Καθαρή θέση 8 Λογαριασμοί καθαρής θέσης 8.1 Κεφάλαιο 8.2 Αποθεματικά εύλογης αξίας 8.2.3 Αποθεματικά εύλογης αξίας παγίων περιουσιακών στοιχείων 8.2.3.01 Αποθεματικά εύλογης αξίας παγίων περιουσιακών στοιχείων 8.3 Σωρευμένο έλλειμμα/πλεόνασμα 8.4 Δικαιώματα μειοψηφίας ȆǹȇǹȇȉǾȂǹ 2 ȊʌȠįİȓȖȝĮIJĮ ȤȡȘȝĮIJȠȠȚțȠȞȠȝȚțȫȞ țĮIJĮıIJȐıİȦȞ 1. ǿıȠȜȠȖȚıȝȩȢ ȀIJȡȝȡȗțIJȞȪȣ 200Ȍ 200Ȍ-1 ȇǽȈȀȆȋȉȀǺȁǺ ȉȊȆȀȌǽȀǺ ȁȤȜȝȡĴȡȢȡȫȟijį ʍıȢțȡȤIJțįȜȑ IJijȡțȥıȔį ȉĮȝȚĮțȐ įȚĮșȑıȚȝĮ țĮȚ ȚıȠįȪȞĮȝĮ XX XX ǹʌĮȚIJȒıİȚȢ XX XX ǹʌȠșȑȝĮIJĮ XX XX ȆȡȠțĮIJĮȕȠȜȑȢ XX XX ȁȠȚʌȐ țȣțȜȠijȠijȠȡȠȪȞIJĮ ʌİȡȚȠȣıȚĮțȐ ıIJȠȚȤİȓĮ XX XX ȉȫȟȡȝȡ ȜȤȜȝȡĴȡȢȡȫȟijȧȟ ʍıȢțȡȤIJțįȜȬȟ IJijȡțȥıȔȧȟ XX XX ȃș ȜȤȜȝȡĴȡȢȡȫȟijį ʍıȢțȡȤIJțįȜȑ IJijȡțȥıȔį ǹʌĮȚIJȒıİȚȢ XX XX ǼʌİȞįȪıİȚȢ ıİ șȣȖĮIJȡȚțȑȢ ıȣȖȖİȞİȓȢ țĮȚ țȠȚȞȠʌȡĮȟȓİȢ XX XX ȁȠȚʌȐ ȤȡȘȝĮIJȠȠȚțȠȞȠȝȚțȐ ıIJȠȚȤİȓĮ XX XX ȊʌȠįȠȝȑȢ XX XX ǼȟȠʌȜȚıȝȩȢ XX XX ǹțȓȞȘIJĮ XX XX DZȣȜĮ ıIJȠȚȤİȓĮ XX XX ȁȠȚʌȐ ıIJȠȚȤİȓĮ XX XX ȉȫȟȡȝȡ Ȟș ȜȤȜȝȡĴȡȢȡȫȟijȧȟ ʍıȢțȡȤIJțįȜȬȟ IJijȡțȥıȔȧȟ XX XX ȉȫȟȡȝȡ ʍıȢțȡȤIJțįȜȬȟ IJijȡțȥıȔȧȟ XX XX ȋȇȆȌȈǽȎȉǽȀȉ ǻȢįȥȤʍȢȪȚıIJȞıȣ ȤʍȡȥȢıȬIJıțȣ ȆȜȘȡȦIJȑİȢ ȣʌȠȤȡİȫıİȚȢ XX XX ǺȡĮȤȣʌȡȩșİıȝĮ įȐȞİȚĮ XX XX ǺȡĮȤȣʌȡȩșİıȝȠ ȝȑȡȠȢ ȝĮțȡȠʌȡȠșȑıȝȦȞ įĮȞİȓȦȞ XX XX DZȜȜİȢ ȣʌȠȤȡİȫıİȚȢ XX XX ǺȡĮȤȣʌȡȩșİıȝİȢ ʌȡȠȕȜȑȥİȚȢ XX XX ȆĮȡȠȤȑȢ ıİ İȡȖĮȗȠȝȑȞȠȣȢ XX XX ǺȡĮȤȣʌȡȩșİıȝİȢ ıȣȞIJĮȟȚȠįȠIJȚțȑȢ ȣʌȠȤȡİȫıİȚȢ XX XX ȉȫȟȡȝȡ ȖȢįȥȤʍȢȡȚȒIJȞȧȟ ȤʍȡȥȢıȬIJıȧȟ XX XX ȃįȜȢȡʍȢȪȚıIJȞıȣ ȤʍȡȥȢıȬIJıțȣ ȆȜȘȡȦIJȑİȢ ȣʌȠȤȡİȫıİȚȢ XX XX ȂĮțȡȠʌȡȩșİıȝĮ įȐȞİȚĮ XX XX DZȜȜİȢ ȣʌȠȤȡİȫıİȚȢ XX XX ȂĮțȡȠʌȡȩșİıȝİȢ ʌȡȠȕȜȑȥİȚȢ XX XX ȆĮȡȠȤȑȢ ıİ İȡȖĮȗȠȝȑȞȠȣȢ XX XX ȂĮțȡȠʌȡȩșİıȝİȢ ıȣȞIJĮȟȚȠįȠIJȚțȑȢ ȣʌȠȤȡİȫıİȚȢ XX XX ȉȫȟȡȝȡ ȞįȜȢȡʍȢȡȚȒIJȞȧȟ ȤʍȡȥȢıȬIJıȧȟ XX XX ȉȫȟȡȝȡ ȤʍȡȥȢıȬIJıȧȟ XX XX ȁįȚįȢȓ ʍıȢțȡȤIJȔį ȁǺĭǺȈǿ ȇǽȈȀȆȋȉȀǺ/ĭǽȉǿ ȀİijȐȜĮȚȠ İȚıijİȡșȑȞ Įʌȩ ȐȜȜİȢ ȠȞIJȩIJȘIJİȢ IJȘȢ țȣȕȑȡȞȘıȘȢ XX XX ǹʌȠșİȝĮIJȚțȐ XX XX ȈȦȡİȣȝȑȞȠ ʌȜİȩȞĮıȝĮ/ȑȜȜİȚȝȝĮ XX XX ǻȚțĮȚȫȝĮIJĮ ȝİȚȠȥȘijȓĮȢ XX XX ȉȫȟȡȝȡ ȜįȚįȢȓȣ ʍıȢțȡȤIJȔįȣ/ ȚȒIJșȣ XX XX 2. ȀĮIJȐıIJĮıȘ ĮʌȠIJİȜİıȝȐIJȦȞ ȁįijȑIJijįIJș įʍȡijıȝıIJȞȑijȧȟ 200Ȍ 200Ȍ-1 dzIJȡİį ĭȩȡȠȚ ȋȋ ȋȋ ȀȠȚȞȦȞȚțȑȢ İȚıijȠȡȑȢ ȋȋ ȋȋ ȂİIJĮȕȚȕȐıİȚȢ ȋȋ ȋȋ ȆȦȜȒıİȚȢ ȋȋ ȋȋ ȁȠȚʌȐ IJȡȑȤȠȞIJĮ ȑıȠįĮ ȋȋ ȋȋ ǿįȚȠʌĮȡĮȖȦȖȒ ʌĮȖȓȦȞ XX XX ȉȫȟȡȝȡ ıIJȪİȧȟ ȌȌ ȌȌ dzȠȡİį ȆĮȡȠȤȑȢ ıİ İȡȖĮȗȠȝȑȞȠȣȢ ȋȋ ȋȋ ȀȠȚȞȦȞȚțȑȢ ʌĮȡȠȤȑȢ ȋȋ ȋȋ ȂİIJĮȕȚȕȐıİȚȢ ȋȋ ȋȋ ǹȞĮȜȫıİȚȢ ĮȖĮșȫȞ țĮȚ ȣʌȘȡİıȚȫȞ ȋȋ ȋȋ ǼʌȚįȠIJȒıİȚȢ ȋȋ ȋȋ ȉȩțȠȚ ȋȋ ȋȋ ȁȠȚʌȑȢ įĮʌȐȞİȢ ȋȋ ȋȋ ǹʌȠıȕȑıİȚȢ ȋȋ ȋȋ ȉȫȟȡȝȡ ıȠȪİȧȟ ȌȌ ȌȌ ȂıțijȡȤȢȗțȜȪ įʍȡijȒȝıIJȞį ȌȌ ȌȌ ȁȠȚʌȐ ȑıȠįĮ țĮȚ țȑȡįȘ ȋȋ ȋȋ ȁȠȚʌȐ ȑȟȠįĮ țĮȚ ȗȘȝȚȑȢ ȋȋ ȋȋ ȉȤȟȡȝțȜȪ įʍȡijȒȝıIJȞį ȌȌ ȌȌ ǹʌȠIJȑȜİıȝĮ Įʌȩ ıȣȖȖİȞİȓȢ țĮȚ țȠȚȞȠʌȡĮȟȓİȢ ȋȋ ȋȋ ȇȝıȪȟįIJȞį ȓ ȒȝȝıțȞȞį ʍıȢțȪİȡȤ ʍȢȡ ĴȪȢȡȤ ȌȌ ȌȌ ĭȩȡȠȢ İȚıȠįȒȝĮIJȠȢ ȋȋ ȋȋ ȁįȚįȢȪ ʍȝıȪȟįIJȞį ȓ ȒȝȝıțȞȞį ʍıȢțȪİȡȤ ȌȌ ȌȌ ǹʌȠįȓįİIJĮȚ: ȋȋ ȋȋ ǿįȚȠțIJȒIJİȢ ȠȞIJȩIJȘIJĮȢ ȋȋ ȋȋ ǻȚțĮȚȫȝĮIJĮ ȝİȚȠȥȘijȓĮȢ ȋȋ ȋȋ ȉȫȟȡȝȡ ȌȌ ȌȌ 3. ȀĮIJȐıIJĮıȘ ȝİIJĮȕȠȜȫȞ țĮșĮȡȒȢ șȑıȘȢ ȇȔȟįȜįȣ ȞıijįȖȡȝȬȟ ȜįȚįȢȓȣ ȚȒIJșȣ ȁıĴȑȝįțȡ ǺʍȡȚıȞįijțȜȑ ȉȧȢıȤȞȒȟȡ ʍȝıȪȟįIJȞį ȓ ȉȧȢıȤȞȒȟȡ ȒȝȝıțȞȞį ȉȫȟȡȝȡ ǼțȜįțȬȞįijį ȞıțȡȦșĴȔįȣ ȉȫȟȡȝȡ ȜįȚįȢȓȣ ȚȒIJșȣ ȋʍȪȝȡțʍȡ ijșȟ 01.01.20Ȍ-1 ǼȚıijȠȡȐ țİijĮȜĮȓȠȣ ȋȋ ȋȋ ȋȋ ȋȋ ȋȋ ȋȋ ȀĮșĮȡȩ İȚıȩįȘȝĮ ʌȠȣ ĮȞĮȖȞȦȡȓȗȠȞIJĮȚ ĮʌİȣșİȓĮȢ ıIJȘȞ țĮșĮȡȒ șȑıȘ ȋȋ ȋȋ ȋȋ ȋȋ ȋȋ ȋȋ ȆȜİȩȞĮıȝĮ/ ȑȜȜİȚȝȝĮ ʌİȡȚȩįȠȣ ȋȋ ȋȋ ȋȋ ȋȋ ȋȋ ȋȋ ȁȠȚʌȐ ȋȋ ȋȋ ȋȋ ȋȋ ȋȋ ȋȋ ȉȫȟȡȝȡ ȜįȚįȢȓȣ ȚȒIJșȣ ijșȟ 31.12.20Ȍ-1 ȌȌ ȌȌ ȌȌ ȌȌ ȌȌ ȌȌ ǼȚıijȠȡȐ țİijĮȜĮȓȠȣ ȋȋ ȋȋ ȋȋ ȋȋ ȋȋ ȋȋ ȀĮșĮȡȩ İȚıȩįȘȝĮ ʌȠȣ ĮȞĮȖȞȦȡȓȗȠȞIJĮȚ ĮʌİȣșİȓĮȢ ıIJȘȞ țĮșĮȡȒ șȑıȘ ȋȋ ȋȋ ȋȋ ȋȋ ȋȋ ȋȋ ȆȜİȩȞĮıȝĮ/ ȑȜȜİȚȝȝĮ ʌİȡȚȩįȠȣ ȋȋ ȋȋ ȋȋ ȋȋ ȋȋ ȋȋ ȁȠȚʌȐ ȋȋ ȋȋ ȋȋ ȋȋ ȋȋ ȋȋ ȉȫȟȡȝȡ ȜįȚįȢȓȣ ȚȒIJșȣ ijșȟ 31.12.200Ȍ ȌȌ ȌȌ ȌȌ ȌȌ ȌȌ ȌȌ 4. ȀĮIJȐıIJĮıȘ IJĮȝȚĮțȫȞ ȡȠȫȞ ȁįijȑIJijįIJș ijįȞțįȜȬȟ ȢȡȬȟ ȊįȞțįȜȒȣ ȢȡȒȣ įʍȪ ȝıțijȡȤȢȗțȜȒȣ İȢįIJijșȢțȪijșijıȣ 200Ȍ 200Ȍ-1 ǽțIJʍȢȑȠıțȣ ǼȚıʌȡȐȟİȚȢ Įʌȩ ijȩȡȠȣȢ ȋȋ ȋȋ ǼȚıʌȡȐȟİȚȢ Įʌȩ țȠȚȞȦȞȚțȑȢ İȚıijȠȡȑȢ ȋȋ ȋȋ ǼȚıʌȡȐȟİȚȢ Įʌȩ ȝİIJĮȕȚȕȐıİȚȢ ȋȋ ȋȋ ǼȚıʌȡȐȟİȚȢ Įʌȩ ʌȦȜȒıİȚȢ ȋȋ ȋȋ ǼȚıʌȡȐȟİȚȢ Įʌȩ ȜȠȚʌȐ IJȡȑȤȠȞIJĮ ȑıȠįĮ ȋȋ ȋȋ ȇȝșȢȧȞȒȣ ȆȜȘȡȦȝȑȢ ʌĮȡȠȤȑȢ ıİ İȡȖĮȗȠȝȑȞȠȣȢ ȋȋ ȋȋ ȆȜȘȡȦȝȑȢ ȖȚĮ țȠȚȞȦȞȚțȑȢ ʌĮȡȠȤȑȢ ȋȋ ȋȋ ȆȜȘȡȦȝȑȢ ȖȚĮ ȝİIJĮȕȚȕȐıİȚȢ ȋȋ ȋȋ ȆȜȘȡȦȝȑȢ ȖȚĮ ĮȖȠȡȑȢ ĮȖĮșȫȞ țĮȚ ȣʌȘȡİıȚȫȞ ȋȋ ȋȋ ȆȜȘȡȦȝȑȢ ȖȚĮ ǼʌȚįȠIJȒıİȚȢ ȋȋ ȋȋ ȆȜȘȡȦȝȑȢ ȖȚĮ IJȩțȠȣȢ ȋȋ ȋȋ ȆȜȘȡȦȝȑȢ ȖȚĮ ȜȠȚʌȑȢ įĮʌȐȞİȢ Ȃȡțʍȑ (ǽțIJʍȢȑȠıțȣ & ȇȝșȢȧȞȒȣ) ȋȋ ȋȋ ȋȋ ȋȋ ȁįȚįȢȒȣ ijįȞțįȜȒȣ ȢȡȒȣ įʍȪ ȝıțijȡȤȢȗțȜȒȣ İȢįIJijșȢțȪijșijıȣ ȌȌ ȌȌ ȊįȞțįȜȒȣ ȢȡȒȣ įʍȪ ıʍıȟİȤijțȜȒȣ İȢįIJijșȢțȪijșijıȣ ȆȜȘȡȦȝȑȢ ȖȚĮ ĮʌȩțIJȘıȘ ʌĮȖȓȦȞ ȋȋ ȋȋ ǼȚıʌȡȐȟİȚȢ Įʌȩ ʌȫȜȘıȘ ʌĮȖȓȦȞ ȋȋ ȋȋ ȆȜȘȡȦȝȑȢ ȖȚĮ ĮʌȩțIJȘıȘ İʌİȞįȪıİȦȞ ȋȋ ȋȋ ǼȚıʌȡȐȟİȚȢ Įʌȩ ʌȫȜȘıȘ İʌİȞįȪıİȦȞ ȋȋ ȋȋ ȁįȚįȢȒȣ ijįȞțįȜȒȣ ȢȡȒȣ įʍȪ ıʍıȟİȤijțȜȒȣ İȢįIJijșȢțȪijșijıȣ ȌȌ ȌȌ ȊįȞțįȜȒȣ ȢȡȒȣ įʍȪ ȥȢșȞįijȡİȡijțȜȒȣ İȢįIJijșȢțȪijșijıȣ ǼȚıʌȡȐȟİȚȢ Įʌȩ įȐȞİȚĮ ȋȋ ȋȋ ǼȟȠijȜȒıİȚȢ įĮȞİȓȦȞ ȋȋ ȋȋ ǼȚıʌȡȐȟİȚȢ/İʌȚıIJȡȠijȑȢ Įʌȩ ĮȣȟȒıİȚȢ ȝİȚȫıİȚȢ țİijĮȜĮȓȠȣ ȋȋ ȋȋ ǻȚĮȞȠȝȑȢ ȝİȡȚıȝȐIJȦȞ ȁȠȚʌȐ (ǼȚıʌȡȐȟİȚȢ & ȆȜȘȡȦȝȑȢ) ȋȋ ȋȋ ȋȋ ȋȋ ȁįȚįȢȒȣ ijįȞțįȜȒȣ ȢȡȒȣ įʍȪ ȥȢșȞįijȡİȡijțȜȒȣ İȢįIJijșȢțȪijșijıȣ ȌȌ ȌȌ ȀĮșĮȡȒ ĮȪȟȘıȘ / (ȝİȓȦıȘ) ıIJĮ IJĮȝȚĮțȐ įȚĮșȑıȚȝĮ țĮȚ ȚıȠįȪȞĮȝĮ ȋȋ ȋȋ ȉĮȝȚĮțȐ įȚĮșȑıȚȝĮ țĮȚ ȚıȠįȪȞĮȝĮ ıIJȘȞ ĮȡȤȒ IJȘȢ ʌİȡȚȩįȠȣ ȋȋ ȋȋ ȊįȞțįȜȑ İțįȚȒIJțȞį Ȝįț țIJȡİȫȟįȞį IJijș ȝȓȠș ijșȣ ʍıȢțȪİȡȤ ȌȌ ȌȌ ȆǹȇǹȇȉǾȂǹ 3 ȊʌȩįİȚȖȝĮ įȘȝȠıȚȠȞȠȝȚțȒȢ ĮȞĮijȠȡȐȢ ȋʍȪİıțȗȞį İșȞȡIJțȡȟȡȞțȜȓȣ įȟįĴȡȢȑȣ 200Ȍ 200Ȍ-1 Ǻ) dzIJȡİį ĭȩȡȠȚ ȋȋ ȋȋ ȀȠȚȞȦȞȚțȑȢ İȚıijȠȡȑȢ ȋȋ ȋȋ ȂİIJĮȕȚȕȐıİȚȢ ȋȋ ȋȋ ȆȦȜȒıİȚȢ ȋȋ ȋȋ ȁȠȚʌȐ IJȡȑȤȠȞIJĮ ȑıȠįĮ ȋȋ ȋȋ ǿįȚȠʌĮȡĮȖȦȖȒ ʌĮȖȓȦȞ ȋȋ ȋȋ ȉȫȟȡȝȡ ıIJȪİȧȟ ȌȌ ȌȌ ǻ) dzȠȡİį ȆĮȡȠȤȑȢ ıİ İȡȖĮȗȠȝȑȞȠȣȢ ȋȋ ȋȋ ȀȠȚȞȦȞȚțȑȢ ʌĮȡȠȤȑȢ ȋȋ ȋȋ ȂİIJĮȕȚȕȐıİȚȢ ȋȋ ȋȋ ǹȞĮȜȫıİȚȢ ĮȖĮșȫȞ țĮȚ ȣʌȘȡİıȚȫȞ ȋȋ ȋȋ ǼʌȚįȠIJȒıİȚȢ ȋȋ ȋȋ ȉȩțȠȚ ȋȋ ȋȋ ȁȠȚʌȑȢ įĮʌȐȞİȢ ȋȋ ȋȋ ȉȫȟȡȝȡ ıȠȪİȧȟ ȌȌ ȌȌ ȂıțijȡȤȢȗțȜȪ įʍȡijȒȝıIJȞį (Ǻ-ǻ) ȌȌ ȌȌ Ĭ) ȁįȚįȢȒȣ įʍȡȜijȓIJıțȣ Ȟș ȥȢșȞ/ȜȬȟ ʍıȢțȡȤIJțįȜȬȟ IJijȡțȥıȔȧȟ ǹʌȠțIJȒıİȚȢ ʌĮȖȓȦȞ țĮȚ IJȚȝĮȜijȫȞ ȋȋ ȋȋ ǻȚĮșȑıİȚȢ ʌĮȖȓȦȞ țĮȚ IJȚȝĮȜijȫȞ ȋȋ ȋȋ ȂİIJĮȕȠȜȒ ĮʌȠșİȝȐIJȦȞ ȋȋ ȋȋ ȉȫȟȡȝȡ ȌȌ ȌȌ Ǽ) ȇȝıȪȟįIJȞį ȓ ȒȝȝıțȞȞį ʍıȢțȪİȡȤ (Ǻ-ǻ-Ĭ) ȌȌ ȌȌ ǽ) ȁįȚįȢȒȣ įʍȡȜijȓIJıțȣ ȥȢșȞ/ȜȬȟ ʍıȢțȡȤIJțįȜȬȟ IJijȡțȥıȔȧȟ ǼȚįȚțȐ IJȡĮȕȘțIJȚțȐ įȚțĮȚȫȝĮIJĮ (SDRs) ȋȋ ȋȋ ȂİIJȡȘIJȐ țĮȚ țĮIJĮșȑıİȚȢ ȋȋ ȋȋ ȋȡİȦıIJȚțȠȓ IJȓIJȜȠȚ ȋȋ ȋȋ ǻȐȞİȚĮ ȋȋ ȋȋ ȈȣȝȝİIJȠȤȚțȠȓ IJȓIJȜȠȚ țĮȚ ȝİȡȓįȚĮ İʌİȞįȣIJȚțȫȞ țİijĮȜĮȓȦȞ ȋȋ ȋȋ ǹʌĮȚIJȒıİȚȢ țĮȚ ʌȡȠțĮIJĮȕȠȜȑȢ ȋȋ ȋȋ ȉȫȟȡȝȡ ȌȌ ȌȌ Ǿ) ȁįȚįȢȒȣ įȟįȝȓȦıțȣ ȥȢșȞ/ȜȬȟ ȤʍȡȥȢıȬIJıȧȟ ǼȚįȚțȐ IJȡĮȕȘțIJȚțȐ įȚțĮȚȫȝĮIJĮ (SDRs) ȋȋ ȋȋ ȊʌȠȤȡİȫıİȚȢ Įʌȩ ȞȩȝȚıȝĮ țĮȚ țĮIJĮșȑıİȚȢ ȋȋ ȋȋ ȋȡİȦıIJȚțȠȓ IJȓIJȜȠȚ ȋȋ ȋȋ ǻȐȞİȚĮ ȋȋ ȋȋ ȀİijȐȜĮȚȠ ȋȋ ȋȋ ȋȡȘȝĮIJȠȠȚțȠȞȠȝȚțȐ ʌĮȡȐȖȦȖĮ ȋȋ ȋȋ ȊʌȠȤȡİȫıİȚȢ țĮȚ ȜȘijșİȓıİȢ ʌȡȠțĮIJĮȕȠȜȑȢ ȋȋ ȋȋ ȉȫȟȡȝȡ ȌȌ ȌȌ ǿ) ȁįȚįȢȓ ȥȢșȞįijȡİȪijșIJș(ǽ-Ǿ) ȌȌ ȌȌ Ȇ ǹ ȇǹ ȇȉ Ǿ Ȃ ǹ ǹ ȞĮ ijȠ ȡȐ ʌ ȡȠ Ȩʌ ȠȜ ȠȖ Țı ȝȠ Ȫ 1. Ȁ ĮIJ Ȑı IJĮ ıȘ ʌ ȡȠ Ȩʌ ȠȜ ȠȖ Țı ȝȠ Ȫ/ Įʌ ȠȜ ȠȖ Țı ȝȠ Ȫ 0Ȍ 0Ȍ -1 ǺȢ ȥț Ȝȑ ʍ ȡIJ ȑ Ȋı ȝț Ȝȑ ʍȡ IJȑ ȇȢ įȗ Ȟį ijȡ ʍȡ țș ȚȒ ȟij į ʍȡ IJȑ Ǽț įĴ ȡȢ Ȓȣ ǺȢ ȥț Ȝȑ ʍ ȡIJ ȑ Ȋı ȝț Ȝȑ ʍ ȡIJ ȑ ȇȢ įȗ Ȟį ijȡ ʍȡ țș ȚȒ ȟij į ʍȡ IJȑ Ǽț įĴ ȡȢ Ȓȣ (į ) (Ȗ ) (ȗ ) (ȗ ) – (Ȗ ) (į ) (Ȗ ) (ȗ ) (ȗ ) – (Ȗ ) Ǻ1 dz IJȡ İį ʍ Ȣȡ ȩʍ ȡȝ ȡȗ țIJ Ȟȡ ȫ ĭ ȩȡ ȠȚ ȋ ȋ ȋ ȋ ȋ ȋ ȋ ȋ ȀȠ ȚȞȦ ȞȚț ȑȢ İȚ ıij Ƞȡ ȑȢ ȋ ȋ ȋ ȋ ȋ ȋ ȋ ȋ Ȃ İIJ Įȕ Țȕ Ȑı İȚȢ ȋ ȋ ȋ ȋ ȋ ȋ ȋ ȋ ȆȦ ȜȒ ıİ ȚȢ ĮȖ Įș ȫȞ țĮ Ț ȣ ʌȘ ȡİ ıȚ ȫȞ ȋ ȋ ȋ ȋ ȋ ȋ ȋ ȋ ȁȠ Țʌ Ȑ IJȡ ȑȤ ȠȞ IJĮ ȑı Ƞį Į ȋ ȋ ȋ ȋ ȋ ȋ ȋ ȋ ȉȫ ȟȡ ȝȡ (Ǻ 1) Ȍ Ȍ Ȍ Ȍ Ȍ Ȍ Ȍ Ȍ A2 ȇȑ ȗț į Ȝį ț ij țȞ įȝ Ĵȓ ȆȦ ȜȒ ıİ ȚȢ ʌĮ ȖȓȦ Ȟ ʌ İȡ ȚȠ ȣı ȚĮ țȫ Ȟ ı IJȠ ȚȤ İȓȦ Ȟ ȋ ȋ ȋ ȋ ȋ ȋ ȋ ȋ ȆȦ ȜȒ ıİ ȚȢ IJȚȝ ĮȜ ijȫ Ȟ ȋ ȋ ȋ ȋ ȋ ȋ ȋ ȋ ȉȫ ȟȡ ȝȡ (Ǻ 2) Ȍ Ȍ Ȍ Ȍ Ȍ Ȍ Ȍ Ȍ ȉȫ ȟȡ ȝȡ ǽ IJȪ İȧ ȟ Ǻ = (A 1 + A 2) Ȍ Ȍ Ȍ Ȍ Ȍ Ȍ Ȍ Ȍ B1 dz Ƞȡ İį ʍ Ȣȡ ȩʍ ȡȝ ȡȗ țIJ Ȟȡ ȫ ȆĮ ȡȠ Ȥȑ Ȣ ı İ İ ȡȖ Įȗ ȩȝ İȞ Ƞȣ Ȣ ȋ ȋ ȋ ȋ ȋ ȋ ȋ ȋ ȀȠ ȚȞȦ ȞȚț ȑȢ ʌ Įȡ ȠȤ ȑȢ ȋ ȋ ȋ ȋ ȋ ȋ ȋ ȋ Ȃ İIJ Įȕ Țȕ Ȑı İȚȢ ȋ ȋ ȋ ȋ ȋ ȋ ȋ ȋ ǹȖ Ƞȡ ȑȢ Į ȖĮ șȫ Ȟ ț ĮȚ ȣʌ Șȡ İı Țȫ Ȟ ȋ ȋ ȋ ȋ ȋ ȋ ȋ ȋ Ǽʌ Țį ȠIJ Ȓı İȚȢ ȋ ȋ ȋ ȋ ȋ ȋ ȋ ȋ ȉȩ țȠ Ț ȋ ȋ ȋ ȋ ȋ ȋ ȋ ȋ ȁȠ Țʌ ȑȢ įĮ ʌȐ Ȟİ Ȣ ȋ ȋ ȋ ȋ ȋ ȋ ȋ ȋ ȆȚ ıIJ ȫı İȚȢ ȣʌ ȩ ț ĮIJ ĮȞ Ƞȝ Ȓ ȋ ȋ ȋ ȋ ȋ ȋ ȋ ȋ ȉȫ ȟȡ ȝȡ (ǻ 1) Ȍ Ȍ Ȍ Ȍ Ȍ Ȍ Ȍ Ȍ ǻ2 ȇȑ ȗț į Ȝį ț ij țȞ įȝ Ĵȓ ǹȖ Ƞȡ ȑȢ ʌ ĮȖ ȓȦ Ȟ ʌ İȡ ȚȠ ȣı ȚĮ țȫ Ȟ ı IJȠ ȚȤİ ȓȦ Ȟ ȋ ȋ ȋ ȋ ȋ ȋ ȋ ȋ ǹȖ Ƞȡ ȑȢ IJȚ ȝĮ Ȝij ȫȞ ȋ ȋ ȋ ȋ ȋ ȋ ȋ ȋ ȉȫ ȟȡ ȝȡ (ǻ 2) Ȍ Ȍ Ȍ Ȍ Ȍ Ȍ Ȍ Ȍ ȉȫ ȟȡ ȝȡ ǽ ȠȪ İȧ ȟ ǻ = (ǻ 1 + ǻ 2) Ȍ Ȍ Ȍ Ȍ Ȍ Ȍ Ȍ Ȍ Ĭ Ǻʍ ȡij Ȓȝ ıIJ Ȟį ʍ Ȣȡ ȩʍ ȡȝ ȡȗ țIJ Ȟȡ ȫ ( ȇȝ ıȪ ȟį IJȞ į ȓ Ȓȝ ȝı țȞ Ȟį ) (Ǻ -ǻ ) Ȍ Ȍ Ȍ Ȍ Ȍ Ȍ Ȍ Ȍ Ǽ dz IJȡ İį ʍ Ȣȡ ȩʍ ȡȝ ȡȗ țIJ Ȟȡ ȫ ȥ Ȣș Ȟį ijȡ ȡț Ȝȡ ȟȡ Ȟț ȜȬ ȟ IJȤ ȟį ȝȝ įȗ Ȭ ȟ į ʍȪ : ǼȚ įȚ țȐ IJȡ Įȕ Șț IJȚț Ȑ įȚ țĮ Țȫ ȝĮ IJĮ (S DR s) ȋ ȋ ȋ ȋ ȋ ȋ ȋ ȋ ȆȦ ȜȒ ıİ ȚȢ Ȥȡ İȦ ıIJ Țțȫ Ȟ IJȓIJ ȜȦ Ȟ ȋ ȋ ȋ ȋ ȋ ȋ ȋ ȋ ȋȠ ȡȘ ȖȘ șȑ ȞIJ Į įȐ Ȟİ ȚĮ ȋ ȋ ȋ ȋ ȋ ȋ ȋ ȋ ȆȦ ȜȒ ıİ ȚȢ ıȣ ȝȝ İIJ ȠȤ Țțȫ Ȟ IJ ȓIJȜ ȦȞ țĮ Ț ȝ İȡ Țį ȓȦ Ȟ İʌ İȞ įȣ IJȚț ȫȞ țİ ijĮ ȜĮ ȓȦ Ȟ ȋ ȋ ȋ ȋ ȋ ȋ ȋ ȋ Ȇȡ Ƞț ĮIJ Įȕ ȠȜ ȑȢ țĮ Ț Ȝ ȠȚ ʌȑ Ȣ Į ʌĮ ȚIJȒ ıİ ȚȢ ǼȚ įȚ țȐ IJȡ Įȕ Șț IJȚț Ȑ įȚ țĮ Țȫ ȝĮ IJĮ (S DR s) ȋȋ ȋ ȋȋ ȋ ȋȋ ȋ ȋȋ ȋ ȋȋ ȋ ȋȋ ȋ ȋȋ ȋ ȋȋ ȋ Ȋʌ ȠȤ ȡİ ȫı İȚȢ Į ʌȩ Ȟȩ ȝȚ ıȝ Į țĮ Ț ț ĮIJ Įș ȑı İȚȢ ȋ ȋ ȋ ȋ ȋ ȋ ȋ ȋ ȋȡ İȦ ıIJ ȚțȠ ȪȢ IJ ȓIJȜ Ƞȣ Ȣ ( ȣʌ ȠȤ ȡİ ȫı İȚȢ ) ȋ ȋ ȋ ȋ ȋ ȋ ȋ ȋ ǻȐ Ȟİ ȚĮ ȋ ȋ ȋ ȋ ȋ ȋ ȋ ȋ ȋȡ Șȝ ĮIJ ȠȠ ȚțȠ ȞȠ ȝȚ țȐ ʌ Įȡ ȐȖ ȦȖ Į ȋ ȋ ȋ ȋ ȋ ȋ ȋ ȋ ȁȘ ijș İȓı İȢ ʌ ȡȠ țĮ IJĮ ȕȠ Ȝȑ Ȣ ț ĮȚ ȜȠ Țʌ ȑȢ ȣʌ ȠȤ ȡİ ȫı İȚȢ (İȚ ıʌ ȡȐ ȟİ ȚȢ ȣʌ ȑȡ IJȡ ȓIJȦ Ȟ) ȋ ȋ ȋ ȋ ȋ ȋ ȋ ȋ Ȁİ ijȐ ȜĮ ȚȠ (ǹ ȣȟ Ȓı İȚȢ Ȃ İIJ ȠȤ ȚțȠ Ȫ Ȁ İij ĮȜ Įȓ Ƞȣ ) ȋ ȋ ȋ ȋ ȋ ȋ ȋ ȋ ȉȫ ȟȡ ȝȡ (Ǽ ) Ȍ Ȍ Ȍ Ȍ Ȍ Ȍ Ȍ Ȍ ǽ dz Ƞȡ İį ʍ Ȣȡ ȩʍ ȡȝ ȡȗ țIJ Ȟȡ ȫ ȥ Ȣș Ȟį ijȡ ȡț Ȝȡ ȟȡ Ȟț ȜȬ ȟ IJȤ ȟį ȝȝ įȗ Ȭ ȟ ȗ țį : ǼȚ įȚ țȐ IJȡ Įȕ Șț IJȚț Ȑ įȚ țĮ Țȫ ȝĮ IJĮ (S DR s) ȋ ȋ ȋ ȋ ȋ ȋ ȋ ȋ ǹȖ Ƞȡ ȑȢ Ȥȡ İȦ ıIJ Țțȫ Ȟ IJ ȓIJȜ ȦȞ ȋ ȋ ȋ ȋ ȋ ȋ ȋ ȋ ȋȠ ȡȘ ȖȒ ıİ ȚȢ įĮ Ȟİ ȓȦ Ȟ ȋ ȋ ȋ ȋ ȋ ȋ ȋ ȋ 45 49 ǹȖ Ƞȡ ȑȢ ı ȣȝ ȝİ IJȠ ȤȚ țȫ Ȟ IJ ȓIJȜ ȦȞ țĮ Ț ȝ İȡ Țį ȓȦ Ȟ İʌ İȞ įȣ IJȚț ȫȞ țİ ijĮ ȜĮ ȓȦ Ȟ Ȇȡ Ƞț ĮIJ Įȕ ȠȜ ȑȢ țĮ Ț Ȝ ȠȚ ʌȑ Ȣ Į ʌĮ ȚIJȒ ıİ ȚȢ ȋ ȋȋ ȋ ȋȋ ȋ ȋȋ ȋ ȋȋ ȋ ȋȋ ȋ ȋȋ ȋ ȋȋ ȋ ȋȋ ǼȚ įȚ țȐ IJȡ Įȕ Șț IJȚț Ȑ įȚ țĮ Țȫ ȝĮ IJĮ (S DR s) ȋ ȋ ȋ ȋ ȋ ȋ ȋ ȋ Ȋʌ ȠȤ ȡİ ȫı İȚȢ Į ʌȩ Ȟȩ ȝȚ ıȝ Į țĮ Ț ț ĮIJ Įș ȑı İȚȢ ȋȡ İȦ ıIJ ȚțȠ ȪȢ IJ ȓIJȜ Ƞȣ Ȣ ȋ ȋ ȋ ȋ ȋ ȋ ȋ ȋ ǻȐ Ȟİ ȚĮ ȋ ȋ ȋ ȋ ȋ ȋ ȋ ȋ ȋȡ Șȝ ĮIJ ȠȠ ȚțȠ ȞȠ ȝȚ țȐ ʌ Įȡ ȐȖ ȦȖ Į ȋ ȋ ȋ ȋ ȋ ȋ ȋ ȋ ȁȘ ijș İȓı İȢ ʌ ȡȠ țĮ IJĮ ȕȠ Ȝȑ Ȣ ț ĮȚ ȜȠ Țʌ ȑȢ ȣʌ ȠȤ ȡİ ȫı İȚȢ (İȚ ıʌ ȡȐ ȟİ ȚȢ ȣʌ ȑȡ IJȡ ȓIJȦ Ȟ) ȋ ȋ ȋ ȋ ȋ ȋ ȋ ȋ Ȁİ ijȐ ȜĮ ȚȠ (Ȃ İȚȫ ıİ ȚȢ Ȃ İIJ ȠȤ ȚțȠ Ȫ Ȁ İij ĮȜ Įȓ Ƞȣ ) ȋ ȋ ȋ ȋ ȋ ȋ ȋ ȋ ȉȫ ȟȡ ȝȡ (ǽ ) Ȍ Ȍ Ȍ Ȍ Ȍ Ȍ Ȍ Ȍ ȉȊ Ǻ ʍȡ ijȒ ȝı IJȞ į ȥȢ șȞ įij ȡȡ țȜ ȡȟ ȡȞ țȜ Ȭ ȟ IJ Ȥȟ įȝ ȝį ȗȬ ȟ ( Ǽ- ǽ) Ȍ Ȍ Ȍ Ȍ Ȍ Ȍ Ȍ Ȍ ΠΑΡΑΡΤΗΜΑ 5 Α. Έσοδα Ορισμοί εσόδων [1.1] Φόροι (Taxes). Οι φόροι είναι υποχρεωτικά μη ανταποδοτικά ποσά που εισπράττουν οντότητες της γενικής κυβέρνησης από τους υπόχρεους φορείς, βά- σει νόμων ή και κανονισμών που καθιερώνονται για να παρέχουν έσοδα στην γενική κυβέρνηση. Οι φόροι ταξι- νομούνται κυρίως αναφορικά με τη βάση επί της οποίας επιβάλλονται. Κανονικά, η επιβολή ενός φόρου για συ- γκεκριμένη χρήση δεν επηρεάζει την ταξινόμησή του. Οι φόροι δεν περιλαμβάνουν πρόστιμα ή άλλες ποινές που επιβάλλονται για παραβάσεις νόμου. Τα ποσά αυτά καταχωρούνται στην κατηγορία «Πρόστιμα, ποινές και καταλογισμοί» (Λογαριασμός 1.5.6). [1.1.1] Φόροι επί αγαθών και υπηρεσιών (Taxes on goods and services). Αφορούν φόρους που είναι πλη- ρωτέοι ανά μονάδα συγκεκριμένου αγαθού ή υπηρεσί- ας που παράγεται ή ανταλλάσσεται, εξαιρουμένων των φόρων και δασμών επί εισαγωγών (Λογαριασμός 1.1.2). Ο φόρος μπορεί να είναι ένα συγκεκριμένο ποσό χρη- μάτων ανά μονάδα ποσότητας ενός αγαθού ή μιας υπη- ρεσίας ή μπορεί να υπολογίζεται ως ένα συγκεκριμένο ποσοστό της τιμής ανά μονάδα ή της αξίας των αγαθών και των υπηρεσιών που παράγονται ή ανταλλάσσονται. Τέτοιοι φόροι (που προσδιορίζονται επί ενός προϊόντος), περιλαμβάνονται σε αυτή την κατηγορία ανεξάρτητα από το ποιος τους καταβάλλει. [1.1.1.01] και [1.1.1.02] Φόροι προστιθέμενης αξίας (Value added taxes). Οι φόροι τύπου προστιθέμενης αξίας είναι φόροι επί αγαθών ή υπηρεσιών που εισπράτ- τονται σε στάδια από τις επιχειρήσεις και τελικά χρεώ- νονται στο σύνολό τους στον τελικό αγοραστή. Σε αυτή την κατηγορία περιλαμβάνονται, ο φόρος προστιθέμε- νης αξίας που εισπράττεται από την γενική κυβέρνηση και εφαρμόζεται στα εγχώρια και εισαγόμενα προϊόντα, καθώς επίσης και άλλοι εκπιπτόμενοι φόροι που εφαρ- μόζονται με παρόμοιους κανόνες με αυτούς του φόρου προστιθέμενης αξίας. Το κοινό χαρακτηριστικό των φό- ρων προστιθέμενης αξίας είναι ότι οι επιχειρήσεις είναι υποχρεωμένες να πληρώνουν στην γενική κυβέρνηση μόνο τη διαφορά μεταξύ του ΦΠΑ των πωλήσεών τους και του ΦΠΑ των δαπανών τους. [1.1.1.03] Ειδικοί φόροι κατανάλωσης (Excise duties). Οι ειδικοί φόροι κατανάλωσης επιβάλλονται ως ειδικοί ανά μονάδα προϊόντος φόροι επί προκαθορισμένου και περιορισμένου εύρους προϊόντων (πέραν εκείνων που περιλαμβάνονται στους φόρους και δασμούς επί εισαγω- γών (Λογαριασμός 1.1.2). Οι ειδικοί φόροι κατανάλωσης συνήθως επιβάλλονται σε πολυτελή ή μη βασικά αγαθά, σε αλκοολούχα ποτά, στον καπνό, σε ενεργειακά προϊό- ντα και συναφή αγαθά και υπολογίζονται με διαφοροποι- ημένους ανά κατηγορία προϊόντος συντελεστές. Μπορεί να επιβάλλονται σε οποιοδήποτε στάδιο παραγωγής ή διανομής και συνήθως υπολογίζονται ως μια συγκε- κριμένη χρέωση ανά μονάδα βάσει χαρακτηριστικών αναφοράς που αφορούν αξίες, βάρος, ισχύ ή ποσότητα του προϊόντος. Σε αυτή την κατηγορία περιλαμβάνονται ειδικοί φόροι επί εξατομικευμένων προϊόντων όπως τα προϊόντα καπνού, τα αλκοολούχα ποτά, τα καύσιμα των οχημάτων και τα έλαια των υδρογονανθράκων. Εάν ένας φόρος που συλλέγεται κυρίως επί εισαγομένων αγαθών, επίσης εφαρμόζεται ή θα μπορούσε να εφαρμοστεί με τον ίδιο νόμο σε συγκρίσιμα εγχώρια παραγόμενα αγα- θά, το έσοδο από αυτό το φόρο ταξινομείται ως ειδικός φόρος κατανάλωσης και όχι ως δασμός εισαγωγών. Η αρχή αυτή εφαρμόζεται έστω και εάν δεν υπάρχει συ- γκρίσιμη εγχώρια παραγωγή ή δεν υπάρχει πιθανότητα τέτοιας παραγωγής. Φόροι επί της χρήσης υπηρεσιών κοινής ωφέλειας όπως το νερό, ο ηλεκτρισμός, το αέριο και η ενέργεια, θεωρούνται ως ειδικοί φόροι κατανά- λωσης και όχι ως φόροι επί συγκεκριμένων υπηρεσιών. [1.1.1.04] Φόροι με μορφή χαρτοσήμου (Stamp taxes). Αφορά διάφορους φόρους που ονομάζονται φόροι χαρ- τοσήμου, ανεξάρτητα του εάν εισπράττονται με τη μορ- φή χαρτοσήμου (κινητού επισήματος). [1.1.1.05] Φόροι επί χρηματοοικονομικών και κεφα- λαιακών συναλλαγών (Taxes on financial and capital transactions). Φόροι πληρωτέοι κατά την αγορά ή πώ- ληση μη χρηματοοικονομικών και χρηματοοικονομικών περιουσιακών στοιχείων, περιλαμβανομένου του ξένου συναλλάγματος. Οι φόροι αυτοί καθίστανται πληρωτέοι όταν αλλάζει η κυριότητα ακινήτων ή άλλων περιουσια- κών στοιχείων, εκτός εάν αυτό είναι αποτέλεσμα μετα- φοράς κεφαλαίου (κυρίως κληρονομιών και δωρεών), οπότε καταγράφονται ως «Φόροι κεφαλαίου» (Λογαρια- σμός 1.1.6). [1.1.1.06] Φόροι ταξινόμησης οχημάτων (Car registration taxes). Φόροι πληρωτέοι κατά την πρώτη κυκλοφορία οχημάτων στη χώρα. [1.1.1.08] Λοιποί φόροι επί συγκεκριμένων υπηρεσιών (Other taxes on specific services). Φόροι που επιβάλλο- νται επί συγκεκριμένων υπηρεσιών, όπως διασκέδαση, εισιτήρια του θεάτρου και κινηματογράφου, λαχεία και τυχερά παιγνίδια (εκτός όσων υπολογίζονται επί κερδών λαχείων και τυχερών παιχνιδιών), ασφάλιστρα, ξενοδο- χεία ή διαμονή, υπηρεσίες στέγασης, εστιατόρια, μετα- φορές, επικοινωνία, διαφήμιση κ.λπ. [1.1.1.09] Λοιποί φόροι επί αγαθών (Other taxes on goods). Φόροι που επιβάλλονται επί των γενικών πωλή- σεων ή του κύκλου εργασιών, εκτός του φόρου τύπου προστιθέμενης αξίας, φόροι επί της εξαγωγής προϊόντων και οποιοσδήποτε άλλος φόρος επί αγαθών που δεν πε- ριλαμβάνεται στις παραπάνω κατηγορίες. [1.1.2] Φόροι και δασμοί επί εισαγωγών (Taxes and duties on imports). Οι φόροι και δασμοί επί εισαγωγών περιλαμβάνουν υποχρεωτικές πληρωμές επιβαλλόμε- νες από τη γενική κυβέρνηση επί εισαγομένων αγαθών, εξαιρουμένων των φόρων τύπου προστιθέμενης αξίας, με σκοπό να επιτραπεί η ελεύθερη κυκλοφορία τους στην οικονομική επικράτεια καθώς και επί υπηρεσιών που παρέχονται σε μόνιμους κατοίκους από κατοίκους αλλοδαπής. [1.1.2.01] Δασμοί (Import duties). Αφορά δασμούς τελωνείων, ή άλλες χρεώσεις επί εισαγωγών, πληρωτέ- ες αναφορικά με δασμολόγια αγαθών (ανά κατηγορία αγαθού), όταν τα αγαθά εισέρχονται στην οικονομική επικράτεια της χώρας στην οποία θα χρησιμοποιηθούν. [1.1.2.02] Εισφορές επί εισαγόμενων γεωργικών προϊό- ντων (Levies on imported agricultural products). Αφορά φόρους επί εισαγομένων γεωργικών προϊόντων, όπως αυτοί καθορίζονται από ειδικούς κανονισμούς. [1.1.2.09] Λοιποί φόροι επί εισαγωγών (Other import taxes). Περιλαμβάνει άλλους φόρους επί εισαγομένων αγαθών και υπηρεσιών όπως:
α) χρηματικά ποσά αποζημίωσης επί εισαγωγών,
β) φόροι επί γενικών πωλήσεων πληρωτέοι επί εισα- γωγών αγαθών και υπηρεσιών,
