Οι διατάξεις του παρόντος π.δ. εφαρμόζονται σε όλους τους φορείς της Γενικής Κυβέρνησης. Όπου στις διατάξεις αυτές αναφέρεται Υπηρεσία Δημοσιονομικού Ελέγχου (Υ.Δ.Ε.), νοείται, όσον αφορά σε φορείς που δεν λειτουργεί τέτοια υπηρεσία, η αρμόδια οικονομική υπηρεσία του φορέα.

Οι ανωτέρω διατάξεις έχουν ανάλογη εφαρμογή στις πιστώσεις που μεταβιβάζονται από τους κυρίους στους δευτερεύοντες διατάκτες και στις δαπάνες των Ενόπλων Δυνάμεων.

Ανάληψη υποχρέωσης είναι η διοικητική πράξη με την οποία γεννάται ή βεβαιώνεται υποχρέωση του Δημοσίου και των λοιπών φορέων της Γενικής Κυβέρνησης έναντι τρίτων (νομική δέσμευση − άρθρο 21. παρ. 1, ν. 2362/1995).

Πριν από κάθε ενέργεια για την εκτέλεση οποιασδήποτε δαπάνης του Δημοσίου και των λοιπών φορέων της Γενικής Κυβέρνησης απαιτείται σχετική απόφαση ανάληψης υποχρέωσης του αρμόδιου διατάκτη ή του κατά νόμο εξουσιοδοτημένου οργάνου, με την οποία εγκρίνεται η πραγματοποίηση της δαπάνης και δεσμεύεται η αναγκαία πίστωση (δημοσιονομική δέσμευση άρθρο 21, παρ. 2, ν. 2362/1995).

α. Η απόφαση ανάληψης υποχρέωσης συντάσσεται σε δύο αντίτυπα από την αρμόδια οικονομική Υπηρεσία του διατάκτη και μετά την άμεση καταχώριση της στα λογιστικά βιβλία του άρθρου 6 παραδίδεται στην Υπηρεσία Δημοσιονομικού Ελέγχου (Υ.Δ.Ε.), η οποία με βάση τα στοιχεία που τηρούνται από αυτή, ελέγχει κατ’ αρχήν τη νομιμότητα της δαπάνης και βεβαιώνει αν υπάρχει ανάλογη πίστωση και ότι δεν γίνεται υπέρβαση του ποσοστού διάθεσης. Ακολούθως η Υ.Δ.Ε. καταχωρίζει το ποσό της ανάληψης στο βιβλίο Εγκρίσεων και Εντολών Πληρωμής και συντάσσει πράξη με τον αριθμό της καταχώρισης. Στη συνέχεια το ένα αντίτυπο της απόφασης επιστρέφεται στην αρμόδια υπηρεσία του διατάκτη για την εκτέλεση της δαπάνης, ενώ το άλλο αντίτυπο παραμένει στην Υ.Δ.Ε. Αντίγραφο της απόφασης κοινοποιείται στην οικεία Υπηρεσία του Ελεγκτικού Συνεδρίου για αντίστοιχες εγγραφές. Με την καταχώριση της απόφασης ανάληψης υποχρέωσης στα λογιστικά βιβλία δεσμεύεται ισόποση πίστωση μέχρι την πραγματοποίηση και πληρωμή της σχετικής δαπάνης. β. Σε περίπτωση ματαίωσης της δαπάνης, η ανάληψη ανατρέπεται με την προαναφερόμενη διαδικασία, μετά από αιτιολογημένη απόφαση του διατάκτη.

Στην περίπτωση μη νόμιμης δαπάνης ή όταν το ποσοστό διάθεσης δεν επαρκεί ή δεν υπάρχει καθόλου πίστωση, η απόφαση ανάληψης επιστρέφεται στο διατάκτη, ο οποίος προβαίνει σε σχετική πράξη αντιλογισμού στα λογιστικά του βιβλία.

