ΠΙΝΑΚΑΣ ΔΙΑΝΟΜΗΣ
ι. ΑΠΟΔΕΚΤΕΣ ΓΙΑ ΕΝΕΡΓΕΙΑ
Γενική Δ/νση Οικονομικής Επιθεώρησης
-Δ/νση Επιθεώρησης Υπηρεσιών - Τμήματα Α', Β'
- Δ/νση Προσωπικού Επιθεώρησης
Θεμιστοκλέους 5 - Τ.Κ. 101 84 - ΑΘΗΝΑ
11.ΑΠΟΔΕΚΤΕΣ ΓΙΑ ΚΟΙΝΟΠΟΙΗΣΗ
1. Νομικό Συμβούλιο του Κράτους
Ακαδημίας 68 & Χαριλάου Τρικούπη
Τ.Κ. 10678, Αθήνα
2. Ειδικό Γραφείο Νομικού Συμβούλου Φορολογίας
Ακαδημίας 68 & Χαριλάου Τρικούπη
Τ.Κ. 10678, Αθήνα
3. Συμβούλιο της Επικρατείας
4. Γενικός Επίτροπος Επικρατείας επί των Τακτικών Διοικητικών Δικαστηρίων
5. ΠΟΕ - Δ.Ο.Υ.
Ομήρου 18, 106 72, Αθήνα
6. Περιοδικό «Φορολογική Επιθεώρηση»
Ομήρου 18, 106 72, Αθήνα
111.ΕΣΩΤΕΡΙΚΗ ΔΙΑΝΟΜΗ
1. Γραφείο Υπουργού
2. Γραφείο Υφυπουργού
3. Γραφείο Γεν. Γραμματέα Φορ. & Τελ. Θεμάτων
4. Γραφείο Γεν. Γραμματέα Πληρ. Συστημάτων
5. Γραφείο Ειδ. Γραμματέα Σ.Δ.Ο.Ε.
6. Γραφεία Γεν. Δ/ντών Φορολογίας, Φορολ. Ελέγχων, ΚΕ.Π.Υ.Ο., Οικον. Επιθ/σης, Διοικ.
Υποστήριξης και Δημ. Περ. & Εθν. Κληροδοτημάτων
7. Δ/νσεις Γεν .Δ/νσεων Φορολογίας, Φορολ. Ελέγχων, Οικον. Επιθεώρησης και Διοικ.
,
Υποστήριξης
8. Δ/νσεις Σ.Δ.Ο.Ε. (Κ.Υ.)
9. Διεύθυνση Ελέγχου - Τμήματα Β'( 10 αντίγραφα) Α', Γ', Δ', Ε'
10. Μ.Ε.Τ.Α.
11. Τράπεζα Δημοσιονομικών Δεδομένων (Τ.Δ.Δ.)
12. Γραφείο Επικοινωνίας και Πληροφόρησης Πολιτών
13. Γραφείο Τύπου και Δημοσίων Σχέσεων (20 αντίγραφα)
ΕΛΛΗΝΙΚΗ ΔΗΜΟΚΡΑΤΙΑ
ΥΠΟΥΡΓΟΣ ΟΙΚΟΝΟΜΙΚΩΝ
ΝΟΜΙΚΟ ΣΥΜΒΟΥΛΙΟ ΤΟΥ ΚΡΑΤΟΥΣ
Αριθμός Γνωμοδοτήσεως 45 /2011
ΤΟ ΝΟΜΙΚΟ ΙΥΜΒΟΥΛΙΟ ΤΟΥ ΚΡΑΤΟΥΣ
Α.ΤΜΗΜΑ
Συνεδρίαση της 31ης Ιανουαρίου 2011
ΣΥΝΘΕΣΗ
Πρόεδρος : Βασίλειος ΣoυλlώTη~ Αντιπρόεδρος Ν.Σ.Κ.
Μέλη Χρυσαφούλα Αυγερινού, Θεόδωρος Ψυχογυιός, Κωνσταντίνος
Χαραλαμπίδης, Στυλιανή Χαριτάκη, Ευροσύνη Μπερνlκόλα,
Γαρυφαλ/ιά Σκιόνη, Δήμητρα Κεφάλα, Νομικοί ΣύμβουλΟι του
Κράτους.