γ) φόροι επί ειδικών υπηρεσιών που παρέχονται από επιχειρήσεις αλλοδαπής προς κατοίκους εντός της οικο- νομικής επικράτειας. [1.1.3] Τακτικοί φόροι ακίνητης περιουσίας (Recurrent taxes on immovable property). Φόροι που επιβάλλο- νται τακτικά επί της χρήσης ή της ιδιοκτησίας ακίνητης περιουσίας η οποία περιλαμβάνει γη, κτίρια και άλλες κατασκευές. Οι φόροι μπορεί να επιβάλλονται επί των ιδιοκτητών, των ενοικιαστών ή και των δύο. Το ποσό των φόρων συνήθως είναι ποσοστό της εκτιμώμενης αξίας της περιουσίας που βασίζεται σε υποθετικό εισόδημα ενοικίου, τιμή πώλησης, κεφαλαιοποιημένη απόδοση, ή άλλα χαρακτηριστικά, όπως το μέγεθος και η τοποθεσία. Αντίθετα με τους τακτικούς φόρους επί του καθαρού πλούτου, υποχρεώσεις που σχετίζονται με την περιουσία, συνήθως δεν λαμβάνονται υπόψη κατά τον υπολογισμό αυτών των φόρων. [1.1.3.01] Τακτικοί φόροι επί της ιδιοκτησίας ακίνη- της περιουσίας (Recurrent taxes on immovable property ownership). Στην κατηγορία αυτή περιλαμβάνονται οι τακτικοί φόροι ακίνητης περιουσίας που επιβάλλονται αποκλειστικώς στους ιδιοκτήτες της περιουσίας. [1.1.3.09] Λοιποί τακτικοί φόροι ακίνητης περιουσίας (Other recurrent taxes on immovable property). Στην κατηγορία αυτή περιλαμβάνονται οι τακτικοί φό- ροι ακίνητης περιουσίας που επιβάλλονται : (α) επί της χρήσης ακίνητης περιουσίας, ή (β) τόσο στην χρήση όσο και στην ιδιοκτησία, χωρίς να γίνεται διάκριση μεταξύ των δύο. [1.1.4] Λοιποί φόροι επί παραγωγής (Other taxes on production). Όλοι οι φόροι που βαρύνουν τις επιχειρή- σεις ως αποτέλεσμα της παραγωγικής διαδικασίας, ανε- ξάρτητα από την ποσότητα ή την αξία των αγαθών και των υπηρεσιών που παράγονται ή πωλούνται, εξαιρου- μένων των φόρων που υπολογίζονται επί της ακίνητης περιουσίας. Οι λοιποί φόροι επί της παραγωγής μπορεί να πληρώνονται επί παγίων περιουσιακών στοιχείων ή εργασίας που απασχολείται στην παραγωγική διαδικασία ή επί ορισμένων δραστηριοτήτων ή συναλλαγών. [1.1.4.01] Επιχειρηματικές και επαγγελματικές άδειες (Business and professional licences). Είναι ποσά πλη- ρωτέα από επιχειρήσεις για άδειες που παρέχονται αυτομάτως με την πληρωμή των οφειλόμενων ποσών. Στην περίπτωση που η γενική κυβέρνηση χρησιμοποιεί τις άδειες για να ασκεί κάποια κατάλληλη ρυθμιστική λειτουργία, για παράδειγμα, όταν διεξάγει ελέγχους επί της καταλληλότητας ή της ασφάλειας των εμπορικών καταστημάτων, επί της αξιοπιστίας ή της ασφάλειας του εγκατεστημένου εξοπλισμού, επί της επαγγελματικής επάρκειας του απασχολούμενου προσωπικού, ή επί της ποιότητας ή των προτύπων των αγαθών ή των υπηρεσι- ών που παράγονται, ως προϋπόθεση για την χορήγηση τέτοιας άδειας, το έσοδο αντιμετωπίζεται ως πώληση υπηρεσιών, εκτός εάν τα ποσά που χρεώνονται για τις άδειες είναι δυσανάλογα μεγάλα σε σχέση με το κόστος των διεξαγόμενων ελέγχων. [1.1.4.02] Φόροι επί χρήσης παγίων περιουσιακών στοιχείων (Taxes on the use of fixed assets). Αφορά φόρους για τη χρήση οχημάτων, μηχανημάτων, εξοπλι- σμού, κ.λπ. για σκοπούς παραγωγής, ανεξάρτητα εάν τα στοιχεία αυτά είναι ιδιόκτητα ή ενοικιαζόμενα. Σε περι- πτώσεις που ένας απλός φόρος επιβάλλεται τόσο στα οχήματα επιχειρηματικού σκοπού όσο και στα οχήματα μη επιχειρηματικού σκοπού, το συνολικό ποσό αναγνω- ρίζεται σε αυτή την κατηγορία, εάν το μεγαλύτερο μέρος του εσόδου αφορά τα οχήματα επιχειρηματικού σκοπού. Οι φόροι επί χρήσης ακινήτων δεν περιλαμβάνονται σε αυτήν την κατηγορία αλλά ως «Λοιποί τακτικοί φόροι ακίνητης περιουσίας» (Λογαριασμός 1.1.3.09). [1.1.4.03] Φόροι επί ρύπανσης (Taxes on pollution). Οι φόροι επί της ρύπανσης που προκύπτει από δραστη- ριότητες παραγωγής. Αφορούν φόρους που επιβάλλο- νται επί της εκπομπής ή της απόρριψης στο περιβάλλον δηλητηριωδών αερίων, υγρών ή άλλων επιβλαβών ου- σιών. Δεν περιλαμβάνουν πληρωμές που γίνονται για τη συλλογή και διάθεση αποβλήτων ή δηλητηριωδών ουσιών από δημόσιες αρχές, οι οποίες αναγνωρίζονται ως πωλήσεις υπηρεσιών. [1.1.4.04] Φόροι επί μισθοδοσίας και προσωπικού (Taxes on payroll and workforce). Αφορούν φόρους πληρωτέους από τις επιχειρήσεις είτε ως αναλογία των μισθών και των ημερομισθίων είτε ως σταθερό ποσό ανά απασχολούμενο πρόσωπο. [1.1.4.05] Φόροι επί διεθνών συναλλαγών (Taxes on international transactions). Είναι φόροι επί διεθνών συ- ναλλαγών, όπως ταξιδιών στο εξωτερικό, εμβασμάτων στο εξωτερικό, ή παρόμοιων συναλλαγών με κατοίκους αλλοδαπής για σκοπούς παραγωγής. [1.1.4.09] Διάφοροι άλλοι φόροι επί παραγωγής (Other taxes on production). Όλοι οι άλλοι φόροι επί παραγω- γής που δεν αναφέρονται στις προαναφερθείσες κατη- γορίες και είναι ανεξάρτητοι της ποσότητας ή της αξίας των παραγόμενων αγαθών και υπηρεσιών. [1.1.5] Φόρος εισοδήματος (Income tax). Αφορά φόρους επί εισοδημάτων, κερδών και κεφαλαιακών κερδών. Επιβάλλονται επί πραγματικών ή τεκμαρτών εισοδημάτων φυσικών προσώπων, νοικοκυριών, επιχει- ρήσεων ή νομικών προσώπων μη κερδοσκοπικού χαρα- κτήρα. Συμπεριλαμβάνουν φόρους που επιβάλλονται για κατοχή ακίνητης περιουσίας, όταν αυτή η κατoχή χρησιμοποιείται ως βάση για την εκτίμηση του εισοδή- ματος των ιδιοκτητών. [1.1.5.01] Φόρος εισοδήματος πληρωτέος από φυσικά πρόσωπα (Income tax payable by individuals). Φόροι επί εισοδήματος φυσικών προσώπων ή νοικο- κυριών, παραδείγματα των οποίων είναι εισόδημα από απασχόληση, περιουσία, άσκηση επιχείρησης, συντάξεις κ.λπ., περιλαμβανομένων των φόρων που παρακρατού- νται από τους εργοδότες και πληρώνονται για λογαρια- σμό των εργαζομένων. Οι φόροι επί εισοδήματος ιδι- οκτητών μη μετοχικών εταιρειών περιλαμβάνονται σε αυτή την κατηγορία. [1.1.5.02] Φόρος εισοδήματος πληρωτέος από εται- ρείες (Income tax payable by corporations). Φόροι επί εισοδήματος ή κερδών εταιρειών. [1.1.5.03] Φόροι επί κερδών διακράτισης (Taxes on holding gains). Αφορά φόρους επί κεφαλαιακών κερδών (συμπεριλαμβανομένων των διανομών κεφαλαιακών κερδών από επενδυτικά κεφάλαια), προσώπων ή εται- ρειών που καθίστανται πληρωτέα κατά τη διάρκεια της τρέχουσας περιόδου, ανεξάρτητα των περιόδων στις οποίες τα κέρδη πραγματοποιήθηκαν. [1.1.5.04] Φόροι επί κερδών από λαχεία και τυχερά παι- γνίδια (Taxes on winnings from lotteries or gambling). Αφορά φόρους πληρωτέους επί εισπρακτέων ποσών από τους νικητές. Δεν περιλαμβάνει φόρους επί του κύ- κλου εργασιών των παραγωγών που οργανώνουν τυχε- ρά παίγνια ή λαχεία, οι οποίοι αναγνωρίζονται ως φόροι επί αγαθών και υπηρεσιών. [1.1.5.05] Φόρος εισοδήματος κατοίκων αλλοδαπής (Income tax of non residents). Φόρος που επιβάλλεται στο εισόδημα που προκύπτει στην Ελλάδα αλλοδαπών φυσικών προσώπων. [1.1.5.06] Φόρος εισοδήματος ειδικών κατηγοριών (Income tax of special categories). Φόρος που επιβάλλε- ται επί εισοδημάτων που εμπίπτουν σε ειδικά οριζόμενη κατηγορία. [1.1.6] Φόροι κεφαλαίου (Capital taxes). Αφορούν φό- ρους που επιβάλλονται σε μη τακτά και όχι συχνά δια- στήματα επί αξιών περιουσιακών στοιχείων ή καθαρής περιουσίας που κατέχονται από φορολογούμενους, ή επί αξιών περιουσιακών στοιχείων που μεταβιβάζο- νται μεταξύ φορολογούμενων ως αποτέλεσμα κληρο- δοτημάτων, δωρεών μεταξύ προσώπων ή παρόμοιων μεταβιβάσεων. Οι φόροι επί κεφαλαιακών κερδών δεν αναγνωρίζονται ως φόροι κεφαλαίου, αλλά ως τρέχο- ντες φόροι εισοδήματος «φόροι επί κερδών διακράτη- σης» (Λογαριασμός 1.1.5.03). Οι φόροι επί πωλήσεων περιουσιακών στοιχείων αναγνωρίζονται ως «φόροι επί χρηματοοικονομικών και κεφαλαιακών συναλλαγών» (Λογαριασμός 1.1.1.05). [1.1.6.01] Φόροι κληρονομιών, γονικών παροχών και δωρεών (Estate, inheritance, and gift taxes). Αφορά φό- ρους κληρονομιών, φόρους μεταβιβάσεων από γονι- κές παροχές και φόρους δωρεών μεταξύ προσώπων, οι οποίοι επιβάλλονται επί του κεφαλαίου των δικαιούχων. [1.1.6.02] Έκτακτοι φόροι κεφαλαίου (Capital levies). Ποσά φόρων επί αξιών περιουσιακών στοιχείων ή κα- θαρής περιουσίας που κατέχονται από νοικοκυριά ή επιχειρήσεις, επιβαλλόμενα σε μη τακτά και όχι συχνά χρονικά διαστήματα. Οι φόροι κεφαλαίου αναγνωρίζο- νται ως έκτακτοι τόσο από τους υπόχρεους όσο και από την κυβέρνηση. Περιλαμβάνουν φόρους επί καθαρού πλούτου για την αντιμετώπιση επειγουσών δαπανών ή για να επηρεάσουν την αναδιανομή του πλούτου, φό- ρους επί της περιουσίας, όπως οι φόροι βελτίωσης, που αφορούν φόρους επί της αύξησης της αξίας αγροτικής γης λόγω παρεχόμενων από κυβερνητικές μονάδες αδει- ών για ανάπτυξη της γης για εμπορικούς ή οικιστικούς σκοπούς, φόρους επί αναπροσαρμογής κεφαλαίου και κάθε άλλο έκτακτο φόρο επί συγκεκριμένων στοιχείων περιουσίας. [1.1.9] Λοιποί τρέχοντες φόροι (Other current taxes). Αφορά όλους τους άλλους φόρους που δεν αναφέρο- νται σε συγκεκριμένη κατηγορία, όπως οι φόροι που είναι πληρωτέοι επί της ιδιοκτησίας ή της χρήσης πε- ριουσιακών στοιχείων, εκτός της ακίνητης περιουσίας ή περιουσιακών στοιχείων που χρησιμοποιούνται στην παραγωγή, φόρους επί δαπανών, πληρωμές από νοικο- κυριά για άδειες κ.λπ. [1.1.9.01] Φόροι οχημάτων (Motor vehicle taxes). Αφο- ρά φόρους ιδιοκτησίας ή χρήσης μη επαγγελματικών οχημάτων, σκαφών ή αεροσκαφών. Στην περίπτωση που ένας ενιαίος φόρος επιβάλλεται σε οχήματα τόσο επαγγελματικής όσο και μη επαγγελματικής χρήσης, τότε το συνολικό ποσό καταγράφεται σε αυτή την κατηγορία εφόσον το μεγαλύτερο μέρος του εσόδου προέρχεται από μη επαγγελματικά οχήματα. [1.1.9.02] Τρέχοντες φόροι επί κινητής περιουσίας (Current taxes on movable property). Αφορά τρέχοντες φόρους επί ιδιοκτησίας ή χρήσης μη επιχειρηματικών περιουσιακών στοιχείων (εκτός γης και κτιρίων), όπως για παράδειγμα επί κοσμημάτων. Περιλαμβάνει επίσης κάθε τρέχοντα φόρο που βασίζεται επί της καθαρής πε- ριουσίας των νοικοκυριών. [1.1.9.03] Γενικές και ειδικές άδειες νοικοκυριών (Licenses and permits for households). Αφορά πληρω- μές από νοικοκυριά για μη επαγγελματικές άδειες δρα- στηριοτήτων αναψυχής όπως κυνηγιού, σκοποβολής, αλιείας κ.