Οι συμβάσεις που συνάπτονται για λογαριασμό του Δημοσίου περιλαμβάνουν απαραίτητα τον αριθμό και τη χρονολογία της απόφασης ανάληψης υποχρέωσης, καθώς και τον αριθμό καταχώρισής της στο βιβλίο εγκρίσεων και εντολών πληρωμής. Αν οι συμβάσεις καταρτίζονται με χωριστά έγγραφα, τα στοιχεία του προηγούμενου εδαφίου σημειώνονται στην πρόταση του διατάκτη για κατάρτιση της σύμβασης.

Προκειμένου για δαπάνες που αφορούν στην πληρωμή λογαριασμών οργανισμών κοινής ωφέλειας και τηλεφωνίας (εκτός δαπανών κινητής τηλεφωνίας) και κοινοχρήστων, καθώς και για δαπάνες ύψους μέχρι 300 € η απόφαση ανάληψης υποχρέωσης εκδίδεται χωρίς προέγκριση της ανάληψης δέσμευσης από την οικεία Υ.Δ.Ε., με την επιφύλαξη των διατάξεων του άρθρου 8. Οι αποφάσεις αυτές κοινοποιούνται αμέσως στην ανωτέρω Υπηρεσία για τη λογιστική καταγραφή και παρακολούθηση τους.

Σε περίπτωση μη εκτέλεσης εν όλω ή εν μέρει της ανάληψης υποχρέωσης εντός του οικονομικού έτους στο οποίο αναφέρεται, αυτή ανατρέπεται μετά από σχετική ανακλητική απόφαση του διατάκτη για ολική ή μερική διαγραφή του ποσού που δεσμεύτηκε. Με την έναρξη κάθε οικονομικού έτους και πριν από την ανάληψη οποιασδήποτε νέας υποχρέωσης δεσμεύεται με νέα απόφαση ανάληψης υποχρέωσης ισόποση με το ανεξόφλητο μέρος των αναλήψεων πίστωση που ανατρέπονται σύμφωνα με το προηγούμενο εδάφιο. Νέες υποχρεώσεις αναλαμβάνονται σε βάρος του εναπομένοντος υπολοίπου μετά τις κατά τα ανωτέρω δεσμεύσεις πιστώσεων.

Η πληρωμή υποχρεώσεων μπορεί να γίνεται και τμηματικά, με την έκδοση περισσότερων του ενός χρηματικών ενταλμάτων. Στην περίπτωση αυτή το πρώτο ένταλμα που εκδίδεται καταχωρίζεται στο βιβλίο εγκρίσεων και εντολών πληρωμής, έναντι της υποχρέωσης που αναλήφθηκε, το δε υπόλοιπο της υποχρέωσης καταχωρίζεται στην ανάλογη στήλη του βιβλίου. Ταυτόχρονα, σημειώνεται στην αντίστοιχη στήλη η χρονολογία καταχώρισης, σε συσχετισμό πάντοτε με την αρχική ανάληψη υποχρέωσης. Με τον ίδιο τρόπο καταχωρίζονται και τα υπόλοιπα χρηματικά εντάλματα μέχρι και το τελευταίο, οπότε αν υπάρχει αδιάθετο υπόλοιπο από την υποχρέωση, γίνεται λογιστική ανατροπή του είτε κατά τη διάρκεια της χρήσης είτε στο τέλος της.

Εγκρίσεις του Υπουργού Οικονομικών για τους φορείς της Κεντρικής Διοίκησης και του εποπτεύοντος Υπουργού για τους λοιπούς Φορείς της Γενικής Κυβέρνησης για την πραγματοποίηση δαπανών που βαρύνουν σε ολόκληρο ή τμηματικά τα επόμενα οικονομικά έτη του Μεσοπρόθεσμου Πλαισίου Δημοσιονομικής Στρατηγικής συμπεριλαμβανομένων και των μισθώσεων ακινήτων (άρθρο 21, παρ. 3, ν. 2362/1995), φυλάσσονται από τις Υ.Δ.Ε. μέχρι την τελική εξόφληση της υποχρέωσης σε ιδιαίτερο φάκελο. Με την έναρξη κάθε οικονομικού έτους το ανάλογο ποσό καταχωρίζεται στο βιβλία εγκρίσεων και εντολών πληρωμής κατά απόλυτη προτεραιότητα.