Εισηγητής Θεόδωρος Ψυχογυιός, Νομικός Σύμβουλος του Κράτους.
Ερώτημα : Το υπ' αριθ. 11523181 ΔΕ-Β 116-11-2010 Ι Διεύθυνση Ελέγχου
Υπουργείου Οικονομικών.
Περίληψη ερωτήματος: Ερωτάται, αν είναι επιτρεπτή η ανάρτηση στο
διαδίκτυο των αποφάσεων του Υπουργού των Οικονομικών, με τις οποίες
συγκροτούνται ειδικό συνεργεία φορολογικού ελέγχου, σύμφωνα με τις διατάξεις
του άρθρου 39 του ν. 1914/90.
Σ. ΠΑΡΑΘΕΣΗ ΤΟΥ ΕΡΩΤΗΜΑΤΟΣ.
Το υποβληθέν ερώτημα διαλαμβάνει, κατά το ουσιώδες μέρος του, τα
ακόλουθα: « Με ης διατάξεις των άρθρών 1 έως 6 του ανωτέρω νόμου
προβλέπεταιη υποχρεωτικήανάρτησηστο διαδίκτυοτων νόμων,των προεδρικών
διαταγμάτωνκαι των πράξεωνπουορίζονταιστο άρθρο2 του f),/ λόγωνόμου και
εκδίδονται από τα αναφερόμεναστο ίδιο άρθροπρόσωπακαι όργανα, προςτο
σκοπότης διασφάλισηςευρύτατης δημοσιότηταςαυτών.( ). Σύμφωνα με ης
διατάξεις του άρθρου 39 του ν.1914/1990 (Φ.Ε.Κ.178Α/17- 12-1990), όπως
ισχύει, με αποφάσεις του Υπουργού Οικονομικών δύναται να
συγκροτούνται Ειδικά Συνεργεία Ελένχοuγια τη διενέργεια ελένχων
και επονελέγχων, με αρμΟδιότητα σε όλη τη χώρα. Για τις αποφάσεις
αυτές δεν προβλέπεται η δημοσίευση τους στο Φ.Ε.Κ. Η υπηρεσία μας
θεωρεί ότι οι, κατά τα ανωτέρω, εκδιδόμενες αποφάσεις συγκρότησης
Ειδικών Συνεργείων Ελέγχου εξομοιώνονται ουσιαστικά με εντολές ελέγχου
και με την έννοια αυτή συνιστούν στοιχείο του φακέλου του
φορολογουμένου, με συνέπεια να εμπίπτουν, κατά τη γνώμη μας, στις
διατάξεις του άρθρου 85 του Κώδικα Φορολογίας ΕισΟδήματος
(ν.2238/1994), άπωςισχύει, περί φορολογικού απορρήτου. Σύμφωνα με τα
ανωτέρω και λαμβάνοντας υπόψη τις διατάξεις του άρθρου 5 του ν.
3861/2010, η υπηρεσία μας θεωρεί ότι οι αποφάσεις αυτές δεν πρέπει να
αναρτώνται στο Διαδίκτυο. Περαιτέρω, σας γνωρίζουμε ότι ήδη εκκρεμούν
προς διεκπεραίωση στην υπηρεσία μας συγκεκριμένες αποφάσεις που
εκδόθηκαν στο πλαίσιο των ανωτέρω διατάξεων του ν.1914/1990, τις οποίες
υπέγραψε πρόσφατα Ο κ. Υπουργός. Τις αποφάσεις αυτές, ενόψει των
παραπάνω απόψεων μας και λόγω του επείγοντος χαρακτήρα τους,
προτιθέμεθα να τις διαβιβάσουμε προς εκτέλεση αρμοδίως χωρίς
προηγούμενη ανάρτηση στο διάδίκτυο, κατ' εφαρμογή του ανωτέρω ν.
