Οδηγία ΑΡ πρωτοκόλλου Ο Δ.ΕΙΣΠΡ. Β 1045207 ΕΞ/2020

«Κοινοποίηση της Γνωμοδότησης 144/2019 του Νομικού Συμβουλίου του Κράτους (Τμήμα Β’) σχετικά με την εγκυρότητα και τα έννομα αποτελέσματα δήλωσης αποποίησης κληρονομίας που διενεργήθηκε για λογαριασμό ανηλίκων τέκνων χωρίς την τήρηση της προβλεπόμενης από το νόμο διαδικασίας».

03 Μαρτίου 2020

ΕΛΛΗΝΙΚΗ ΔΗΜΟΚΡΑΤΙΑ
ΑΑΔΕ

Ανεξάρτητη Αρχή Δημοσίων Εσόδων
ΓΕΝΙΚΗ ΔΙΕΥΘΥΝΣΗΦΟΡΟΛΟΓΙΚΗΣ ΔΙΟΙΚΗΣΗΣ
1.ΔΙΕΥΘΥΝΣΗ ΕΙΣΠΡΑΞΕΩΝ
ΤΜΗΜΑ Β΄

Ταχ. Δ/νση : Πανεπιστημίου 20
Ταχ. Κώδικας : 106 72
Πληροφορίες : Φ.Μαντζούνη
Τηλέφωνο : 210 3636872
Fax : 210 3635077
E-Mail : f.mantzouni@aade.gr
2.ΔΙΕΥΘΥΝΣΗ ΕΦΑΡΜΟΓΗΣ ΦΟΡΟΛΟΓΙΑΣ ΚΕΦΑΛΑΙΟΥ
& ΠΕΡΙΟΥΣΙΟΛΟΓΙΟΥ
ΤΜΗΜΑ Β΄

Ταχ. Δ/νση : Καρ. Σερβίας 8
Ταχ. Κώδικας : 10184 Αθήνα
Πληροφορίες : Φ. Βασιλαντωνάκη
Τηλέφωνο : 210 3375872
E-Mail : defk.b@aade.gr
Αθήνα , 3 Μαρτίου 2020
Αριθ. Πρωτ.: Ο Δ.ΕΙΣΠΡ. Β 1045207 ΕΞ

 ΠΡΟΣ : Ως πίνακα διανομής.

ΘΕΜΑ: «Κοινοποίηση της Γνωμοδότησης 144/2019 του Νομικού Συμβουλίου του Κράτους (Τμήμα Β’) σχετικά με την εγκυρότητα και τα έννομα αποτελέσματα δήλωσης αποποίησης κληρονομίας που διενεργήθηκε για λογαριασμό ανηλίκων τέκνων χωρίς την τήρηση της προβλεπόμενης από το νόμο διαδικασίας».

       Σας κοινοποιούμε συνημμένα την 144/2019 Γνωμοδότηση του Νομικού Συμβουλίου του Κράτους (Β΄ Τμήμα), η οποία έγινε δεκτή από τον Διοικητή της Ανεξάρτητης Αρχής Δημοσίων Εσόδων. Η συνημμένη γνωμοδότηση εκδόθηκε σε απάντηση ερωτήματος, αναφορικά με την εγκυρότητα και τα έννομα αποτελέσματα έναντι του Ελληνικού Δημοσίου, αποποίησης κληρονομίας που διενεργήθηκε για λογαριασμό ανηλίκων τέκνων από την μητέρα, ως έχουσα την επιμέλεια και ασκούσα τη γονική μέριμνα αυτών, χωρίς προηγούμενη άδεια του δικαστηρίου.

       Με την ανωτέρω γνωμοδότηση, το Β’ Τμήμα του Ν.Σ.Κ. γνωμοδότησε ομόφωνα τα ακόλουθα:

       Σε περίπτωση που ο κληρονόμος τελεί υπό νόμιμη εκπροσώπηση (π.χ. γονική μέριμνα), μόνο ο νόμιμος εκπρόσωπός του (π.χ. ο γονέας) δικαιούται να αποποιηθεί την κληρονομία που έχει επαχθεί στον αντιπροσωπευόμενο, τηρουμένων των διατυπώσεων που ο νόμος επιτάσσει.
Κατά τη διάταξη του άρθρου 1526 ΑΚ, οι γονείς δεν μπορούν χωρίς την άδεια του δικαστηρίου να επιχειρήσουν στο όνομα του τέκνου τις πράξεις που απαγορεύονται και στον επίτροπο ανηλίκου χωρίς άδεια του δικαστηρίου, οι οποίες απαριθμούνται ρητά στις διατάξεις των άρθρων 1624 και 1625 ΑΚ, μεταξύ των οποίων (πράξεων) περιλαμβάνεται και η αποποίηση της επαχθησόμενης στον ανήλικο κληρονομιάς. Η κατά τα άρθρα 1847 και 1848 ΑΚ δήλωση αποποίησης είναι άκυρη και στην περίπτωση που έλαβε χώρα χωρίς να δοθεί άδεια από το δικαστήριο. Η θεσπιζόμενη ακυρότητα με τη διάταξη 1528 ΑΚ είναι σχετική, προτεινόμενη μόνον από τον πατέρα, τη μητέρα, το τέκνο και τους καθολικούς ή ειδικούς διαδόχους του κατά παντός. Μέχρι να προβληθεί η ακυρότητα από τον δικαιούμενο, δικαστικώς ή εξωδίκως, η δικαιοπραξία παράγει όλα τα έννομα αποτελέσματά της. Το δικαίωμα επίκλησης της ακυρότητας δεν υπόκειται σε παραγραφή, ούτε σε αποσβεστική προθεσμία, μπορεί όμως να αποδυναμωθεί κατά την ΑΚ 281, εάν ο δικαιούμενος να την επικαλεσθεί αδρανήσει για μεγάλο χρονικό διάστημα και δημιουργήσει στον τρίτο την πεποίθηση ότι δεν πρόκειται πλέον να ασκήσει το δικαίωμά του. Η σχετική ακυρότητα είναι δεκτική θεραπείας αν αυτός που δικαιούται να την επικαλεστεί, συναινέσει στην άκυρη δικαιοπραξία ή παραιτηθεί, με οποιονδήποτε τρόπο από την επίκληση αυτής (ΑΚ 239 παρ.2). Συνέπεια της συναίνεσης ή της παραίτησης είναι ότι η άκυρη δικαιοπραξία καθίσταται απρόσβλητη και δεν υπάρχει νόμιμο εμπόδιο να αναπτύξει ενέργεια έγκυρης εξ υπαρχής δικαιοπραξίας.

       Στην εξεταζόμενη περίπτωση, ναι μεν η αποποίηση της κληρονομιάς, που διενεργήθηκε από το γονέα για λογαριασμό των ανηλίκων τέκνων του, πάσχει ακυρότητα καθόσον δεν υπήρχε προηγούμενη άδεια του δικαστηρίου, πλην όμως η παραπάνω ακυρότητα είναι σχετική και μπορεί να προταθεί κατά παντός μόνο από τα νομιμοποιούμενα προς τούτο πρόσωπα σύμφωνα με την άνω διάταξη (1528 ΑΚ), με αποτέλεσμα η αποποίηση να παράγει τα αποτελέσματά της, αφού την ακυρότητα δεν την επικαλέσθηκαν τα τέκνα υπέρ των οποίων έλαβε χώρα ή κάποιος από αυτούς, που το άρθρο προβλέπει, οπότε αυτή παραμένει εξακολουθητικά έγκυρη. Σε κάθε περίπτωση, και για λόγους ασφάλειας του δικαίου, ενδείκνυται η δήλωση συναίνεσης – έγκρισης της αποποίησης ή παραίτησης από το δικαίωμα επίκλησης της ακυρότητας της αποποίησης του υπέρ ου η δήλωση αποποίησης ενήλικου πλέον τέκνου, στην αρμόδια Δ.Ο.Υ., όπως και στην προκειμένη περίπτωση, κατά την οποία η δοθείσα έγκριση – συναίνεση των υπέρ ων η δήλωση αποποίησης τέκνων, αίρει κάθε αμφιβολία για την εγκυρότητα της συγκεκριμένης αποποίησης.

Συν.: Η υπ’ αριθμ. 144/2019 γνωμοδότηση του Β’ Τμήματος του Νομικού Συμβουλίου του Κράτους.
 

Ο Διοικητής της Α.Α.Δ.Ε.
ΓΕΩΡΓΙΟΣ ΠΙΤΣΙΛΗΣ