Οι φορείς της Γενικής Κυβέρνησης υποχρεούνται να καταγράφουν και να τηρούν σε ιδιαίτερο βιβλίο ή μηχανογραφικά κατά Προϋπολογισμό (Τακτικό/Προϋπολογισμό Δημοσίων Επενδύσεων) τις διοικητικές πράξεις με τις οποίες γεννάται ή επιβεβαιώνεται υποχρέωση του Δημοσίου ή άλλων φορέων της Γενικής Κυβέρνησης προς τρίτους. Το σύνολο των καταγεγραμμένων υποχρεώσεων αποτελεί το Μητρώο Δεσμεύσεων του κάθε φορέα.

Το μητρώο δεσμεύσεων τηρείται από την οικονομική υπηρεσία κάθε φορέα της Γενικής Κυβέρνησης με ευθύνη του προϊσταμένου της.

Το μητρώο δεσμεύσεων κάθε φορέα περιλαμβάνει τουλάχιστον: − Το οικονομικό έτος στο οποίο αναφέρεται − Τις εγκεκριμένες κατά ειδικό φορέα και κωδικό αριθμό εξόδου πιστώσεις του προϋπολογισμού − Τις τυχόν τροποποιήσεις και τη διαμόρφωση των πιστώσεων του προϋπολογισμού − Τα εγκεκριμένα όρια διάθεσης των πιστώσεων του προϋπολογισμού, όπου και όπως ορίζονται κάθε φορά − Τον αριθμό πρωτοκόλλου, την ημερομηνία και το ποσό της απόφασης ανάληψης της σχετικής υποχρέωσης − Τον αριθμό, την ημερομηνία και το ποσό του παραστατικού που αποδεικνύει την ύπαρξη της οφειλής − Τον αριθμό, την ημερομηνία και το ποσό του τίτλου πληρωμής των υποχρεώσεων − Το υπόλοιπο των απλήρωτων υποχρεώσεων και ληξιπρόθεσμων οφειλών.

Το πρώτο δεκαήμερο κάθε μήνα οι Διευθύνσεις Οικονομικού κάθε Φορέα της Κεντρικής Διοίκησης συντάσσουν, σύμφωνα με ειδικότερες οδηγίες του Υπουργείου Οικονομικών, περιληπτικό πίνακα των μέχρι το τέλος του προηγούμενου μήνα εκκρεμών δεσμεύσεων, απλήρωτων υποχρεώσεων και ληξιπρόθεσμων οφειλών και τον αποστέλλουν στο Γενικό Λογιστήριο του Κράτους. Όμοιος πίνακας συντάσσεται από τις Οικονομικές Υπηρεσίες των λοιπών φορέων της Γενικής Κυβέρνησης και αποστέλλεται στις Δ/νσεις Οικονομικού των Υπουργείων που τους εποπτεύουν, οι οποίες μετά την επαλήθευση και επικύρωση των στοιχείων αυτών τα ενοποιούν και τα υποβάλουν στο Γενικό Λογιστήριο του Κράτους.

Δεν επιτρέπεται η επιχορήγηση ή η χρηματοδότηση φορέα της Γενικής Κυβέρνησης από τον κρατικό προϋπολογισμό εάν δεν έχει αποστείλει την προβλεπόμενη στην προηγούμενη παράγραφο περίληψη εκκρεμών δεσμεύσεων.