3861/2010. Σημειώνεται ότι οι συγκεκριμένεςαποφάσειςείναι τροποποιητικές
προηγούμενων αποφάσεων και εκ του λόγου αυτού δεν αναφέρονται σε
αυτές στοιχεία ελεγχόμενων επιχειρήσεων αλλά μόνο στοιχεία υπαλλήλων
κλπ. Κατόπιν των προαναφερόμενων και για την αποφυγή τυχόν νομικών
.1
επιπλοκών ή αμφισβητήσεων,' παρακαλούμε και για τις δικές σας απόψεις
αναφορικά με το παραπάνω ζήτημα και τις ως άνω διατυπούμενες
θέσεις ως προς την υποχρέωση ή μη ανάρτησης στο διαδίκτυο τόσο των
αποφάσεων συγκρότησης Ειδικών Συνεργείων γενικώς όσο και των
συγκεκριμένων ως άνω τροποποιητικών αποφάσεων.( ).».
Κατόπιν των ανωτέρω το Νομικό Συμβούλιο του Κράτους γνωμοδότησε
ως ακολούθως:
ΣΙ. ΠΑΡΑΘΕΣΗ ΕΦΑΡΜΟΣΤΕΩΝ ΔΙΑΤΑΞΕΩΝ.
Στο όρθρο 5 Α παρ.1 του Συντάγματος προβλέπεται ότι:
«l.KαθΈVαςέχει δικαίωμαστηv πΛηροφόρηση,όπωςvόμοςορίζει. Περιορισμοί
στο δικαίωμα αυτό είvαl δυvατόv VG επlβΛηθούvμε vόμο μόνο εφόσοv είναι
αποΛύτως aVGYKaiol και δlKαloΛoγoύvταl για Λόγους εθvικής ασφάΛειας
καταποΛέμησης του εγκJιήματoςή προστασίαςδικαιωμάτωνκαι συμφερόvτωv
τρίτωv» .
Εξάλλου, στο Ν. 3861/10 (ΦΕΚ 112 Α/13-7-2010) «Ενίσχυση της
διαφάνειας με την υποχρεωτική ανάρτηση νόμων και πράξεων των
κυβερνητικών, διοικητικών και αυτοδιοικητικών οργάνωνστο διαδίκτυο «Πρό-
γραμμα «Διαύγεια» και άλλες διατάξεις», ορίζονται, μεταξύ άλλων τα εξής:
«J4pBpo 1Αντικείμενο ΤΟΟ νόμου. ΑVΤΙKείμΕVOτου παρόvτoς vόμου είvαι
η εισαγωγή της υποχρέωσης αvάρτησης τωv vόμωv, τωv προεδρικώv
δισταγμάτωv και τωv πράξεωv που εκδίδουv τα σναφερόμΕVαστο όρθρο 2
πρόσωπακαι dpyaVG στο Διαδίκτυο και η δημιουργία τωv προϋποθέσεωv και
διαδικασιώv για τη διασφάΛισηευρύτατης δημοσιότητας αυτώγ,
J4pBpo 2. Πεδίο εφαρμογής. 1. Οι ρυθμίσεις του παρόvτoς νόμου
εφαρμόζovται σε νόμους, προεδρικά διατάγματα, αποφάσεις και πράξεις που
εκδίδουν ο Πρωθυπουργός, το Υπουργικό ΣυμβούΛιο και τσ συΜογlκά
κυβερνητικά dpyaVG, οι Yπoυργo~ ΑvαπΛηρωτές Yπoυργo~ Yφυπoυργo~
Γενικοί Γραμματείς Υπουργείωv και Περιφερειώv, Ειδικοί Γραμματείς
Yπoυργείω~ τα όργανα διοίκησης νομικών προσώπων δημοσίου δικα/ου
(Ν.π.Δ.Δ.), οι ανεξάρτητες και ρυθμιστικές διοικητικές αρχές, το Νομικό
ΣυμβούΛιο του Κρότους, τα όργαvα διοίκησης φορέων του ευρύτερου
δημόσιου τομέα στις περιπτώσεις που αναφέΡOVΤαιστοv παρόvτα νόμο,
καθώς και τα όργοvα τωv φορέων τωv Οργοvισμώv ΤοπικήςΑυτοδιοίκησης
πρώτου και δεύτερου βαθμού. Οι ρυθμι'σεις του πoρόvτoς νόμου
εφαρμόζovται επίσης και σε πράξεις ή αποφάσειςπου εκδι'δουν όργαvα, στα