λπ., καθώς και για μη επαγγελματικές άδειες κατοχής ή χρήσης αγαθών (πλην οχημάτων και ακίνητης περιουσίας). [1.1.9.04] Κατά κεφαλή φόροι (Poll taxes). Φόροι που επιβάλλονται κατά φυσικό πρόσωπο, ή κατά νοικοκυριό, ανεξάρτητα του εισοδήματος ή του πλούτου. [1.1.9.05] Φόροι επί δαπανών (Expenditure taxes). Φό- ροι που πληρώνονται επί των συνολικών δαπανών των προσώπων ή των νοικοκυριών. [1.1.9.06] Φόροι επί διεθνών συναλλαγών (Taxes on international transactions). Φόροι συναλλαγών όπως ταξιδιών στο εξωτερικό, εμβασμάτων από/προς το εξω- τερικό, επενδύσεων στο εξωτερικό κ.λπ., εκτός από τις περιπτώσεις των επαγγελματικών συναλλαγών (που κα- ταγράφονται στον Λογαριασμό 1.1.4.05) και των φόρων και δασμών επί εισαγωγών (που καταγράφονται στον Λογαριασμό 1.1.2). [1.1.9.09] Διάφοροι άλλοι τρέχοντες φόροι (Other current taxes). Διάφοροι άλλοι τρέχοντες φόροι που δεν περιλαμβάνονται σε συγκεκριμένη κατηγορία. [1.2] Κοινωνικές εισφορές (Social contributions). Οι κοινωνικές εισφορές είναι έσοδα που εισπράττουν τα σχήματα κοινωνικής ασφάλισης, και που συνδέονται με την προσδοκία μελλοντικών πληρωμών για κοινωνικές παροχές. Τα σχήματα κοινωνικής ασφάλισης είναι σχή- ματα μέσω των οποίων οι συμμετέχοντες υποχρεώνονται (κυρίως από τον νόμο) να εξασφαλιστούν έναντι συγκε- κριμένων κινδύνων (Ο πλήρης κατάλογος των κινδύνων αυτών αναφέρεται στην περιγραφή του λογαριασμού 2.2 των Δαπανών). Μέσω των σχημάτων αυτών, οι εργαζόμε- νοι και οι εργοδότες (για λογαριασμό των εργαζομένων τους) πληρώνουν κοινωνικές εισφορές για να εξασφα- λίσουν το δικαίωμα για τρέχουσες και μελλοντικές κοι- νωνικές παροχές προς τους εργαζόμενους και προς τα συνδεόμενα με αυτούς μέλη της οικογένειας. Οι κοινωνικές εισφορές ταξινομούνται είτε ως εισφο- ρές κοινωνικής ασφάλισης είτε ως λοιπές κοινωνικές εισφορές, ανάλογα με τον τύπο του σχήματος που τις εισπράττει: [1.2.1] Εισφορές κοινωνικής ασφάλισης (social security contributions). Οι εισφορές κοινωνικής ασφάλισης είναι έσοδα εισπρακτέα από σχήματα κοινωνικής ασφάλισης, που καλύπτουν όλον τον πληθυσμό ή μεγάλο μέρος αυ- τού, και που οργανώνονται και λειτουργούν από κυβερ- νητικές οντότητες, επ΄ ωφελεία των συνεισφερόντων στο σχήμα. Αυτές οι εισφορές ταξινομούνται βάσει της πηγής της εισφοράς, που μπορεί να είναι εργοδότες (Λογαριασμός 1.2.1.01), εργαζόμενοι (Λογαριασμός 1.2.1.02), αυτοαπασχολούμενοι (Λογαριασμός 1.2.1.03), αγρότες (Λογαριασμός 1.2.1.04), άνεργοι (Λογαριασμός 1.2.1.05), κ.λπ. [1.2.2] Λοιπές κοινωνικές εισφορές (other social contributions). Αφορούν κοινωνικές εισφορές, που ει- σπράττονται από σχήματα κοινωνικής ασφάλισης που λειτουργούν από εργοδότες για λογαριασμό των εργα- ζομένων τους. Αυτές οι εισφορές ταξινομούνται βάσει της πηγής της εισφοράς, που μπορεί να είναι εργαζόμε- νοι (λογαριασμός 1.2.2.01) ή εργοδότες (λογαριασμός 1.2.2.02). [1.3] Μεταβιβάσεις (Transfers). Η μεταβίβαση είναι έσοδο από συναλλαγή κατά την οποία μια οντότητα της γενικής κυβέρνησης λαμβάνει αγαθό, υπηρεσία, ή περιουσιακό στοιχείο από άλλη οντότητα χωρίς να δίδει σε αυτή κάποιο αγαθό, υπηρεσία ή περιουσιακό στοιχείο ως άμεσο αντάλλαγμα. Αυτό το είδος συναλλαγής ανα- φέρεται επίσης ως μη ανταποδοτική συναλλαγή, «συναλλαγή κατά την οποία λαμβάνεται κάτι χωρίς αντάλλαγμα». Μεταβιβάσεις μπορεί επίσης να προκύ- πτουν όταν η αξία που παρέχεται ως αντάλλαγμα για ένα στοιχείο δεν είναι οικονομικά σημαντική ή είναι πολύ χαμηλότερη της αξίας του. [1.3.1] Τρέχουσες εγχώριες μεταβιβάσεις (Current domestic transfers). Περιλαμβάνουν μεταβιβάσεις από εγχώριους φορείς, που πραγματοποιούνται σε τακτά χρονικά διαστήματα ή προορίζονται να καλύψουν τρέχουσες δαπάνες του λήπτη της μεταβίβασης εκτός μεταβιβάσεων για επενδύσεις και άλλων κεφαλαιακών μεταβιβάσεων. Οι μεταβιβάσεις αυτές αναλύονται πε- ραιτέρω σε: [1.3.1.01] Μεταβιβάσεις από Κεντρική Διοίκηση. [1.3.1.02] Μεταβιβάσεις από Νοσοκομεία. [1.3.1.03] Με- ταβιβάσεις από Υ.ΠΕ- Π.Ε.Δ.Υ [1.3.1.04] Μεταβιβάσεις από ΟΤΑ (Οργανισμούς Τοπι- κής Αυτοδιοίκησης). [1.3.1.05] Μεταβιβάσεις από ΟΚΑ (Οργανισμούς Κοι- νωνικής Ασφάλισης). [1.3.1.08] Μεταβιβάσεις από λοιπά νομικά πρόσωπα [1.3.1.09] Λοιπές μεταβιβάσεις. [1.3.2] Τρέχουσες μεταβιβάσεις από οργανισμούς και κράτη-μέλη της Ε.Ε. (Current transfers from institutions and member states of the E.U. ). Περιλαμβάνει όλες τις μεταβιβάσεις που είναι εισπρακτέες σε μετρητά ή σε είδος από κυβερνήσεις ή οργανισμούς της Ε.Ε, εκτός επιχορηγήσεις για επενδύσεις (Λογαριασμός 1.3.5) και λοιπών κεφαλαιακών μεταβιβάσεων (Λογαριασμός 1.3.9). Η κατηγορία περιλαμβάνει περιπτώσεις, όπως εισπράξεις σε χρήμα που προορίζονται να χρηματοδο- τήσουν το έλλειμμα του προϋπολογισμού, εισπράξεις σε είδος (π.χ. δωρεές σε τρόφιμα, στρατιωτικό εξοπλισμό, πρώτες βοήθειες μετά από φυσικές καταστροφές με τη μορφή τροφίμων, ρουχισμού φαρμάκων κ.λπ.) ή εισπρά- ξεις που προορίζονται να καλύψουν τρέχοντα έξοδα. Η κατηγορία περιλαμβάνει επίσης επιχορηγήσεις από ορ- γανισμούς της Ε.Ε. που είναι εγκατεστημένοι στη χώρα. Οι μεταβιβάσεις αυτές αναλύονται περαιτέρω σε: [1.3.2.01] Τρέχουσες μεταβιβάσεις από τα Κοινοτικά Ταμεία. [1.3.2.02] Τρέχουσες μεταβιβάσεις από τα κράτη-μέλη της Ε.Ε. [1.3.3] Τρέχουσες μεταβιβάσεις από φορείς του εξωτερικού (Current Transfers from foreign entities). Περιλαμβάνονται οι τρέχουσες μεταβιβάσεις, όπως περιγράφονται στην προηγούμενη κατηγορία του λογα- ριασμού1.3.2, όπου ο αντισυμβαλλόμενος είναι φορέας από χώρα εκτός Ε.Ε. Οι μεταβιβάσεις αυτές αναλύονται περαιτέρω σε: [1.3.3.01] Τρέχουσες μεταβιβάσεις από Διεθνείς Ορ- γανισμούς. [1.3.3.09] Τρέχουσες μεταβιβάσεις από λοιπούς φορείς του εξωτερικού. [1.3.4 – 1.3.6] Επιχορηγήσεις επενδύσεων (Investment grants). Οι επιχορηγήσεις επενδύσεων αφορούν κεφα- λαιακές επιχορηγήσεις σε χρήμα ή σε είδος που λαμ- βάνονται από οντότητες της γενικής κυβέρνησης για τη χρηματοδότηση όλου ή μέρους του κόστους από- κτησης παγίων περιουσιακών στοιχείων τους. Οι επιχο- ρηγήσεις επενδύσεων σε είδος αφορούν μεταβιβάσεις περιουσιακών στοιχείων όπως εξοπλισμού μεταφορών, μηχανημάτων και λοιπού εξοπλισμού. Οι επιχορηγήσεις επενδύσεων περιλαμβάνουν τόσο εφάπαξ πληρωμές σχεδιασμένες να χρηματοδοτήσουν σχηματισμό κεφα- λαίου (πάγια στοιχεία) εντός της ίδιας περιόδου, όσο και πληρωμές σε δόσεις αναφορικά με σχηματισμό κεφα- λαίου (πάγια στοιχεία) που πραγματοποιήθηκε κατά τη διάρκεια προγενέστερης περιόδου. Επιχορηγήσεις που λαμβάνονται από την οντότητα για κάλυψη δαπανών τόκων που σχετίζονται με την απόκτηση περιουσιακών στοιχείων εξαιρούνται από τις επιχορηγήσεις επενδύ- σεων και αναγνωρίζονται ως τρέχουσες μεταβιβάσεις. Παρόλα αυτά, όταν μια επιχορήγηση εξυπηρετεί το δι- πλό σκοπό, δηλαδή της χρηματοδότησης της πληρωμής του συμβατικού χρέους και της πληρωμής τόκου του δανεισθέντος κεφαλαίου και δεν είναι δυνατό να γίνει διαχωρισμός αυτών των δύο στοιχείων, το σύνολο της επιχορήγησης αντιμετωπίζεται για λογιστικούς σκοπούς ως μεταβίβαση για επενδύσεις. Επιχορηγήσεις που προ- ορίζονται για διάφορους μη καθορισμένους σκοπούς αναγνωρίζονται ως τρέχουσες μεταβιβάσεις έστω και εάν μέρος αυτών χρησιμοποιείται για την κάλυψη από- κτησης περιουσιακού στοιχείου. Η κατηγορία αυτή περιλαμβάνει: [1.3.4.01] Επιχορηγήσεις επενδύσεων από κεντρική διοίκηση. [1.3.4.02] Επιχορηγήσεις επενδύσεων από νοσοκομεία. [1.3.4.04] Επιχορηγήσεις επενδύσεων από ΟΤΑ. [1.3.4.05] Επιχορηγήσεις επενδύσεων από ΟΚΑ. [1.3.4.08] Επιχορηγήσεις επενδύσεων από λοιπά νο- μικά πρόσωπα. [1.3.4.09] Λοιπές επιχορηγήσεις επενδύσεων. [1.3.5.01] Επιχορηγήσεις επενδύσεων από κοινοτικά ταμεία. [1.3.6.01] Επιχορηγήσεις επενδύσεων από διεθνείς οργανισμούς. [1.3.6.09] Επιχορηγήσεις επενδύσεων από λοιπούς φορείς του εξωτερικού. [1.3.9] Λοιπές κεφαλαιακές μεταβιβάσεις (Other capital transfers). Αφορούν μεταβιβάσεις άλλες εκτός των επι- χορηγήσεων επενδύσεων, στις οποίες η ιδιοκτησία ενός περιουσιακού στοιχείου, άλλου εκτός ταμιακών διαθε- σίμων ή αποθεμάτων, μεταβιβάζεται από ένα μέρος σε ένα άλλο, ή που υποχρεώνει το ένα ή και τα δύο μέρη να αποκτήσουν ή διαθέσουν ένα περιουσιακό στοιχείο, άλλο εκτός από ταμιακά διαθέσιμα ή αποθέματα, ή όπου μια υποχρέωση χαρίζεται από έναν πιστωτή. Μια κεφα- λαιακή μεταβίβαση καταλήγει σε ανάλογη μεταβολή της θέσης στα περιουσιακά στοιχεία, του ενός ή και των δύο μερών της συναλλαγής. Οι κεφαλαιακές μεταβιβάσεις συνήθως είναι ποσά μεγάλου ύψους και όχι συχνές, χωρίς το ύψος του ποσού ή η συχνότητα καταβολής να καθο- ρίζουν το χαρακτηρισμό της μεταβίβασης. Οι λοιπές κεφαλαιακές μεταβιβάσεις περιλαμβάνουν, ενδεικτικά, τις κάτωθι συναλλαγές: (α) εισπράξεις που προορίζονται να καλύψουν τα κό- στη αγαθών που καταστράφηκαν ή υπέστησαν ζημίες από έκτακτα γεγονότα (φυσικές καταστροφές κ.