Με αφορμή γραπτά και προφορικά ερωτήματα, αναφορικά με την έκδοση παραστατικών διακίνησης, καθώς και παραστατικών λιανικών συναλλαγών, από πλανόδιους αγρότες (πώληση σε κίοσκια, πάγκους, επί αυτοκινήτων σταθμευμένων σε δημόσιους χώρους ή σε ιδιωτικά οικόπεδα, κ.λπ.), τόσο του ειδικού όσο και του κανονικού καθεστώτος Φ.Π.Α., θέτουμε υπόψη σας τα ακόλουθα:
Παραστατικό διακίνησης:
Με την παράγραφο 5.8.1, του άρθρου 5, της εγκυκλίου ΠΟΛ.1003/2014 διευκρινίστηκε ότι, η οντότητα απαιτείται να είναι σε θέση να τεκμηριώνει οποτεδήποτε στη διάρκεια του χρόνου τις, για οποιοδήποτε σκοπό, διακινήσεις αγαθών, απευθείας ή μέσω τρίτου. Το παραστατικό διακίνησης μπορεί να φέρει οποιονδήποτε κατάλληλο, ενδεικτικό της φύσης του, τίτλο.
Επίσης, στην περίπτωση γ΄, της παραγράφου 5.8.4, του ιδίου άρθρου, της παραπάνω εγκυκλίου, διευκρινίζεται ότι, δεν απαιτείται η έκδοση του παραστατικού διακίνησης στην περίπτωση παράδοσης αγροτικών προϊόντων από παραγωγούς, είτε του ειδικού είτε του κανονικού καθεστώτος Φ.Π.Α., εφόσον το παραστατικό διακίνησης εκδίδεται από τον παραλήπτη αυτών (οντότητα).
Εν συνεχεία, στην περίπτωση ζ’ της παραπάνω παραγράφου, αναφέρεται ότι δεν απαιτείται η έκδοση παραστατικού για τη διακίνηση αγαθών από τα φυσικά πρόσωπα που αναφέρονται στην περίπτωση α΄, της παραγράφου 1, του άρθρου 39, του ν.4308/2014, αγρότες του ειδικού καθεστώτος Φ.Π.Α., δεδομένου ότι δεν υπόκεινται στις ρυθμίσεις αυτού του νόμου και, συνεπώς, δεν υποχρεούνται στην παρακολούθηση (διακίνηση, παράδοση, αποστολή) των αποθεμάτων τους.
Επομένως, δεν απαιτείται έκδοση παραστατικού διακίνησης στις παραδόσεις αγροτικών προϊόντων από παραγωγούς στις κάτωθι περιπτώσεις :
α) στην περίπτωση που, για λογαριασμό του αγρότη, είτε του ειδικού είτε του κανονικού καθεστώτος Φ.Π.Α., το παραστατικό διακίνησης εκδίδεται από την αντισυμβαλλόμενη οντότητα - παραλήπτη των υπόψη αγροτικών προϊόντων και
β) στην περίπτωση που ο αγρότης ειδικού καθεστώτος Φ.Π.Α., λόγω ύψους ακαθαρίστων εσόδων, σύμφωνα με τις διατάξεις του άρθρου 39, του ν.2859/2000, δεν
υπόκειται στις υποχρεώσεις του νόμου αυτού.
Παραστατικά πώλησης:
Τιμολόγιο:
(1) Στην παράγραφο 8.2, του άρθρου 8, της εγκυκλίου ΠΟΛ.1003/2014 διευκρινίζεται, μεταξύ άλλων, ότι εκδίδεται τιμολόγιο, από την οντότητα, για πωλήσεις προς άλλη οντότητα, που ασκεί επιχειρηματική δραστηριότητα ή αγρότες του ειδικού καθεστώτος του Φ.Π.Α. ή γενικά πρόσωπα του άρθρου 1 του ν.4308/2014.
(2) Με την παράγραφο 2, του άρθρου 1, της Απόφασης Γ.Γ.Δ.Ε. ΠΟΛ.1007/2015 ορίζεται ότι, όσοι αγρότες – φυσικά πρόσωπα του κανονικού καθεστώτος Φ.Π.Α. δεν ασκήσουν την επόμενη διαχειριστική περίοδο την αγροτική τους εκμετάλλευση, ούτε δικαιούνται να λάβουν δικαιώματα ενιαίας ενίσχυσης, δεν υποχρεούνται σε τήρηση βιβλίων και έκδοση στοιχείων.