οποία τα αναφερόμενα στην παράγραφο αυτή όργανα έχουν χορηγήσει
εξουσΙΟδότηση προς υπογραφή ή έχουν μεταβιβάσει αρμΟδιότητα. 2. ( )
3. ( ....) 4. Στο διαδίκτυο αναρτώνται: 1) νόμοι που εκδίδοvrαl και
δημoσlεύovταl κατά το Σύvταγμα, 2) πράξεις νομοθετικού περιεχομένου του
άρθρου 44 παρ. 1 του Συvτάγματoς, 3) το προεδρικά διατάγματα
κανονιστικού χαρακτήρα" 4) Λοιπέςπράξειςκανονιστικούχαρακτήρα με εξαι'-
ρεση τις κανονιστικές πράξεις που αφορούν την οργάνωση, διάρθρωση,
σύνθεση, διάταξη" εφοδιασμό και εξοπΛισμό των ΕνόπΛωνΔυνάμεων της
χώρας, καθώς και κάθε άΜη πράξη, η δημοσιοποίηση της οποίας προκαΛει'
βΛάβη στην εθνική άμυνα.και ασφάλεια τηςχώρος, 5) ερμηνευτικές εγκύκΛιοι
κοι εγκύκΛιοι για τηv εφαρμογή της vομοθεσίας, 6) οι πρoϋπoΛoγισμo~
αποΛογισμοί, ισοΛογισμοίκαι οι επί μέρους δαπάνες Yπoυργείω~ κεvτρικώv
και περιφερειακών δημόσιων υπηρεσιών, Ν.Π.Δ.Δ., φορέων του ευρύτερου
δημόσιου τομέα κοι φορέων των οργαvισμών τοπικήςαυτΟδιοίκησηςπρώτου
και δευτέρου βοθμού, 7) πράξειςδιορισμού μονομεΛώνοργάνων και συγκρό-
τησης συΜογικών οργάνων διοίκησης τωv φορέων του Δημοσίου, τωv
Ν.ΠΔ.Δ., των φορέων του ευρύτερου δημόσιου τομέα και των φορέων των
,
οργανισμών τοπικής αυτοδιοίκησης πρώτου και δευτέρου βαθμού, καθώς ΚΟΙ
οι τροποποιήσειςουτώv, 8) πράξεις διορισμού"ΟΠΟδοχήςπαρα/τησης, αVΤΙKO-
τάστασης ή παύσης Γενικών Γραμματέων Υπουργείων ΚΟΙ Περlφερεlώ~
Ειδικών Γρομματέων Υπουργείωv, μεΛών συΜογικών οργάνων διοίκησης
φορέων. του Δημοσίου, των Ν.Π.Δ.Δ., των φορέων του ευρύτερου δημόσιου
τομέα κοι φορέων των οργανισμών τοπικής αυτοδιοίκησης πρώτου και
δευτέρου βαθμού, 9) πράξεις συνκρότπσης αυειβόμΕVωνό μη επ!Τοοπών,
4Gff
'; ..
ομάδωv εργασίας ομάδωv έργου και συvαφώv οργάvωv γνωμοδοτικής ή
άΜηςαρμοδlότοτας, αvεξαρτήτωςαv τα μέΛη ΤOυςαμείβOVΤαlή όrι, ( ).
Άρθρο 3. Υποχρεώσεις ανάρτησης 070 διαδίκτυο. 1. Οι πράξεις που
αvαφέρονταl στο άρθρο 2 του παρόvτoς vόμου αvαρτώvταl αμεΜητί στο
. Διαδίκτυο με μέριμvα του οργάνουπου τις εξέδωσε. ( ....).
Άρθρο 4. Ιοχύς των πράξεων.1. Οι πράξεις που αvαφέροvταl στο άρθρο
2, drav Eival κατά vόμο δημοσlευτέες, σTfJVΕφημερίδα της Κυβερvήσεως,
lσχύουv οπό τη δημοσίευσή τους, εκτός av ορίζεται διαφορετικά. 2. Με
εξαίρεση τις πράξεις της πρoηγoύμεvηςπαραγράφου, οι λοιπές οράξεις, που
κοτά TOVπαρόντα vόμο αναρτώVΤαlστο Διαδίκτυο δεv εκτεΛoύvταl, Ebv δεν
. έχει προηγηθεί η ανάρτησή τους στο Διαδίκτυο κατά τα οριζόμεvα στοv
παρόvτo vόμο.
