Οδηγία ΑΡ πρωτοκόλλου Ο ΔΕΦΚ Β 1043287 ΕΞ 2019/2019

Παροχή οδηγιών ως προς τη φορολογική μεταχείριση μεταγραφής των Υπουργικών Αποφάσεων - πράξεων εγκατάστασης και διαδρομής του Διαδριατικού Αγωγού φυσικού αερίου “TRANS ADRIATIC PIPELINE (TAP)”.

21 Μαρτίου 2019

ΕΛΛΗΝΙΚΗ ΔΗΜΟΚΡΑΤΙΑ
ΑΑΔΕ

Ανεξάρτητη Αρχή Δημοσίων Εσόδων

ΓΕΝΙΚΗ ΔΙΕΥΘΥΝΣΗ ΦΟΡΟΛΟΓΙΚΗΣ ΔΙΟΙΚΗΣΗΣ
ΔΙΕΥΘΥΝΣΗ ΕΦΑΡΜΟΓΗΣ ΦΟΡΟΛΟΓΙΑΣ
ΚΕΦΑΛΑΙΟΥ ΚΑΙ ΠΕΡΙΟΥΣΙΟΛΟΓΙΟΥ
ΤΜΗΜΑ Β΄

Ταχ. Δ/νση : Καρ. Σερβίας 8
Ταχ. Κώδικας : 10184 Αθήνα
Τηλέφωνο : 2103375872
E-Mail : def.b@aade.gr
Url : www.aade.gr

ΕΞ. ΕΠΕΙΓΟΝ-ΠΡΟΘΕΣΜΙΑ

Αθήνα, 21 Μαρτίου 2019
Ο ΔΕΦΚ Β 1043287 ΕΞ 2019

ΠΡΟΣ : Πίνακα διανομής

 

ΘΕΜΑ: Παροχή οδηγιών ως προς τη φορολογική μεταχείριση μεταγραφής των Υπουργικών Αποφάσεων - πράξεων εγκατάστασης και διαδρομής του Διαδριατικού Αγωγού φυσικού αερίου “TRANS ADRIATIC PIPELINE (TAP)”.

Με αφορμή ερωτήματα που έχουν υποβληθεί στην υπηρεσία μας αναφορικά με το ανωτέρω θέμα σας γνωρίζουμε τα ακόλουθα:
 

1. Με τις διατάξεις του πρώτου άρθρου του ν. 4217/2013 (ΦΕΚ Α’ 267) κυρώθηκε η από 26 Ιουνίου 2013 Συμφωνία Φιλοξενούσας Χώρας (ΣΦΧ) μεταξύ της Ελληνικής Δημοκρατίας και της εταιρείας «TRANS ADRIATIC PIPELINE AG (TAP AG)» στην Ελλάδα, αναφορικά με την ανάπτυξη του συστήματος αγωγού φυσικού αερίου. Το έργο της κατασκευής, εγκατάστασης και εκμετάλλευσης του αγωγού είναι έργο εθνικής σημασίας, δημόσιας ωφέλειας και γενικά δημοσίου συμφέροντος.

 

Σύμφωνα με τα οριζόμενα στον πιο πάνω ν.4217/2013 οι Δραστηριότητες του Έργου διεξάγονται κατ’ εφαρμογή της Διακρατικής Συμφωνίας και τυγχάνουν εφαρμογής τα άρθρα 165-172, 173 παρ. 1, 174 και 175 του ν. 4001/2011 (ΦΕΚ Α’ 179 - Για τη λειτουργία Ενεργειακών Αγορών Ηλεκτρισμού και Φυσικού Αερίου, για Έρευνα, Παραγωγή και δίκτυα μεταφοράς Υδρογονανθράκων και άλλες ρυθμίσεις).

Ειδικότερα, στην παράγραφο 1 του άρθρου 165 του ν. 4001/2011 ορίζεται ότι με απόφαση του Υπουργού Περιβάλλοντος και Ενέργειας, που εκδίδεται σε εκτέλεση σχετικών εξουσιοδοτικών διατάξεων, καθορίζεται η διαδρομή και η εγκατάσταση του αγωγού και των τυχόν διακλαδώσεών του, καθώς και η εγκατάσταση των συστατικών και των παραρτημάτων τους.

Περαιτέρω, σύμφωνα με το άρθρο 166 του ίδιου νόμου οι κύριοι, νομείς ή κάτοχοι από οποιαδήποτε έννομη αιτία αγροτικών ή αστικών ακινήτων ή δασών ή δασικών εκτάσεων που ευρίσκονται στη διαδρομή του αγωγού υποχρεούνται να απέχουν από συγκεκριμένες ενέργειες, όσον αφορά στη χρήση και κάρπωσή τους, και για το λόγο αυτό λαμβάνουν αποζημίωση σε αντιστάθμισμα της συνεπακόλουθης μείωσης της οικονομικής αξίας της ιδιοκτησίας τους.

Επιπλέον, όπως ορίζεται στο άρθρο 172 του εν λόγω νόμου οι υπουργικές αποφάσεις των άρθρων 165 και 166 μεταγράφονται στις μερίδες των αναγνωριζόμενων δικαιούχων αποζημίωσης στα κατά τόπους αρμόδια υποθηκοφυλακεία και οικεία κτηματολογικά γραφεία.
 