Για την εφαρμογή των διατάξεων του παρόντος άρθρου και μόνο οι κατωτέρω όροι έχουν την ακόλουθη έννοια: α. Εκκρεμείς δεσμεύσεις είναι οι δεσμεύσεις που δεν έχουν ακόμη εξοφληθεί ανεξάρτητα αν το τιμολόγιο ή άλλο ισοδύναμο έγγραφο, τα αγαθά ή οι υπηρεσίες έχουν παραδοθεί. β. Απλήρωτες υποχρεώσεις είναι οι εκκρεμείς δεσμεύσεις για τις οποίες έχει παραδοθεί το τιμολόγιο ή άλλο ισοδύναμο έγγραφο, αλλά δεν έχει εκδοθεί αντίστοιχος τίτλος πληρωμής. γ. Ληξιπρόθεσμες οφειλές είναι οι απλήρωτες υποχρεώσεις μετά την πάροδο ενενήντα (90) ημερών από την ημερομηνία που ορίζεται στη σχετική σύμβαση. Σε περίπτωση μη ύπαρξης σύμβασης ή έλλειψης σχετικού όρου, η απλήρωτη υποχρέωση καθίσταται ληξιπρόθεσμη μετά την πάροδο 90 ημερών από την ημερομηνία έκδοσης του τιμολογίου ή άλλου ισοδύναμου εγγράφου.

Τίτλο για την ανάληψη υποχρεώσεων, σε βάρος του Προϋπολογισμού Δημοσίων Επενδύσεων, αποτελούν οι Συλλογικές Αποφάσεις Έργων ή Μελετών που εκδίδονται κατ’ εφαρμογή των διατάξεων του άρθρου 6 του ν.δ. 2957/1954 (Α. 186) και του άρθρου 21, του ν. 2362/1995, όπως ισχύουν.

Με τις κατά τα ανωτέρω εκδιδόμενες αποφάσεις εγκρίνεται: α) η ένταξη κάθε έργου στο πρόγραμμα δημοσίων επενδύσεων, β) η ολική δαπάνη για την πραγματοποίηση του έργου και γ) η διάθεση των απαιτουμένων πιστώσεων για την πραγματοποίηση του έργου, σε βάρος του προϋπολογισμού δημοσίων επενδύσεων του οικονομικού έτους κατά το οποίο το έργο εντάσσεται στο πρόγραμμα και των επομένων οικονομικών ετών, εφόσον η πραγματοποίηση του έργου προγραμματίζεται για περίοδο που καλύπτει περισσότερα οικονομικά έτη.

Οι δαπάνες για αποδοχές γενικά, συντάξεις, εξυπηρέτηση του δημόσιου χρέους και οι δαπάνες του άρθρου 37 του νόμου 2362/1995 αναλαμβάνονται για ολόκληρο το ποσό των εγγεγραμμένων πιστώσεων από την έναρξη του οικονομικού έτους (άρθρο 21, παρ. 9, ν. 2362/1995).

Για τις δαπάνες πάγιου χαρακτήρα (ηλεκτρική ενέργεια, ύδρευση, επικοινωνίες κ.λπ.) και τις δαπάνες για τις οποίες ως εκ της φύσεως τους δεν είναι δυνατή η τήρηση της προβλεπόμενης διαδικασίας (νοσήλια, έξοδα κηδείας, συναλλαγματικές διαφορές, εκτέλεση δικαστικών αποφάσεων κ.λπ.), δεσμεύεται η απαραίτητη πίστωση αμέσως μετά την παραλαβή του σχετικού λογαριασμού ή της σχετικής ειδοποίησης ή της με οποιοδήποτε τρόπο γνωστοποίησης του ύψους και του χρόνου εξόφλησης τους (άρθρο 21, παρ. 7, ν. 2362/1995).

Οι δαπάνες για μισθώματα ακινήτων που χρησιμοποιούνται από το Δημόσιο αναλαμβάνονται από την αρχή του οικονομικού έτους για ολόκληρο το ετήσιο ποσό αυτών με πίνακες που καταρτίζονται από τους διατάκτες, βάσει των σχετικών μισθωτικών συμβάσεων.