Άρ8ρο 5. Προστασία δεδομένων προσωπικού χαρακτήρα και
οπόρρητο. Η αvάρτηση τωv πράξεων που αvαφέροvταl στο άρθρο 2 στο
Διαδίκτυο και η οργάvωση της αναζήτησηςπΛηροφορlώvπραγματοποιείταιμε
TfJv επιφύλαξη των καvόVών για rfJV προστασία του ατόμου από rfJV
επεξεργασία δεδομέvων προσωπικούχαρακτήρα. Δεv αvαρτώvταl πράξεις,
στις οποίες περιλαμβάvοvταl ευαίσθητα δεδoμΈVαπροσωπικούχαρακτήρα,
όπωςαυτό ορ/ζονταl στην Kει'μΕVηνομοθεσία. Η αvάρτηση των πράξεωvπου
αvαφέρονταl στο άρθρο 2 στο Διαδίκτυο και η οργάνωση της αvαζήτησης
πληροφοριώv πραγματοποιείταιμε rfJVεπιφύλαξη τωv κρατικώv απορρήτων,
όπωςπρoβλέπovταl από rfJvκε/μενη γομοθεσία, τωv καvόvωvπvευματικής και
βιομηχαvικής lδιοκτησίας, καθώς και εταιρικού ή άλλου απορρήτου που
προβλέπετοl από ειδικότερες διατόξεις.
Στο άρθρο 39 του Ν. 1914/90 (ΦΕΚ 178), ορίζονται τα εξής:
«Άρθρο 39: Συνεργεία ελέγχου και προσφυγές κατά διοικητικών
κυρώσεων. 1. Με αποφάσεις του Υπουργού Οlκοvομlκών δύvαταl va
συγκροτούνται ειδικά συγεργε/α ~έyxoυ από εφοριακούς υπαλJιήλoυςγια τη
διενέργειο εJιέvxωv και επαν~έΥχωv καθώς και για την έκδοση τωv
~.
:/
καταΛογιστικώv πράξεωγ, τη βεβαίωση και rqv επιδίωξη είσπραξης τωv
εσόδωv με ορμοδιότητα σε όΛη τη χώρα. 2. Προίστάμεvοι τωv συvεργείωv
αυτώv τoπoθετoύvται Οικοvομικοί Επιθεωρητές ή εφοριακοί υπάΜήΛοι που
τους OVarieΕVΤaIKαθήKOVΤαΟικοvομικώv Επιθεωρητώv ή που tXOUV
διατελέσει Επιθεωρητές ή ΠΡOίστάμΕVOΙυπηρεσίας ΥπουργείουΟικοvομικώv
επιπέδου Διεύθυvσης για μια τουΛάχιστοv τριετία, καθώς και Προίστάμεvοι
Διευθύvσεωv ή Τμημάτωv της KΕVΤΡΙKήςΥπηρεσίας του Υπουργείου
Οικοvομlκώv, οι οποίοι κατά τη διάρκεια της τοποθέτησης εξOμOΙOύVΤαιμε
τους ΠΡOίσταμΈVOυςτωv Δ.ο. Υ. και των περιφερειακώv διευθύvσεωv της
ΥΠ.Ε£ για όΛες τις αρμοδιότητες που αφορούv έΛεγχο, επαvέιιεαο,
καταΛογισμό, βεβαίωση και επιδίωξη της είσπραξης τωv εσόδωv και tXOUVτα
αυτό δικαιώματα και υποχρεώσειςμε αυτούς. Με απόφαση του Υπουργού
Οlκοvομικώv ρυθμίζεται κόθε OVaYKoioΛεπτομέρεια για rqv εφαρμογή τωv
διατάξεωv του άρθρουαυτού. (......)>>.
Στην παράγραφο 1 του άρθρου 19 του Ν. 1839/51 (ΦΕΚ 174) ορίζεται
ότι:
«1. Αι φOΡOΛ~γIKαίδηΛώσεις της αμέσου και εμμέσου φοροΛογίας, τα
φοροΛογικό στοιχεία, αι εκθέσεις εκτιμήσεωv και εΑέγχοιι, τα φύΜα
ελέαου και αι πρόξεις ή αι αποφάσεις τωv ΦοροΛογικώv Αρχώv Eival
απόρρητα απαγOρευOμΈVηςτης γνωστοποιήσεώςτωv εις οlοvδήποτε rpiTOV».