Συνεπώς, οι αγρότες που είναι ενταγμένοι στο κανονικό καθεστώς Φ.Π.Α. έχουν υποχρέωση έκδοσης τιμολογίου για πωλήσεις αγροτικών προϊόντων προς οντότητες, εξαιρούνται δε της έκδοσης τιμολογίου για τις πωλήσεις αυτές, όταν εμπίπτουν στην παραπάνω περίπτωση (2).
Παραστατικό λιανικής πώλησης
1. Με βάση τις διατάξεις της παραγράφου 8, του άρθρου 12, του ν.4308/2014 (Ε.Λ.Π.), η έκδοση στοιχείων λιανικής πώλησης (αποδείξεων λιανικής ή τιμολογίων) γίνεται με τη χρήση φορολογικών ηλεκτρονικών μηχανισμών, που προβλέπει ο ν.1809/1988, κατά τη θέση σε ισχύ του ως άνω νόμου. Με την παράγραφο 12.8.1, του άρθρου 12, της εγκυκλίου ΠΟΛ.1003/2014 διευκρινίζεται ότι, εισάγεται γενική υποχρέωση για χρήση Φορολογικών Ηλεκτρονικών Μηχανισμών (Φ.Η.Μ.) που προέβλεπε ο ν.1809/1988, για την έκδοση παραστατικών πωλήσεων λιανικής (αποδείξεις λιανικής ή τιμολόγια). Συγκεκριμένα, οι αποδείξεις λιανικής (πώλησης ή παροχής υπηρεσιών) εκδίδονται με τη χρήση φορολογικής ταμειακής μηχανής ή, εφόσον εκδίδονται μηχανογραφικά, με σήμανση από φορολογικό μηχανισμό.
2. Περαιτέρω, με την Απόφαση Γ.Γ.Δ.Ε. ΠΟΛ.1002/31.12.2014, ορίστηκαν οι κατηγορίες οντοτήτων, που απαλλάσσονται από τη χρησιμοποίηση φορολογικών ηλεκτρονικών μηχανισμών (Φ.Η.Μ.) για την έκδοση αποδείξεων λιανικών συναλλαγών. Ειδικότερα, με τις διατάξεις της περίπτωσης β΄, της παραγράφου 4, του άρθρου 1 της προαναφερόμενης Απόφασης, απαλλάσσονται από την υποχρέωση έκδοσης των σχετικών αποδείξεων μέσω Φ.Η.Μ., οι συναλλαγές που πραγματοποιούνται εκτός επαγγελματικής εγκατάστασης, με εξαίρεση τους πωλητές (αγρότες- μεταπωλητές) σε λαϊκές αγορές και τους πωλητές αποκλειστικά μέσω πλανοδίου ή υπαίθριου εμπορίου. Επίσης, με την Απόφαση Γ.Γ.Δ.Ε. ΠΟΛ.1002/2014 ορίζονται οι πολύ μικρές οντότητες της παραγράφου 2.γ΄, του άρθρου 1, του ν. 4308/2014, που απαλλάσσονται από την υποχρέωση έκδοσης των σχετικών αποδείξεων μέσω φορολογικού ηλεκτρονικού μηχανισμού. Συγκεκριμένα, στην περίπτωση β΄, της παραγράφου 5, του άρθρου 1 της Απόφασης αυτής ορίζεται ότι, δεν υποχρεούνται στη χρήση Φ.Η.Μ. για την έκδοση αποδείξεων λιανικής οι ατομικές επιχειρήσεις (φυσικά πρόσωπα), που απαλλάσσονται από το Φ.Π.Α., λόγω ύψους ακαθαρίστων εσόδων, σύμφωνα με τις διατάξεις του άρθρου 39 του ν.2859/2000 (ΦΕΚ 248 Α΄), με εξαίρεση τους εκμεταλλευτές ΤΑΞΙ, τα πρατήρια υγρών καυσίμων και τους πωλητές πετρελαίου θέρμανσης. 3.Συνεπώς, τόσο οι πλανόδιοι έμποροι, όσο και οι αγρότες του ειδικού καθεστώτος Φ.Π.Α., για τη συγκεκριμένη δραστηριότητά τους στη λαϊκή αγορά, εφόσον απαλλάσσονται από το Φ.Π.Α., λόγω ύψους ακαθαρίστων εσόδων, σύμφωνα με τις διατάξεις του άρθρου 39 του ν.2859/2000 (θέμα πραγματικό), τότε και μόνον εξαιρούνται της χρήσης Φ.Η.Μ. Απόδειξη είσπραξης Με τις διατάξεις της υποπαραγράφου 1α, του άρθρου 39, του ν. 4308/2014 ορίζεται ότι, δεν υπόκεινται στις ρυθμίσεις αυτού του νόμου, μεταξύ άλλων, αγρότες του ειδικού καθεστώτος Φ.Π.