λ.π.), (β) μεταβιβάσεις μεταξύ οντοτήτων του δημοσίου το- μέα που προορίζονται να καλύψουν ζημίες που έχουν σωρευθεί για αρκετά έτη, ή έκτακτες ζημίες από αιτίες εκτός ελέγχου της οντότητας, (γ) κληροδοτήματα, σημαντικά δώρα και δωρεές, πε- ριλαμβανομένων κληροδοτημάτων ή μεγάλων δωρεών σε νομικά πρόσωπα μη κερδοσκοπικού χαρακτήρα, (δ) πληρωμές για καταπτώσεις εγγυήσεων που απαλ- λάσσουν τον οφειλέτη από τις δεσμεύσεις του, (ε) το ποσό που προκύπτει από συναλλαγή διαγρα- φής χρέους με συμφωνία μεταξύ οντοτήτων. Τέτοιες διαγραφές με αμοιβαία συμφωνία αντιμετωπίζονται ως κεφαλαιακές μεταβιβάσεις από τον πιστωτή προς τον χρεώστη και είναι ίσες με την αξία του ανεξόφλητου υπολοίπου του χρέους κατά το χρόνο της ακύρωσης. Ομοίως, το ποσό που προκύπτει από συναλλαγή ανά- ληψης χρέους και άλλες παρόμοιες συναλλαγές (όπως η αναδιάρθρωση χρέους όπου μέρος του χρέους διαγρά- φεται ή μεταβιβάζεται) είναι κεφαλαιακές μεταβιβάσεις, (στ) έκτακτες πληρωμές σε φορείς κοινωνικής ασφά- λισης που γίνονται από εργοδότες, περιλαμβανομένων των φορέων γενικής κυβέρνησης, ή από την γενική κυβέρνηση, ως μέρος της κοινωνικής λειτουργίας της, στο βαθμό που τέτοιες πληρωμές είναι σχεδιασμένες να αυξήσουν τα αναλογιστικά αποθεματικά αυτών των φορέων, (ζ) ασφαλιστικοί διακανονισμοί λόγω καταστροφής: μετά την καταστροφή, η συνολική αξία των ζημιών που σχετίζονται με την καταστροφή βάσει πληροφοριών του ασφαλιστικού κλάδου, αναγνωρίζεται ως κεφαλαιακή μεταβίβαση από τις ασφαλιστικές εταιρείες στους κα- τόχους των ασφαλιστηρίων συμβολαίων. Περιλαμβάνει: [1.3.9.01] Έσοδα από επιστροφές καταπτώσεων εγ- γυήσεων. [1.3.9.02] Έσοδα από αναλήψεις χρεών. [1.3.9.03] Έσοδα από κεφαλαιουχικές ενισχύσεις. [1.3.9.04] Έσοδα από δωρεές. [1.3.9.05] Έσοδα από αποζημιώσεις λόγω δικαστικών αποφάσεων. [1.3.9.09] Έσοδα από λοιπές κεφαλαιακές μεταβιβά- σεις. [1.4] Πωλήσεις (Sales). Η κατηγορία αφορά ανταποδο- τικές συναλλαγές, όπως περιγράφονται αναλυτικά στις παρακάτω κατηγορίες. [1.4.1 – 1.4.2] Πωλήσεις Αγαθών – Παροχή υπηρεσιών (Sales of goods – Sales of services). Aφορά πωλήσεις αγα- θών και υπηρεσιών από οργανισμούς που λειτουργούν με όρους αγοράς ή περιστασιακές πωλήσεις από οργα- νισμούς που δεν λειτουργούν με όρους αγοράς. Οι πω- λήσεις αγαθών και υπηρεσιών αναγνωρίζονται ως έσοδα χωρίς έκπτωση των εξόδων που αναλαμβάνονται για να τα δημιουργήσουν. Είναι πολύ πιθανό για τις οντότητες του τομέα της γενικής κυβέρνησης να πωλούν το προϊόν τους σε τιμές που είναι μικρότερες από το κόστος παρα- γωγής, που υπολογίζεται ως το άθροισμα των αμοιβών των εργαζομένων, της χρήσης αγαθών και υπηρεσιών, της ανάλωσης του παγίου κεφαλαίου και των φόρων - εκτός των επιχορηγήσεων - επί της παραγωγής. Γενικά, ως παραγωγοί που δεν λειτουργούν με όρους αγοράς, οι περισσότερες οντότητες της γενικής κυβέρνησης διανέ- μουν το προϊόν τους χωρίς χρέωση, ή σε τιμές που δεν είναι οικονομικά σημαντικές. Αυτές οι τιμές καλύπτουν κάποια από τα κόστη ή μπορεί να απαλείφουν κάποιο από το πλεόνασμα ζήτησης που θα υπήρχε διαφορετικά. Αντίθετα, οι εταιρείες πωλούν το προϊόν τους σε τιμές που είναι οικονομικά σημαντικές. Στις κατηγορίες αυτές περιλαμβάνονται περιπτώσεις όπως: [1.4.1.01] Πωλήσεις αγαθών. [1.4.2.01] Παροχή υγειονομικών υπηρεσιών. [1.4.2.02] Παροχή υπηρεσιών εκπαίδευσης. [1.4.2.03] Παροχή δικαστικών υπηρεσιών. [1.4.2.04] Παροχή υπηρεσιών ελέγχου. [1.4.2.05] Παροχή υπηρεσιών ύδρευσης, άρδευσης και αποχέτευσης. [1.4.2.06] Παροχή υπηρεσιών από τα προξενεία. [1.4.2.09] Λοιπές παρεχόμενες υπηρεσίες. [1.4.3] Μισθώματα (Rentals). Αφορούν έσοδα βάσει λειτουργικής μίσθωσης για τη χρήση παγίου περιουσι- ακού στοιχείου που ανήκει σε άλλη οντότητα. Περιλαμ- βάνουν τις κατωτέρω περιπτώσεις: [1.4.3.01] Μισθώματα κτιρίων και υποδομών. [1.4.3.02] Μισθώματα μηχανολογικού εξοπλισμού. [1.4.3.03] Μισθώματα οχημάτων. [1.4.3.04] Μισθώματα οπλικών συστημάτων. [1.4.3.05] Άδειες χρήσης πνευματικών δικαιωμάτων. [1.4.3.09] Λοιπά μισθώματα. Η κατηγορία αυτή δεν περιλαμβάνει το εισόδημα από ενοίκια γης, ενοίκια πόρων υπεδάφους και ενοίκια άλλων φυσικών πόρων, όπως του ραδιοφάσματος. Τα έσοδα αυτά καταχωρούνται στον Λογαριασμό 1.5.3 «Ενοίκια φυσικών πόρων». [1.4.4] Προμήθειες (Commissions). Αφορούν έσοδα από αμοιβές, που συνήθως αποτελούν ποσοστό της συ- νολικής αμοιβής για εκτέλεση εργασίας. Περιλαμβάνουν τις κατωτέρω περιπτώσεις: [1.4.4.01] Προμήθειες σε εισπράξεις-πληρωμές υπέρ τρίτων. [1.4.4.02] Προμήθειες για παροχή εγγυήσεων, εκτός τραπεζών. [1.4.4.3] Προμήθειες από σχήματα στήριξης τραπεζών. [1.4.5] Διοικητικές αμοιβές (Administrative fees). Χρε- ώσεις που καλύπτουν διοικητικά έξοδα, κυρίως μέσω παραβόλων. [1.4.8] Ιδιοπαραγωγή παγίων (Self constructed fixed assets). Περιλαμβάνει τεκμαρτά έσοδα από την μεταφο- ρά δαπανών στο κόστος ενσωμάτων παγίων και άυλων περιουσιακών στοιχείων. [1.4.9] Λοιπές πωλήσεις (Other sales). Άλλες πωλήσεις μη κατονομαζόμενες ειδικά. [1.5] Λοιπά τρέχοντα έσοδα (Other current revenue). Αφορά λοιπές περιπτώσεις εσόδων όπως εισόδημα από περιουσία λόγω αποζημίωσης ιδιοκτητών χρηματοοικο- νομικών περιουσιακών στοιχείων και φυσικών πόρων για την διάθεση αυτών σε άλλες οντότητες καθώς και έσοδα από πρόστιμα ή λοιπές επιδοτήσεις επί παραγωγής. [1.5.1] Τόκοι (Interest). Οι τόκοι είναι εισόδημα περι- ουσίας που λαμβάνεται από τον ιδιοκτήτη χρηματο- οικονομικού περιουσιακού στοιχείου για την διάθεσή του σε άλλη οντότητα. Έχει εφαρμογή στα ακόλουθα χρηματοοικονομικά περιουσιακά στοιχεία: [1.5.1.01] Τόκοι από καταθέσεις [1.5.1.02] και [1.5.1.03] Τόκοι από χρεωστικούς τίτλους [1.5.1.04] και [1.5.1.05] Τόκοι από δάνεια [1.5.1.09] Λοιποί τόκοι Τα χρηματοοικονομικά περιουσιακά στοιχεία που δημιουργούν τόκους είναι απαιτήσεις πιστωτών επί χρεωστών. [1.5.2] Διανεμόμενο εισόδημα εταιρειών (Distributed income of corporations). Aφορά εισπραττόμενα μερί- σματα. Τα μερίσματα είναι διανομές κερδών από εταιρεί- ες στους μετόχους ή τους ιδιοκτήτες τους. Η κατηγορία περιλαμβάνει: (α) μετοχές που εκδίδονται στους μετόχους για πλη- ρωμή μερίσματος του οικονομικού έτους. Η διανομή δωρεάν μετοχών, που σχετίζεται με την μεταφορά στο μετοχικό κεφάλαιο αποθεματικών και αδιανέμητων κερ- δών, δεν αποτελεί «διανεμόμενο εισόδημα εταιρειών». (β) εισόδημα που καταβάλλεται στη γενική κυβέρνηση από δημόσιες επιχειρήσεις, οι οποίες θεωρούνται ανε- ξάρτητες νομικές οντότητες που δεν έχουν συσταθεί ως εταιρείες. Το διανεμόμενο εισόδημα εταιριών αναλύεται περαι- τέρω ως εξής: [1.5.2.01] Διανεμόμενο εισόδημα μετοχών εισηγμένων σε χρηματιστήριο. [1.5.2.02] Διανεμόμενο εισόδημα μετοχών μη εισηγ- μένων σε χρηματιστήριο. [1.5.2.03] Διανεμόμενο εισόδημα λοιπών συμμετοχών. [1.5.3] Ενοίκια φυσικών πόρων (Rents). Αφορά εισόδη- μα που εισπράττεται από τον ιδιοκτήτη φυσικών πόρων, για την διάθεση αυτών σε άλλη οντότητα. Οι βασικές περιπτώσεις είναι: [1.5.3.01] Ενοίκια πόρων υπεδάφους. [1.5.3.02] Ενοίκια γης. [1.5.3.09] Ενοίκια άλλων φυσικών πόρων. Αντίθετα με τα μισθώματα (Λογαριασμός 1.4.3) που εί- ναι πληρωμές που γίνονται βάσει λειτουργικής μίσθωσης για τη χρήση παγίων περιουσιακών στοιχείων που ανή- κουν σε άλλη οντότητα, τα ενοίκια είναι πληρωμές που γίνονται βάσει σύμβασης για πρόσβαση σε φυσικό πόρο. [1.5.4.01] Διανεμόμενο εισόδημα επενδυτικών κεφα- λαίων (Distributed income of investment funds). Πε- ριλαμβάνει εισοδήματα από επενδύσεις σε κεφάλαια συλλογικών επενδύσεων, περιλαμβανομένων των αμοι- βαίων κεφαλαίων και των επενδύσεων χαρτοφυλακίου. Αφορά τα κατωτέρω ξεχωριστά συστατικά: (α) μερίσματα κεφαλαίων συλλογικών επενδύσεων, (β) μεταφερόμενα κέρδη κεφαλαίων συλλογικών επεν- δύσεων. Τα μερίσματα αναγνωρίζονται όπως τα μερίσματα των ιδιωτικών εταιρειών. Τα μεταφερόμενα κέρδη αναγνωρίζονται ως έσοδα από διανομή κερδών και ταυτόχρονα ως ισόποση επα- νεπένδυση στο επενδυτικό κεφάλαιο. [1.5.6] Πρόστιμα ποινές και καταλογισμοί (Fines, penalties and forfeitures). Τα πρόστιμα, οι ποινές και οι καταλογισμοί, είναι υποχρεωτικές πληρωμές άλλων οντοτήτων που επιβάλλονται από δικαστήρια ή από κρατικές αρχές. Οι βασικές περιπτώσεις είναι: [1.5.6.01] Φορολογικά πρόστιμα και προσαυξήσεις [1.5.6.02] Τελωνειακά πρόστιμα και προσαυξήσεις [1.5.6.03] Ασφαλιστικά πρόστιμα και προσαυξήσεις [1.5.6.04] Καταλογισμοί [1.5.6.09] Λοιπά πρόστιμα [1.5.7] Λοιπές επιδοτήσεις επί παραγωγής (Other subsidies on production). Οι λοιπές επιδοτήσεις επί πα- ραγωγής αφορούν ποσά που λαμβάνουν οι οντότητες ως συνέπεια της ενασχόλησής τους με την παραγωγή. Στις επιδοτήσεις εντάσσονται μόνο τα ποσά που λαμβά- νονται από την γενική κυβέρνηση και εξαρτώνται από γενικούς κανονισμούς οι οποίοι εφαρμόζονται τόσο σε ιδιώτες όσο και σε δημόσιους παραγωγούς. 