Τέλος, στο άρθρο 85 του Κ.ν. 2238/94 ορίζονται τα εξής:
«Άρθρο 85 .Φορολογικό οπόρρητο. 1. Οι δηΛώσειςφόρου του παρόvτoς
xρησιμoπoιoύvται αποκΛειστικόγια φοροΛογικούςσκοπούςκαι δεv επιτρέπεται
η χρησιμοποίησή τους για δίωξη EKEivouπου υπέβαΛε τη δήΛωση ή του
προσώπου από το οποίο αυτός απέκτησε το εισόδημα, για παράβαση τωv
κειμέvωv διατάξεων.
2. Οι φοροΛογικές δηΛώσεlζ,τα φοροΛογικάστοιχείο, οι εκθέσεις, οι πρόξεις
προσδιορισμού αποτεΑεσμότωγ, τα φύΜα Gίtέιαoυ, οι αποφάσεις του
npoiOτaptvou της δημόσιας οικοvομlκής υπηρεσίας και κάθε στοιχείο του
φακέΛουπου έχει σχέσημε τη φοροΛογίαή άπτεται αυτής είναl απόρρητο και
Gμ:(6 J ' •jJ ,-, \
"'------------------------------------- --- - .-
.,.
δεv επιτρέπεται η γvωστοποι'ηση τους σε οποιονδήποτε όΜοv εκτός από το
φοροΛογούμενο σTOVοποι'οοφορούν αυτό».
Ακολουθούν οι διατάξεις των παραγράφων 3 έως 6, που ορίζουν ρητά τις
περιπτώσεις στις οποίες κάμπτεται το φορολογικό απόρρητο. Στις εν λόγω
περιπτώσεις δεν συγκαταλέγεται η εντολή ελέ:γχου. Περαιτέρω, στις
παραγράφους 6 έως 8 του ίδιου άρθρου πρΟβλέπονται πειθαρχικές και
ποινικές κυρώσεις σε βάρος όσων παραβιάζουν το φορολογικό απόρρητο.
Διατάξεις περί φορολογικού απορρήτου απαντώνται επίσης στο όρθρο 58 του
Ν. 2859/00 (ΚωδΦΠΑ), στο άρθρο 31 του Κ.Β.Σ.(π.δ. 186/92), στο άρθρο
103 του ν. 2961/01 (Κώδικας φορολογίας κληρονομιών) κλπ.
111. ΘΕΣΗ ΤΗΣ ΓΝΩΜΟΔΟΤΗΣΗΣ.
1. Όπως προκύπτει από τις ως παραπάνω διατάξεις του νόμου 3861/2010
(καθώς και από την εισηγητική του έκθεση), με αυτές επιδιώκεται η
πληρέστερη εναρμόνιση της έννομης τάξης προς την αρχή της φανερής
δράσης της διοίκησης, αφού με τις διατάξεις αυτές εισάγεται η υποχρέωση
ανάρτησης πράξεων των κυβερνητικών και διοικητικών οργάνων στο
διαδίκτυο, με σκοπό την επίτευξη της μέγιστης δημοσιότητας της
κυβερνητικής πολιτικής και της διοικητικής δράσης, προς διασφάλιση της
υπευθυνότητας, της ευθύνης και της λογοδοσίας, εκ μέρους των φορέων
άσκησης της δημόσιας εξουσίας. Συνχρόνως, όμως, ο νομοθέτης, με τη ρητή
διάταξη του άρθρου 5 εδάφ. 3 του ίδιου νόμου, προνοεί, όπως η ,ανάρτηση
των πιο πάνω πράξεων στο διαδίκτυο και η οργάνωση της αναζήτησης
πληροφοριών πραγματοποιούνται με την επιφύλαξη του απορρήτου, που
προβλέπεται από ειδικότερες διατάξεις. Δηλαδή, με την εν λόγω διάταξη,
τίθεται σαφής περιορισμός στη δημοσίευση των πράξεων στο διαδίκτυο, αν οι
πράξεις αυτές εμπίπτουν σε απόρρητο, που προβλέπεται από ειδικές διατάξεις,
κατ' αντιστοιχία προς τη ρύθμιση του άρθρου 5 παρ. 3 εδάφ. 1 του ν.