2. Σύμφωνα με την ισχύουσα φορολογική νομοθεσία κατά τις διατάξεις της παρ. 1 του άρθρου 1 και της παρ. 1 του άρθρου 5 του α.ν. 1521/1950 "περί φόρου μεταβίβασης ακινήτων", ο οποίος κυρώθηκε με το ν. 1587/1950 (ΦΕΚ Α’ 294), σε κάθε με επαχθή αιτία μεταβίβαση ακινήτου ή εμπραγμάτου δικαιώματος επί ακινήτου, επιβάλλεται φόρος επί της αξίας του, ο οποίος βαρύνει τον αγοραστή. Στην παρ. 3 του άρθρου 1 του ανωτέρω νόμου ορίζεται ότι στην έννοια του όρου μεταβίβαση, για την εφαρμογή του νόμου, περιλαμβάνονται οι περιοριστικά αναφερόμενες περιπτώσεις, μεταξύ των οποίων και η σύσταση δουλειών, όπως αυτές προβλέπονται στα άρθρα 1188 έως 1191 του Αστικού Κώδικα, καθώς και η αναγκαστική απαλλοτρίωση ακινήτου για δημόσια ωφέλεια.

Ακολούθως στην παρ. 4 του άρθρου 13 του ιδίου νόμου ορίζεται ότι ο μεταγραφοφύλακας είναι υποχρεωμένος να αρνηθεί τη μεταγραφή της σύμβασης ή δικαστικής απόφασης ή οποιασδήποτε άλλης πράξης που αφορά τη μεταβίβαση της κυριότητας ή άλλων εμπραγμάτων δικαιωμάτων σε ακίνητα, πλην υποθήκης, αν δεν προσκομίζεται σε αυτόν αντίγραφο της δήλωσης φόρου μεταβίβασης, θεωρημένο από τον Προϊστάμενο της αρμόδιας Δ.Ο.Υ..

Σύμφωνα με το άρθρο 1188 του Α.Κ. πάνω σε ακίνητο μπορεί να συσταθεί εμπράγματο δικαίωμα προσωπικής δουλείας που να παρέχει κάποια εξουσία ή χρησιμότητα υπέρ ορισμένου προσώπου.

Περαιτέρω, κατά την παρ. 5 του άρθρου 18 του Συντάγματος μπορεί με νόμο να προβλεφθεί και κάθε άλλη στέρηση της ελεύθερης χρήσης και κάρπωσης της ιδιοκτησίας που απαιτείται από ιδιαίτερες περιστάσεις. Νόμος ορίζει τον υπόχρεο και τη διαδικασία καταβολής στο δικαιούχο του ανταλλάγματος της χρήσης ή κάρπωσης, το οποίο πρέπει να ανταποκρίνεται στις υφιστάμενες κάθε φορά συνθήκες.
 

3. Κατά τη νομολογία [ΑΠ 2081/2013, ΑΠ 118/2000] έχει κριθεί ότι οι ως άνω περιορισμοί της κυριότητας είναι νόμιμοι, επιβαλλόμενοι ενόψει του κοινωνικού προορισμού της ιδιοκτησίας και του γενικού συμφέροντος, γιατί το ακίνητο παραμένει άρτιο και οικοδομήσιμο μετά την εγκατάσταση του αγωγού, δεν παραβλάπτεται η συνήθης εκμετάλλευσή του και δεν αποδυναμώνεται το δικαίωμα χρήσης αυτού με ανοικοδόμηση, σε βαθμό που να καθίσταται η ιδιοκτησία αδρανής και αχρησιμοποίητη. Μάλιστα, η Νομική Διεύθυνση του Ελληνικού Κτηματολογίου γνωμοδότησε (Ν.Δ.3421/1846254/21.02.2019) ότι δια των εκδιδόμενων υπουργικών αποφάσεων των άρθρων 165 και 166 του ν. 4001/2011, οι θιγόμενοι δικαιούχοι εμπραγμάτων δικαιωμάτων σε ακίνητα που ευρίσκονται στη διαδρομή του αγωγού και περιλαμβάνονται στους συνημμένους σε αυτές πίνακες και διαγράμματα, καθίστανται υπόχρεοι περιορισμών άσκησης του δικαιώματος της κυριότητας τους με σχετική αποζημίωση, που δε συνιστούν όμως, από άποψη εμπραγμάτου δικαίου, δουλεία υπέρ τρίτου και εν προκειμένω της εταιρείας «TRANS ADRIATIC PIPELINE AG (TAP AG)», αφού δε συντρέχει απαλλοτρίωση.
 

4. Κατόπιν των ανωτέρω και λαμβάνοντας υπόψη τον αυστηρά τυπικό χαρακτήρα του φόρου μεταβίβασης ακινήτων συνάγεται ότι η μεταγραφή των Υπουργικών Αποφάσεων- Πράξεων εγκατάστασης και διαδρομής του Διαδριατικού αγωγού φυσικού αερίου (TAP) στα κατά τόπους αρμόδια Υποθηκοφυλακεία δεν εμπίπτει σε καμία από τις περιοριστικά αναφερόμενες περιπτώσεις επιβολής φόρου μεταβίβασης ακινήτων, όπως αυτές αναλύονται στα άρθρα 1 και 2 του α.ν. 1521/1950 και συνακόλουθα δεν οφείλεται φόρος ούτε απαιτείται η υποβολή δήλωσης στην αρμόδια Δ.Ο.Υ..

Ο ΔΙΟΙΚΗΤΗΣ ΤΗΣ Α.Α.Δ.Ε.

 

ΓΕΩΡΓΙΟΣ ΠΙΤΣΙΛΗΣ