2. Γενικές αρχές που διέπουν τα έσοδα 2.1 Αναγνώριση εσόδων Tα έσοδα αναγνωρίζονται όταν: 1. Είναι σφόδρα πιθανό ότι θα εισρεύσουν στην οντό- τητα μελλοντικά οικονομικά οφέλη ή η δυνατότητα πα- ροχής υπηρεσίας, βάσει της παραδοχής του δουλευμέ- νου και, 2. Η αξία των μελλοντικών οφελών μπορεί να προσ- διοριστεί αξιόπιστα. Ειδικότερα, ανά κατηγορία εσόδων έχουν εφαρμογή τα κατωτέρω: (α) Οι φόροι αναγνωρίζονται ως έσοδα βάσει της αρ- χής του δουλευμένου. Όταν τα έσοδα από φόρους δεν αναγνωρίζονται, επειδή υπάρχει αβεβαιότητα στην εί- σπραξη, η αναγνώριση γίνεται στις περιόδους που αίρε- ται η εν λόγω αβεβαιότητα. Φόροι που προεισπράττονται αναγνωρίζονται ως υποχρεώσεις και μεταφέρονται στα έσοδα στις περιόδους που αφορούν. (β) Οι κοινωνικές εισφορές αναγνωρίζονται ως έσο- δα κατά το χρόνο που προσδιορίζεται η υποχρέωση καταβολής. Όταν τα έσοδα από κοινωνικές εισφορές δεν αναγνωρίζονται επειδή υπάρχει αβεβαιότητα στην είσπραξη, η αναγνώριση γίνεται στις περιόδους που αί- ρεται η εν λόγω αβεβαιότητα. Κοινωνικές εισφορές που προεισπράττονται, αναγνωρίζονται ως υποχρεώσεις και μεταφέρονται στα έσοδα στις περιόδους που αφορούν. (γ) Οι μεταβιβάσεις αναγνωρίζονται ως έσοδα κατά το χρόνο που η οντότητα έχει αποδεδειγμένα συμμορ- φωθεί πλήρως με τους όρους που τις διέπουν. Συνήθως, θεωρείται ότι εκπληρούνται οι όροι αναγνώρισης όταν εκδίδεται η διοικητική πράξη που προβλέπει την κατα- βολή τους. Η αναγνώριση των μεταβιβάσεων στα έσοδα μπορεί να γίνεται είτε σταδιακά είτε συνολικά, ανάλογα με το πώς εκπληρώνονται οι σχετικοί όροι που τις διέ- πουν. Ποσά καταχωρημένων μεταβιβάσεων για τα οποία δεν συντρέχουν κατά την ημερομηνία των χρηματοοι- κονομικών καταστάσεων, οι προϋποθέσεις αναγνώρισής τους ως έσοδα, αναγνωρίζονται ως υποχρεώσεις. (δ) Τα έσοδα από πώληση αγαθών αναγνωρίζονται κατά το χρόνο στον οποίο: (α) έχουν μεταβιβαστεί στον αγοραστή οι ουσιαστικοί κίνδυνοι και τα οφέλη που συνδέονται με την κυριότητά τους, (β) τα αγαθά γίνονται αποδεκτά από τον αγοραστή. (ε) Η παροχή υπηρεσιών αναγνωρίζεται ως έσοδο βά- σει της μεθόδου του ποσοστού ολοκλήρωσης, εφόσον το στάδιο ολοκλήρωσης των υπηρεσιών μπορεί να επι- μετρηθεί αξιόπιστα. (στ) Τα μισθώματα αναγνωρίζονται ως έσοδα βάσει των σχετικών συμβατικών όρων και τη χρήση της στα- θερής μεθόδου σε ολόκληρη τη διάρκεια της μίσθωσης, εκτός εάν άλλη συστηματική μέθοδος είναι πιο αντιπρο- σωπευτική του ρυθμού μείωσης του οφέλους που απο- φέρει η χρήση του περιουσιακού στοιχείου. (ζ) Οι προμήθειες αναγνωρίζονται ως έσοδα βάσει της αρχής του δουλευμένου στα πλαίσια των σχετικών συμβατικών όρων. (η) Οι διοικητικές αμοιβές αναγνωρίζονται ως έσοδα βάσει της αρχής του δεουλευμένου στα πλαίσια των σχε- τικών συμβατικών όρων ή της νομοθεσίας. (θ) Οι τόκοι αναγνωρίζονται ως έσοδα βάσει χρονικής αναλογίας με τη μέθοδο του πραγματικού επιτοκίου ή τη σταθερή μέθοδο, εάν η εφαρμογή της (της σταθερής μεθόδου) δεν έχει ουσιώδη επίπτωση στις χρηματοοι- κονομικές καταστάσεις. (ι) Το διανεμόμενο εισόδημα εταιρειών αναγνωρίζεται ως έσοδο του λήπτη κατά το χρόνο που εγκρίνεται από το αρμόδιο όργανο της διανέμουσας οντότητας. (κ) Τα ενοίκια φυσικών πόρων αναγνωρίζονται ως έσο- δα βάσει των σχετικών συμβατικών όρων και με τη χρή- ση της σταθερής μεθόδου σε ολόκληρη τη διάρκεια της μίσθωσης, εκτός εάν άλλη συστηματική μέθοδος είναι πιο αντιπροσωπευτική του ρυθμού μείωσης του οφέ- λους που αποφέρει η χρήση του περιουσιακού στοιχείου. (λ) Το εισόδημα από άλλες επενδύσεις που αφορά με- ρίσματα αναγνωρίζεται βάσει της αρχής του «Διανεμόμενου Εισοδήματος Εταιρειών». (μ) Τα πρόστιμα και οι ποινές αναγνωρίζονται ως έσο- δα κατά το χρόνο που προσδιορίζεται η σχετική υπο- χρέωση. (ν) Οι λοιπές επιδοτήσεις επί παραγωγής αναγνωρίζο- νται ως έσοδα κατά το χρόνο που η οντότητα έχει απο- δεδειγμένα συμμορφωθεί πλήρως με τους όρους που τις διέπουν. Συνήθως, θεωρείται ότι εκπληρούνται οι όροι αναγνώρισης όταν εκδίδεται η διοικητική πράξη που προβλέπει την καταβολή τους. Η μεταφορά των επιδο- τήσεων στα έσοδα μπορεί να γίνεται είτε σταδιακά είτε συνολικά, ανάλογα με το πώς εκπληρώνονται οι σχετικοί όροι που τις διέπουν. Ποσά αναγνωρισμένων επιδοτή- σεων για τα οποία δεν συντρέχουν κατά την ημερομηνία των χρηματοοικονομικών καταστάσεων, οι προϋποθέ- σεις αναγνώρισής τους ως έσοδα, αναγνωρίζονται ως υποχρεώσεις. 2.2 Αξία αναγνώρισης εσόδων 1. Τα έσοδα που προέρχονται από συναλλαγές ανταλ- λαγής, επιμετρούνται στην εύλογη αξία του ληφθέντος ή εισπρακτέου ανταλλάγματος. 2. Τα έσοδα που προέρχονται από συναλλαγές (πρά- ξεις) που δεν αφορούν ανταλλαγή, επιμετρούνται στην εύλογη αξία του αναγνωριζόμενου περιουσιακού στοι- χείου. 2.3 Ενημέρωση λογαριασμών 1. Τα έσοδα καταχωρούνται στους σχετικούς λογαρια- σμούς με βάση το χρόνο που αναφέρεται στα σχετικά λογιστικά στοιχεία. 2. Κατά την καταχώριση των εσόδων ενημερώνεται λογαριασμός ή λογαριασμοί απαίτησης και λογαριασμός ή λογαριασμοί εσόδου, του προβλεπόμενου σχεδίου λογαριασμών. 3. Τα έσοδα και οι απαιτήσεις που εκφράζονται σε ξένο νόμισμα, κατά την αρχική αναγνώρισή τους μετατρέπο- νται στο λειτουργικό νόμισμα των χρηματοοικονομικών αναφορών, με την ισοτιμία των νομισμάτων της ημερο- μηνίας της συναλλαγής. 4. Η ενημέρωση των λογαριασμών ολοκληρώνεται με τις προσαρμογές της παραγράφου 2.4. Η εν λόγω διαδι- κασία διενεργείται το αργότερο μέχρι την ημερομηνία έγκρισης των χρηματοοικονομικών αναφορών. 2.4 Λογιστικές προσαρμογές κατά την ημερομηνία αναφοράς των χρηματοοικονομικών αναφορών Όταν συντρέχει περίπτωση, σε κάθε ημερομηνία ανα- φοράς των χρηματοοικονομικών αναφορών τουλάχι- στον, διενεργούνται οι εξής προσαρμογές: 1. Τα καταχωρημένα ποσά εσόδων προσαρμόζονται με ισόποση προσαρμογή των αντίστοιχων απαιτήσεων, λογαριασμοί 1…90/4…90, ώστε τα έσοδα που θα παρα- μένουν στους σχετικούς λογαριασμούς να απεικονίζουν τα ποσά της περιόδου αναφοράς που είναι δουλευμένα και σφόδρα πιθανό ότι θα εισπραχθούν. Τα σχετικά ποσά της προσαρμογής μπορεί να προκύπτουν είτε με στατι- στικές μεθόδους βάσει δεδομένων του παρελθόντος, είτε βάσει των ποσών που έχουν εισπραχθεί, ή πληροφο- ριών που καθίστανται διαθέσιμες, μέχρι την ημερομηνία έγκρισης των χρηματοοικονομικών καταστάσεων. 2. Ποσά που δεν έχουν καταχωρηθεί στο λογιστικό σύστημα κατά τη διάρκεια της περιόδου, είναι όμως έσο- δα αυτής βάσει της αρχής του δουλευμένου, αναγνω- ρίζονται στην περίοδο με τη χρήση των λογαριασμών 1…90/4…90. Το υπόλοιπο του λογαριασμού των απαι- τήσεων από δουλευμένα έσοδα (4…90), προσαρμόζεται στο τέλος κάθε περιόδου, με αντιμεταβαλλόμενο τον λογαριασμό 1…90, ώστε το υπόλοιπο του σε κάθε ημε- ρομηνία αναφοράς να παρουσιάζει το ποσό των μη κα- ταχωρημένων, αλλά δουλευμένων εσόδων της περιόδου. 3. Ποσά που έχουν καταχωρηθεί ως έσοδα στη διάρ- κεια της περιόδου, τα οποία δεν πληρούν τον ορισμό των εσόδων, όπως για παράδειγμα οι λογιστικοποιημένες κατά τη διάρκεια της περιόδου προκαταβολές φόρου επόμενης περιόδου, μειώνονται μέσω του λογαριασμού 1…91 με μεταφορά τους στο λογαριασμό προκαταβο- λές εσόδων/έσοδα επομένων περιόδων (Λογαριασμός 5.9.1). Το υπόλοιπο του λογαριασμού έσοδα επομένων περιόδων (υποχρέωση), προσαρμόζεται στο τέλος κάθε περιόδου, με αντιμεταβαλλόμενο τον λογαριασμό 1…91, ώστε το υπόλοιπό του σε κάθε ημερομηνία αναφοράς να παρουσιάζει το ποσό των εσόδων επομένων περιόδων (υποχρέωσης). Β. Δαπάνες Ορισμοί δαπανών [2.1] Παροχές σε εργαζομένους (Compensation of employees). Αφορούν το σύνολο των παροχών (απο- δοχών των εργαζομένων), σε χρήμα ή σε είδος, που κα- ταβάλλονται από τους εργοδότες στους εργαζόμενους, ως αντάλλαγμα για την εργασία που παρασχέθηκε από αυτούς κατά τη διάρκεια της λογιστικής περιόδου. [2.1.1, 2.1.2, 2.1.3] Μικτές αποδοχές (Gross wages). Οι μικτές αποδοχές περιλαμβάνουν: (α) τακτικές αποδοχές, (β) πρόσθετες αποδοχές, (γ) αποδοχές σε είδος. Οι παροχές (αποδοχές) μπορεί να εκφράζονται είτε σε χρήμα είτε σε είδος. Οι τακτικές και πρόσθετες παροχές σε χρήμα συμπε- ριλαμβάνουν τις κοινωνικές εισφορές, τους φόρους ει- σοδήματος και άλλες πληρωμές που γίνονται από τους εργοδότες κατευθείαν σε ασφαλιστικά σχήματα, φορο- λογικές αρχές, κ.