Το Δημόσιο ευθύνεται αποκλειστικά και μόνον βάσει των διατάξεων περί αδικαιολόγητου πλουτισμού για την πραγματοποίηση δαπανών καθ’ υπέρβαση των εγγεγραμμένων πιστώσεων. Τα όργανα που είχαν εγκρίνει ή συμπράξει στην εκτέλεση της δαπάνης ευθύνονται έναντι του Δημοσίου σε ολόκληρο και καταλογίζεται σε βάρος τους κάθε σχετική ζημία αυτού.

Η υπογραφή ή προσυπογραφή εγγράφων πραγματοποίησης δαπανών από δημόσιους υπαλλήλους κατά παράβαση των άρθρων 15, 19, 20 και 21 του ν. 2362/1995 συνιστά αυτοτελές πειθαρχικό αδίκημα.

Κάθε νομική και δημοσιονομική δέσμευση, κατά την έννοια των παρ. 1 και 2 του άρθρου 21 του ν. 2362/1995, που αναλαμβάνεται καθ’ υπέρβαση των εγγεγραμμένων πιστώσεων ή/και των ποσοστών διάθεσης του προϋπολογισμού του φορέα, καθώς και κατά παράβαση των διαδικασιών του παρόντος π.δ. είναι αυτοδίκαια άκυρη (άρθρο 21, παρ. 4, ν. 2362/1995).

Καμιά διοικητική πράξη που προκαλεί δαπάνη σε βάρος του κρατικού προϋπολογισμού δεν εκτελείται, εάν δεν βεβαιώνεται από την αρμόδια οικονομική υπηρεσία του φορέα η δέσμευση στα οικεία λογιστικά βιβλία αντίστοιχης πίστωσης. Προς τούτο στο προοίμιο της οικείας διοικητικής πράξης γίνεται μνεία της σχετικής βεβαίωσης της αρμόδιας οικονομικής υπηρεσίας (άρθρο 21, παρ. 6, ν. 2362/1995).

Για διορισμούς, εντάξεις, μετατάξεις και προαγωγές κάθε κατηγορίας προσωπικού που συνεπάγονται οικονομική επιβάρυνση, οι Υ.Δ.Ε. βεβαιώνουν την ύπαρξη πρόβλεψης στον προϋπολογισμό επί των σχετικών πράξεων. Δεν γίνεται προκήρυξη πλήρωσης θέσεων αν προηγουμένως δεν παρασχεθεί βεβαίωση της Διεύθυνσης Προϋπολογισμού του Γενικού Λογιστηρίου του Κράτους για την ύπαρξη σχετικής πίστωσης.

Πράξεις διορισμών, εντάξεων, μετατάξεων, προαγωγών που γίνονται κατά παράβαση της προηγούμενης παραγράφου είναι άκυρες.

Στην πρώτη μισθοδοτική κατάσταση των διοριζόμενων, εντασσομένων, μετατασσομένων ή προαγόμενων υπαλλήλων βεβαιώνεται από τον αρμόδιο εκκαθαριστή αποδοχών η ύπαρξη αντίστοιχης πρόβλεψης και γράφεται ο αριθμός πρωτοκόλλου της σχετικής βεβαίωσης της Υ.Δ.Ε.

Μισθολογική μεταβολή του προσωπικού των δημοσίων υπηρεσιών λόγω χρονοεπιδόματος ή κλιμακίου εξαιρείται της βεβαίωσης της παραγράφου 1 του παρόντος άρθρου. 7, Οι πράξεις της προηγούμενης παραγράφου καταχωρίζονται από το διατάκτη σε μηνιαία συγκεντρωτική κατάσταση στην οποία εμφανίζονται κατά κλάδο ο αριθμός των υπαλλήλων της κεντρικής και περιφερειακής υπηρεσίας που εξελίχθηκε μισθολογικά λόγω χρονοεπιδόματος ή κλιμακίου. Η κατάσταση αυτή κοινοποιείται στην αρμόδια Υ.Δ.Ε. για ενημέρωση των βιβλίων της.