2690/99, με την οποία τίθεται όμοιος περιορισμός στη δυνατότητα πρόσβασης
σε διοικητικά έγγραφα.
2. Τέτοιο απόρρητο θεσπίζεται σαφώς και από τις προαναφερόμενες
διατάξεις των όρθρων 85 του Κ.Φ.Ε., 1991 του Ν. 1839/51, 58 του Ν.
2Α59/Ω(} (ΚωΩΦΠΑ) κλπ., με τιι: οποίει: οργανΙ;Νεται ο λεγόμενος θεσμός του
φορολογικού απορρήτου στην έννομη τάξη μας. Το φορολογικό απόρρητο
αποτελεί ειδικότερη μορφή του υπηρεσιακούαπορρήτου και το περιεχόμενό
του συνίσταται στην υποχρέωσητων φορολογικών αρχών να αποφεύγουν
κάθε ενέργεια, με την οποία,άμεσα ή έμμεσα, το περιεχόμενοτων στοιχείων,
που τηρούν αυτές και που αφορούν στους. φορολογουμένους, μπορεί να
περιέλθεισε τρίτα πρόσωπα.
Ο νομοθέτης, με τη θέσπιση του φορολογικού απορρήτου, αΠΟβλέπει
κυρίως στην προστασίατου σύμφέροντος των φορολογουμένων,ι συνεπώςτο
εν λόγω απόρρητο λειτουργεί υπέρ αυτών και συνιστά την αvτιπαρoxή του
κράτους προς το καθήκον και την υποχρέωση των φορολογουμένων να
δηλώνουν με ειλικρίνεια όλα τα δεδομένα της οικονομικής τους
δραστηριότητας, από τα οποία προσδιορίζεται η φύση και η έκταση της
φορολογικής αξίωσης της Πολιτείας. Συγχρόνως, όμως, σκοπείταl και η
προάσπιση του δημοσίου συμφέροντος, αφού, λόγω του απορρήτου,
επιτυγχάνεται η ενθάρρυνση των φορΟλογουμένων να εμφανίσουν στις
δηλώσειςτους την πραγματικήτους φορολογητέα ύλη (βλ. ΕγκΕισΑΠ6/2006,
ΑΠ 182/1959 ΕΕΝ 1959, 656 με σχόλια, ΓνωμΕισΑΠ46/1956 ΕΕΝ 24,117,
ΟλΝΣΚ 19/2009 κλπ.).
3. Κατ αρχάς, πρέπεινα γίνει δεκτό ότι η ανάρτηση στο διαδίκτυο των
υπουργικών αποφάσεων για τη συγκρότηση ειδικών συνεργείων για τη
διενέργεια ελέγχων, επανελέγχωνκλπ., κατά το ως άνω άρθρο 39 όρθρου ν.
1914/90, επιβάλλεται από τη διάταξη άρθρου 2 παρ. 4 περίπτ. 9 του ν.
3861/10, όπου ως αναρτητέες αναφέρονται και «οι πράξεις συγκρότησης
αμειβόμενων ή μη επιτροπών,ομάδων εργασίας,ομάδων έργου και συναφών
οργάνων γνωμοδοτικής ή άλλης αρμοδιότητας, ανεξαρτήτως αν τα μέλη τους
αμείβονται ή όχι», καθόσοντα συνεργεία ελέ(χου δύναται να χαρακτηρισθούν
ως ομάδες έργου, κατά την έννοια της ως άνωδιάταξης.