Α. (ν.2859/2000), βάσει του ύψους ακαθάριστων εσόδων τους από την πώληση αγροτικών προϊόντων παραγωγής τους και την παροχή αγροτικών υπηρεσιών ή του ποσού των δικαιωμάτων ενιαίας ενίσχυσης που εισέπραξαν κατά το προηγούμενο φορολογικό έτος. Το ύψος των ποσών αυτών, καθορίζεται με απόφαση του Γενικού Γραμματέα Δημοσίων Εσόδων (σχετ. παράγραφος 39.1.2., εγκ. ΠΟΛ.1003/2014). Όπως διευκρινίζεται δε με την παράγραφο 39.1.3, του άρθρου 39, της εγκυκλίου ΠΟΛ.1003/2014, οι αγρότες του ειδικού καθεστώτος, κατά τις διατάξεις του ν.4172/2013, αποκτούν εισόδημα από επιχειρηματική δραστηριότητα και υπόκεινται σε φόρο εισοδήματος για τα εισοδήματά τους από αυτή τη δραστηριότητα. Συνεπώς, τα πρόσωπα αυτά οφείλουν να τεκμηριώνουν τα εισοδήματά τους με κάθε πρόσφορο μέσο, όπως έκδοση και τήρηση αποδείξεων είσπραξης για τις πωλήσεις που διενεργούν σε ιδιώτες καταναλωτές, κ.λπ. Σημειώνεται, επίσης, ότι τα εισοδήματα των αγροτών αυτών από πωλήσεις που διενεργούν σε οντότητες υποκείμενες στο ν.4308/2014 (π.χ. συνεταιρισμοί, επιχειρήσεις εμπορίας ή κατεργασίας αγροτικών προϊόντων, κλπ.) προκύπτουν από τα σχετικά παραστατικά που εκδίδουν οι αγοράστριες ή διαμεσολαβούσες οντότητες. Συνοψίζοντας: Α) Οι αγρότες ειδικού καθεστώτος Φ.Π.Α., για την πώληση αγροτικών προϊόντων και την παροχή αγροτικών υπηρεσιών, δεν έχουν υποχρέωση έκδοσης παραστατικών διακίνησης και πώλησης, που προβλέπονται από τις σχετικές διατάξεις του ν.4308/2014. Για σκοπούς φορολογίας εισοδήματος, εκδίδουν αποδείξεις είσπραξης. Επίσης, στην περίπτωση που ασκούν τη δραστηριότητα πώλησης των αγροτικών προϊόντων τους σε λαϊκές αγορές, καθώς και σε υπαίθριο ή πλανόδιο εμπόριο, εφόσον απαλλάσσονται από το Φ.Π.Α., λόγω ύψους ακαθαρίστων εσόδων, σύμφωνα με τις διατάξεις του άρθρου 39 του ν. 2859/2000, τότε και μόνον απαλλάσσονται από τη χρήση Φ.Η.Μ., για την έκδοση αποδείξεων λιανικής, ενώ, όταν υπερβαίνουν το όριο που τίθεται για την υπόψη απαλλαγή υποχρεούνται, για τη συγκεκριμένη δραστηριότητα και μόνον, στην έκδοση αποδείξεων λιανικής με χρήση Φ.Η.Μ. Β) Οι αγρότες - φυσικά πρόσωπα κανονικού καθεστώτος Φ.Π.Α.: για τις διενεργούμενες πωλήσεις αγαθών και την παροχή υπηρεσιών, έχουν υποχρέωση έκδοσης λογιστικών παραστατικών, που προβλέπονται από τις διατάξεις του ν.4308/2014 (Ε.Λ.Π.). Δεν υποχρεούνται της έκδοσης παραστατικών, μόνο στις εξής περιπτώσεις:
1. Δεν υποχρεούνται σε έκδοση παραστατικών διακίνησης και αξίας, όταν δεν ασκήσουν την επόμενη διαχειριστική περίοδο την αγροτική τους εκμετάλλευση, ούτε δικαιούνται να λάβουν δικαιώματα ενιαίας ενίσχυσης.
2. Δεν υποχρεούνται στην έκδοση παραστατικού διακίνησης, για τις παραδόσεις αγροτικών προϊόντων όταν το εν λόγω παραστατικό εκδίδεται από την αντισυμβαλλόμενη οντότητα (παραλήπτη των αγαθών).
3. Δεν υποχρεούνται στην έκδοση απόδειξης λιανικής με χρήση Φ.Η.Μ., όταν απαλλάσσονται από το Φ.Π.Α. λόγω ύψους ακαθαρίστων εσόδων, σύμφωνα με τις διατάξεις του άρθρου 39 του ν.2859/2000.