λπ., για λογαριασμό των εργαζομένων. Οι παροχές σε είδος αφορούν αγαθά και υπηρεσίες, ή άλλες μη ταμιακές παροχές, που δίνονται χωρίς χρέωση ή σε μειωμένες τιμές από τους εργοδότες. Οι παροχές αυ- τές μπορεί να χρησιμοποιούνται από τους εργαζομένους κατά τη διακριτική τους ευχέρεια, για την ικανοποίηση των αναγκών τους ή των αναγκών άλλων μελών του νοικοκυριού τους. Οι παροχές σε αγαθά και υπηρεσίες, επιμετρούνται σε τιμές κόστους εάν παράγονται από τον εργοδότη, και σε αγοραίες τιμές, εάν αποκτώνται από την αγορά. Αυτή η αξία μειώνεται κατά το ποσό που πληρώνεται από τους εργαζόμενους όταν τα αγαθά και οι υπηρεσίες δίνονται με μειωμένες τιμές και όχι δωρεάν. Οι παροχές σε εργαζομένους σε χρήμα περιλαμβάνουν τα κατωτέρω είδη αποζημίωσης: (α) βασικά ημερομίσθια και μισθούς πληρωτέα σε τα- κτικά διαστήματα, (β) πρόσθετες πληρωμές όπως πληρωμές για υπερω- ρία, νυκτερινή εργασία, εργασία Σαββατοκύριακου, δυσάρεστες ή επικίνδυνες καταστάσεις, (γ) επιδόματα κόστους διαβίωσης, τοπικά επιδόματα και επιδόματα εκπατρισμού, (δ) επιδόματα ή άλλες έκτακτες πληρωμές συνδε- δεμένες με τη συνολική απόδοση που γίνονται βάσει σχημάτων κινήτρων, επιδόματα βάσει παραγωγικότητας ή κερδών, επιδόματα Χριστουγέννων και νέου έτους, πληρωμές 13ου και 14ου μηνός, γνωστές ως ετήσιες συμπληρωματικές πληρωμές, (ε) επιδόματα για μεταφορά προς και από την εργασία, εξαιρουμένων των επιδομάτων ή αποζημιώσεων των εργαζομένων για ταξίδια, μετακόμιση και ψυχαγωγία που αναλαμβάνουν στα πλαίσια των καθηκόντων τους, (στ) πληρωμές διακοπών για υποχρεωτική ή ετήσια άδεια, (ζ) πληρωμές από τους εργοδότες στους εργαζομέ- νους τους βάσει αποταμιευτικών σχημάτων, (η) έκτακτες πληρωμές σε εργαζόμενους που φεύγουν από την οντότητα, οι οποίες δεν συνδέονται με συλλο- γική σύμβαση, (θ) στεγαστικά επιδόματα που πληρώνονται σε χρήμα από τους εργοδότες στους εργαζομένους τους. Παραδείγματα παροχών σε είδος είναι: (α) γεύματα και ποτά, εξαιρουμένων ειδικών γευμάτων ή ποτών που επιβάλλονται από εξαιρετικές συνθήκες. Μειώσεις τιμών από δωρεάν ή επιδοτούμενες καντίνες, ή με κουπόνια γευμάτων, περιλαμβάνονται στα ημερο- μίσθια και μισθούς σε είδος, (β) παροχή κατοικιών ή υπηρεσιών διαμονής, που μπο- ρούν να χρησιμοποιηθούν από όλα τα μέλη του νοικο- κυριού του εργαζόμενου, (γ) στολές ή άλλοι τύποι ειδικού ρουχισμού που οι εργαζόμενοι επιλέγουν να φορούν συχνά έξω από τον εργασιακό χώρο αλλά και κατά την εργασία, (δ) υπηρεσίες οχημάτων ή άλλων διαρκών αγαθών που παρέχονται για προσωπική χρήση των εργαζομένων, (ε) υπηρεσίες ή αγαθά που παράγονται ως προϊόντα από την παραγωγική διαδικασία του εργοδότη, όπως σιδηροδρομικά ή αεροπορικά ταξίδια χωρίς χρέωση για τους εργαζόμενους, (στ) παροχή άθλησης, εγκαταστάσεων αναψυχής ή διακοπών για εργαζομένους και τις οικογένειές τους, (ζ) μεταφορά προς και από την εργασία, εκτός εάν η μεταφορά πραγματοποιείται σε χρόνο επιλογής του εργοδότη, καθώς και στάθμευση αυτοκινήτου, που δι- αφορετικά θα πληρωνόταν από τον εργαζόμενο, (η) φροντίδα για τα παιδιά των εργαζομένων, (θ) πληρωμές προς όφελος των εργαζομένων, που γίνονται από εργοδότες σε συμβούλια εργαζομένων ή παρόμοια σώματα, (ι) δάνεια σε εργαζόμενους με μειωμένα επιτόκια. Η αξία αυτής της παροχής εκτιμάται ως το ποσό που ο ερ- γαζόμενος έπρεπε να πληρώσει εάν το επιτόκιο ήταν το ισχύον στην αγορά, μείον το ποσό του τόκου που πλη- ρώθηκε πραγματικά, Οι παροχές σε εργαζομένους δεν περιλαμβάνουν τα κατωτέρω: (α) έξοδα από τους εργοδότες αναγκαία για την πα- ραγωγική τους διαδικασία. Παραδείγματα είναι τα εξής: • επιδόματα ή αποζημιώσεις σε εργαζομένους για τα- ξίδια, έξοδα μετακίνησης και αναψυχής που πραγματο- ποιούνται στα πλαίσια των καθηκόντων τους, • έξοδα για παροχή φιλοξενίας στο χώρο εργασίας, ιατρικές εξετάσεις που απαιτούνται λόγω της φύσης της εργασίας και προμήθεια ενδυμάτων εργασίας που φο- ριούνται στην εργασία, • υπηρεσίες διαμονής στο χώρο της εργασίας, που δεν μπορούν να χρησιμοποιηθούν από το νοικοκυριό του εργαζόμενου, για παράδειγμα καμπίνες, κοιτώνες, ξενώνες εργαζομένων και παραπήγματα, • ειδικά γεύματα ή ποτά που επιβάλλονται από ειδικές συνθήκες εργασίας, • επιδόματα που πληρώνονται σε εργαζόμενους για την αγορά εργαλείων, εξοπλισμού ή ειδικού ρουχισμού που χρειάζεται για την εργασία τους, ή το τμήμα εκείνο των ημερομισθίων ή των μισθών, το οποίο βάσει των συμβάσεων απασχόλησής τους, οι εργαζόμενοι υποχρε- ώνονται να αφιερώνουν σε τέτοιες αγορές, (β) κοινωνικές παροχές εργοδοτών σε χρήμα ή σε είδος (λογαριασμοί 2.2.3 και 2.2.4). [2.1.9] Εργοδοτικές εισφορές (Employers’ social contributions). Οι εργοδοτικές εισφορές αφορούν κοι- νωνικές εισφορές που πληρώνονται από τους εργοδότες σε σχήματα κοινωνικής ασφάλισης για εξασφάλιση κοι- νωνικών παροχών στους εργαζομένους τους. [2.2] Κοινωνικές παροχές (Social benefits). Αφορούν μεταβιβάσεις σε νοικοκυριά, σε είδος ή σε χρήμα, που έχουν ως σκοπό την ανακούφισή τους από το χρηματο- οικονομικό βάρος κινδύνων ή αναγκών, οι οποίες γίνο- νται μέσω συλλογικά οργανωμένων σχημάτων, ή εκτός τέτοιων σχημάτων, από οντότητες της γενικής κυβέρ- νησης και μη κερδοσκοπικούς οργανισμούς. Οι εν λόγω μεταβιβάσεις συμπεριλαμβάνουν πληρωμές από τη γε- νική κυβέρνηση σε παραγωγούς οι οποίοι εν συνεχεία παρέχουν εξατομικευμένες υπηρεσίες σε νοικοκυριά στα πλαίσια κοινωνικού κινδύνου ή αναγκών. Οι κίνδυνοι ή οι ανάγκες που μπορεί να δικαιολογή- σουν κοινωνικές παροχές περιλαμβάνουν: (α) ασθένεια (β) αναπηρία, ανικανότητα (γ) εργατικό ατύχημα ή ασθένεια (δ) γήρας (ε) ζώντα προστατευόμενα μέλη (στ) μητρότητα (ζ) οικογένεια (η) προώθηση απασχόλησης (θ) ανεργία (ι) στέγαση (κ) εκπαίδευση (λ) γενική ανέχεια-ένδεια Στην περίπτωση στέγασης, πληρωμές που γίνονται από δημόσιες αρχές σε ενοικιαστές προκειμένου να μειώσουν το ενοίκιό τους, είναι κοινωνικές παροχές, με εξαίρεση τις ειδικές παροχές που πληρώνονται από δη- μόσιες αρχές με την ιδιότητά τους ως εργοδότες. Οι κοινωνικές παροχές περιλαμβάνουν: (α) τρέχουσες και εφάπαξ μεταβιβάσεις από σχήμα- τα που λαμβάνουν εισφορές, καλύπτουν το σύνολο της κοινωνίας ή μεγάλους τομείς της και επιβάλλονται και ελέγχονται από μονάδες της γενικής κυβέρνησης (ταμεία κοινωνικής ασφάλισης), (β) τρέχουσες και εφάπαξ μεταβιβάσεις από σχήματα που οργανώνονται από δημόσιες αρχές με την ιδιότητά τους ως εργοδότες για λογαριασμό των εργαζομένων τους, πρώην εργαζομένων τους ή εξαρτώμενων μελών (άλλα σχήματα κοινωνικής ασφάλισης που σχετίζονται με απασχόληση). Οι εισφορές μπορεί να δίδονται από τους εργαζόμενους και/ή τους εργοδότες, καθώς επίσης και από αυτοαπασχολούμενα πρόσωπα, (γ) τρέχουσες μεταβιβάσεις από κυβερνητικές μονά- δες και μη κερδοσκοπικούς οργανισμούς που δεν εξαρ- τώνται από προηγούμενες πληρωμές εισφορών και οι οποίες γενικά συνδέονται με εκτίμηση του διαθέσιμου εισοδήματος. Τέτοιες μεταβιβάσεις ταξινομούνται ως κοινωνική πρόνοια. Προκειμένου μια εξατομικευμένη ασφάλιση να αντιμε- τωπισθεί ως τμήμα του σχήματος κοινωνικής ασφάλισης, τα ενδεχόμενα ή οι περιστάσεις έναντι των οποίων οι συμμετέχοντες είναι ασφαλισμένοι πρέπει να ανταπο- κρίνονται στους ανωτέρω κινδύνους ή ανάγκες και επι- πρόσθετα, πρέπει να ικανοποιούνται μία ή περισσότερες από τις ακόλουθες συνθήκες: (α) η συμμετοχή στο σχήμα είναι υποχρεωτική είτε από νόμο είτε βάσει των όρων και προϋποθέσεων απασχό- λησης εργαζομένου ή ομάδας εργαζομένων, (β) το σχήμα είναι συλλογικό και λειτουργεί προς όφε- λος καθορισμένης ομάδας εργαζομένων, υπαλλήλων, αυτοαπασχολούμενων, ή μη απασχολούμενων, της συμ- μετοχής περιοριζόμενης στα μέλη αυτής της ομάδας, (γ) ο εργοδότης εισφέρει στο σχήμα για λογαριασμό του εργαζομένου, είτε ο εργαζόμενος συνεισφέρει είτε όχι. [2.2.1] Παροχές κοινωνικής ασφάλισης σε χρήμα (Social security benefits in cash). Αφορούν παροχές κοι- νωνικής ασφάλισης που πληρώνονται σε χρήμα προς νοικοκυριά από ταμεία κοινωνικής ασφάλισης. [2.2.2] Παροχές κοινωνικές ασφάλισης σε είδος (Social security benefits in kind). Τυπικά περιλαμβάνουν αγα- θά και υπηρεσίες που αποκτώνται από την αγορά για λογαριασμό νοικοκυριών και παροχές που σχετίζονται με αποζημιώσεις κόστους αγαθών και υπηρεσιών που αγοράζονται από νοικοκυριά σύμφωνα με τους κανό- νες του σχήματος. Τυπικές περιπτώσεις τέτοιων αγαθών και υπηρεσιών είναι ιατρικές ή οδοντιατρικές θεραπείες, χειρουργικές επεμβάσεις, διαμονή σε νοσοκομείο, γυα- λιά και φακοί επαφής όρασης, φαρμακευτικά προϊόντα, φροντίδα στο σπίτι και παρόμοια αγαθά και υπηρεσίες. [2.2.3] Κοινωνικές παροχές εργοδοτών σε χρήμα (Emloyment-related social benefits in cash). Αφορούν παροχές που πληρώνονται από εργοδότες στα πλαίσια άλλων σχημάτων κοινωνικής ασφάλισης που σχετίζονται με απασχόληση. Οι παροχές άλλων σχημάτων κοινωνι- κής ασφάλισης που σχετίζονται με απασχόληση είναι κοινωνικές παροχές σε χρήμα που πληρώνονται από σχήματα κοινωνικής ασφάλισης που διοικούνται κα- τευθείαν από τους εργοδότες, για τους συνεισφέροντες στα σχήματα, τα εξαρτώμενα μέλη τους και τα επιζώντα προστατευόμενα μέλη τους. Στις κοινωνικές παροχές εργοδοτών σε χρήμα, τυπικά περιλαμβάνονται: (α) τακτικές πληρωμές κανονικών ή μειωμένων ημε- ρομισθίων κατά τη διάρκεια περιόδων απουσίας από την εργασία ως αποτέλεσμα ασθένειας, ατυχήματος, μητρότητας κ.