Παρατηρείται, όμως, ότι, με τις διατάξεις άρθρου 39 του Ν. 1914/1990, ο
νομοθέτης, κοτά παρέκκλισηαπό τις γενικές διοτάξεις, που προνοούν για την
υλική ΚΟΙ τοπική ελεγκτική αρμοδιότητα των καθιδρυμένων φορολογικών
αρχών, αναθέτει στον ΥπουργόΟικονομικών την αρμοδιότητα συγκρότησης
ειδικών συνεργείων φορολογικού ελέγχου ενός ή περισσοτέρων
. Ι
,..~ επlτηδευματιών,l τα οποία προβαίνουν στον έλεγχο, χωρίς να ηροσαπαιτείταl
εντολή ελέγχου από τον προϊστάμενο της οικείας φορολογικής αρχής των υπό
έλεγχο επιτηδευματιών. Κατά συνέπεια, η f)J λόγω υπουργική απόφαση
κέκτηται σαφώς και χαρακτήρα εντολής ελέγχου, η οποία, ως γνωστόν,
συνιστά απαραίτητη διαδικαστική προϋπόθεση για τη διεξαγωγή του
φορολογικού ελέγχου (σχετικά με την ως άνω αναγκαιότητα της ατολής
ελέγχου βλ. ΣτΕ 1527 - 1530/2001). Κατά τούτο, η εντολή ελέγχου αποτελεί
στοιχείο του σχετικού φορολογικού φακέλου του ελεγχόμενου επιτηδευματία,
ο δε αριθμός και η χρονολογία της αναφέρονται οπωσδήποτε στην μετέπειτα
συντασσόμενη έκθεση ελέγχου, κατ' άρθρο 21 του Π.δ. 16/1989.
4. Επομένως, ενόψει των ανωτέρω, κατά την ομόφωνη γνώμη του
Τμήματος, οι αναφερθείσες υπουργικές αποφάσεις περί συγκρότησης
συνεργείων ελέγχου, ως αποτελούσες στοιχείο του φακέλου, που έχει σχέση
με τη φορολογία ή άπτεται αυτής, εμπίπτουν στο φορολογικό απόρρητο, που
θεσπίζουν οι προεκτεθείσες διατάξεις, με συνέπεια να καθίσταται ανεπίτρεπτη
η γνωστοποίηση του περιεχομένου τους σε οποιονδήποτε άλλον, εκτός από το
φορολογούμενο στον οποίον αναφέρονται αυτές (ή και στα πρόσωπο που,
κατ' εξαίρεση, ορίζονται ρητά από τις κείμενες διατάξεις, Π.χ. βλ. παράγρ. 5
του άρθρου 85 Κ.Φ.Ε.). Εξυπακούεται, ασφαλώς, ότι η ως άνω απαγόρευση
ισχύει μόνο στις περιπτώσεις εκείνες, κατά τις οποίες οι εν λόγω υπουργικές
αποφάσεις περιλαμβάνουν εξατομικευμένα στοιχεία' των υπό έλεγχο
φΟΡΟλογουμένων (ονοματεπώνυμο ή επωνυμία κλπ.), από τα οποία είναι
δυνατό να καταστεί γνωστή η ταυτότητα των προσώπων αυτών, ενώ δεν
υφίσταται ζήτημα απαγόρευσης, αν οι αποφάσεις αυτές δεν περιλαμβάνουν
τέτοια προσδιοριστικά στοιχεία (πρβλ την υπ! αριθμ. 2/2006 απόφαση της
Ανεξάρτητης Αρχής Προστασίας Προσωπικών Δεδομένων, που επιτρέπει τη
δημοσίευση δικαστικών αποφάσεων στο διαδίκτυο μόνο μετά την
ανωνυμοποίηση των στοιχείων τους).
Κατόπιν των ανωτέρω, επί του τεθέντος ερωτήματος, το Α' Τμήμα
Νομικού Συμβουλίου του Κράτους γνωμοδοτεί ομόφωνα ότι, η ανάρτηση στο
διαδίκτυο των υπουργικών αποφάσεων, που εκδίδονται στο πλαίσιο του
άρθρου 39 του ν. 1914/1990, με τις οποίες συγκροτούνται ειδlκάΌυνεργεία
1 Βλ. σχετική ΓνωμΝΣΚ 748/99.
φορολογικού ελέγχου, είναι -επιτρεπτή μόνο στις περιπτώσειςπου αυτές δεν
περιλαμβάνουν τα στοιχεία εκείνα των ελεγχομένων προσώπων,από τα
οποία μπορεί να καταστεί δυνατή η, εκ μέρους τρίτων, εξακρίβωση της
ταυτότητας αυτών.