λπ. (β) πληρωμή επιδομάτων οικογένειας, εκπαίδευσης ή άλλων επιδομάτων αναφορικά με εξαρτώμενα μέλη, (γ) πληρωμή συντάξεων σε πρώην εργαζομένους ή σε επιζώντα προστατευόμενα μέλη αυτών, πληρωμή απο- ζημιώσεων απόλυσης σε εργαζομένους ή τους επιζώντες τους σε περίπτωση πλεονάζοντος προσωπικού, ανικανό- τητας, θανάτου από ατύχημα κ.λπ., εφόσον συνδέονται με συλλογικές συμβάσεις, (δ) γενικές υπηρεσίες περίθαλψης που δεν συνδέο- νται με την εργασία των εργαζομένων, (ε) ανάρρωση και γηροκομεία. [2.2.4] Κοινωνικές παροχές εργοδοτών σε είδος (Employment-related social benefits in kind). Περιλαμ- βάνουν αγαθά και υπηρεσίες που αποκτώνται από την αγορά για λογαριασμό των νοικοκυριών και παροχές που σχετίζονται με αποζημιώσεις του κόστους αγαθών και υπηρεσιών που αγοράζονται από νοικοκυριά βάσει των κανόνων του σχήματος κοινωνικής ασφάλισης που διοικείται κατευθείαν από τον εργοδότη. Τυπικές περι- πτώσεις τέτοιων αγαθών και υπηρεσιών είναι ιατρικές και οδοντιατρικές θεραπείες, χειρουργικές επεμβάσεις, παραμονή σε νοσοκομείο, γυαλιά και φακοί επαφής όρασης, φαρμακευτικά προϊόντα, φροντίδα στο σπίτι και παρόμοια αγαθά και υπηρεσίες. [2.2.5] Παροχές κοινωνικής πρόνοιας σε χρήμα (Social assistance benefits in cash). Αφορούν τρέχουσες μετα- βιβάσεις που πληρώνονται σε νοικοκυριά από δημόσι- ες οντότητες ή μη κερδοσκοπικούς οργανισμούς, για την εκπλήρωση των ίδιων αναγκών που καλύπτουν οι παροχές κοινωνικής ασφάλισης, αλλά οι οποίες δεν γί- νονται από σχήμα κοινωνικής ασφάλισης που απαιτεί συμμετοχή συνήθως με τη μορφή κοινωνικών εισφορών. Συνεπώς, αυτές δεν περιλαμβάνουν το σύνολο των πα- ροχών που πληρώνονται από οργανισμούς κοινωνικής ασφάλισης. Οι παροχές κοινωνικής πρόνοιας σε χρήμα, μπορεί να πληρώνονται στις κάτωθι περιπτώσεις: (α) δεν υπάρχουν σχήματα κοινωνικής ασφάλισης που καλύπτουν τις εν λόγω περιπτώσεις, (β) ακόμα και αν υφίστανται σχήματα κοινωνικής ασφάλισης, τα εν λόγω νοικοκυριά δεν συμμετέχουν και δεν είναι επιλέξιμα για παροχές κοινωνικής ασφάλισης, (γ) οι παροχές κοινωνικής ασφάλισης θεωρούνται ότι είναι ανεπαρκείς για την κάλυψη των εν λόγω αναγκών, οπότε οι παροχές κοινωνικής πρόνοιας πληρώνονται επιπρόσθετα, (δ) η καταβολή γίνεται ως ζήτημα γενικής κοινωνικής πολιτικής. Τέτοιες παροχές δεν περιλαμβάνουν τρέχουσες μετα- βιβάσεις που πληρώνονται για κάλυψη γεγονότων ή πε- ριστάσεων που συνήθως δεν καλύπτονται από σχήματα κοινωνικής ασφάλισης (π.χ. μεταβιβάσεις που γίνονται για κάλυψη φυσικών καταστροφών, που καταγράφονται ως λοιπές τρέχουσες μεταβιβάσεις ή ως κεφαλαιακές μεταβιβάσεις). [2.2.6] Παροχές κοινωνικής πρόνοιας σε είδος (Social assistance benefits in kind). Αφορούν αγαθά και υπηρε- σίες που αποκτώνται με αγορά για λογαριασμό νοικοκυ- ριών, καθώς και παροχές που σχετίζονται με αποζημιώ- σεις κόστους αγαθών και υπηρεσιών που αγοράζονται από νοικοκυριά στα πλαίσια πολιτικής κοινωνικής πρό- νοιας. [2.3] Μεταβιβάσεις (Transfers). Αφορούν συναλλαγές κατά τις οποίες οντότητα της γενικής κυβέρνησης πα- ρέχει αγαθό, υπηρεσία ή περιουσιακό στοιχείο σε άλλη οντότητα, χωρίς να λάβει από αυτή οποιοδήποτε αγαθό, υπηρεσία ή περιουσιακό στοιχείο, ως άμεσο αντάλλαγ- μα. Αυτό το είδος συναλλαγής είναι επίσης αναφερόμε- νο ως χωρίς ανταπόδοση, συναλλαγή «κάτι για τίποτα». Μεταβιβάσεις μπορεί επίσης να προκύπτουν όταν το ποσό που παρέχεται ως αντάλλαγμα για ένα στοιχείο δεν είναι οικονομικά σημαντικό ή είναι πολύ μικρότερο από την αξία του. Οι μεταβιβάσεις σε είδος αφορoύν αγαθό ή υπηρεσία που παρέχεται χωρίς χρέωση ή την αλλαγή ιδιοκτησί- ας υπάρχοντος μη χρηματοοικονομικού περιουσιακού στοιχείου χωρίς να ληφθεί οποιαδήποτε ανάλογη αξία ως αντάλλαγμα. Αγαθά και υπηρεσίες που παρέχονται χωρίς χρέωση, ταξινομούνται ως τρέχουσες επιχορηγή- σεις. Μη χρηματοοικονομικά περιουσιακά στοιχεία που παρέχονται χωρίς χρέωση ταξινομούνται ως επιχορηγή- σεις επενδύσεων. Οι μεταβιβάσεις σε είδος επιμετρώνται σε τρέχουσες αγοραίες τιμές. Εάν δεν είναι διαθέσιμες αγοραίες τιμές, η αξία περιλαμβάνει μόνο τα κόστη που αναλήφθηκαν για την παροχή των πόρων ή τα ποσά τα οποία θα λαμβάνονταν εάν οι πόροι πωλούνταν, όποιο από τα δύο είναι διαθέσιμο. Κεφαλαιακή μεταβίβαση σε είδος αφορά αναγκαστικά την μεταβολή της ιδιοκτησίας ενός αγαθού που προηγουμένως καταχωρείτο από τον δωρητή ως μη χρηματοοικονομικό περιουσιακό στοι- χείο. Σε ορισμένες περιπτώσεις, δωρητής και αποδέκτης μπορεί να αντιμετωπίζουν την αξία του μη χρηματοοι- κονομικού περιουσιακού στοιχείου εντελώς διαφορετι- κά. Για να διατηρείται η συνέπεια, στην καταγραφή των συναλλαγών, πρέπει να χρησιμοποιείται η επιμέτρηση από την πλευρά του δωρητή. [2.3.1] Τρέχουσες εγχώριες μεταβιβάσεις (Current domestic transfers). Μεταβιβάσεις σε εγχώριες οντότη- τες, όπως άλλες οντότητες της γενικής κυβέρνησης, δη- μόσιες εταιρείες, εγχώρια ιδρύματα, ιδιωτικές οντότητες και νοικοκυριά, που καταβάλλονται σε συχνά χρονικά διαστήματα ή που προορίζονται να καλύπτουν τρέχου- σες δαπάνες του αποδέκτη. [2.3.2] Τρέχουσες μεταβιβάσεις προς οργανισμούς και κράτη-μέλη της Ε.Ε. (Current Transfers to institutions and member states of EU). Τρέχουσες μεταβιβάσεις που πλη- ρώνονται από τη γενική κυβέρνηση κάθε κράτους - μέ- λους σε οργανισμούς της Ευρωπαϊκής Ένωσης, καθώς και σε άλλα κράτη-μέλη. Σε αυτήν την κατηγορία καταγράφεται ο τρίτος ίδιος πόρος της Ε.Ε. που βασίζεται στον ΦΠΑ και ο τέταρτος ίδιος πόρος της Ε.Ε. που βασίζεται στο Ακαθάριστο Εγχώ- ριο Εισόδημα, που είναι εισφορές στον προϋπολογισμό οργανισμών της Ένωσης. Το ποσό της συνεισφοράς κάθε κράτους - μέλους βασίζεται στα επίπεδα της δικής του βάσης ΦΠΑ και Ακαθάριστου Εγχώριου Εισοδήματος. Η τίτλος αυτός καλύπτει επίσης διάφορες μη φορολο- γικές συνεισφορές της γενικής κυβέρνησης σε οργανι- σμούς της Ευρωπαϊκής Ένωσης. [2.3.3] Τρέχουσες μεταβιβάσεις σε φορείς του εξωτε- ρικού (Current transfers to foreign entities). Περιλαμβά- νουν όλες τις μεταβιβάσεις σε χρήμα ή σε είδος μεταξύ της γενικής κυβέρνησης και κυβερνήσεων ή διεθνών οργανισμών στον υπόλοιπο κόσμο (πλην Ε.Ε.), εκτός επιχορηγήσεων επενδύσεων και άλλων κεφαλαιακών μεταβιβάσεων. Η κατηγορία περιλαμβάνει: (α) τις συνεισφορές της γενικής κυβέρνησης σε διε- θνείς οργανισμούς (εξαιρουμένων φόρων που πληρώ- νονται από τη γενική κυβέρνηση σε υπερεθνικούς ορ- γανισμούς των οποίων είναι μέλος), (β) τρέχουσες μεταβιβάσεις μεταξύ κρατών, είτε σε χρήμα (π.χ. πληρωμές που αποσκοπούν να χρηματοδο- τήσουν ελλείμματα προϋπολογισμού ξένων χωρών ή υπερπόντιων εδαφών) είτε σε είδος (π.χ. δώρα ή φαγητό, στρατιωτικό εξοπλισμό, επείγουσα βοήθεια μετά από φυσικές καταστροφές με τη μορφή φαγητού, ρουχισμού, φαρμάκων κ.λπ.), (γ) μισθούς και ημερομίσθια που πληρώνονται από την γενική κυβέρνηση σε συμβούλους ή ειδικούς για τεχνική βοήθεια που διατίθενται σε αναπτυσσόμενες χώρες, (δ) μεταβιβάσεις από τη γενική κυβέρνηση σε διεθνείς οργανισμούς που είναι εγκατεστημένοι στη χώρα, δε- δομένου ότι οι μονάδες διεθνών οργανισμών δεν αντι- μετωπίζονται ως κάτοικοι των χωρών στις οποίες είναι εγκατεστημένες. [2.3.4 και 2.3.6] Επιχορηγήσεις επενδύσεων (Investment grants). Αφορούν κεφαλαιακές μεταβιβάσεις σε χρήμα ή σε είδος που πληρώνονται από οντότητες της γενικής κυβέρνησης για τη χρηματοδότηση όλου ή μέρους του κόστους που αναλήφθηκε από οντότητα για την από- κτηση παγίων περιουσιακών στοιχείων. Οι επιχορηγήσεις επενδύσεων σε είδος αφορούν με- ταβιβάσεις περιουσιακών στοιχείων όπως εξοπλισμός μεταφορών, μηχανολογικός και άλλος εξοπλισμός. Οι επιχορηγήσεις επενδύσεων περιλαμβάνουν τόσο πλη- ρωμές εφάπαξ συνολικών ποσών σχεδιασμένες να χρηματοδοτήσουν το σχηματισμό κεφαλαίου κατά τη διάρκεια της ίδιας περιόδου όσο και πληρωμές σε δόσεις αναφορικά με το σχηματισμό κεφαλαίου που έγινε κατά τη διάρκεια προγενέστερης περιόδου. Επιχορηγήσεις που λήφθηκαν από οντότητα για την κάλυψη δαπάνης τόκου που συνδέεται με απόκτηση περιουσιακού στοιχείου εξαιρούνται από τις επιχορη- γήσεις επενδύσεων και καταχωρούνται ως τρέχουσες μεταβιβάσεις. Παρόλα αυτά, όταν η επιχορήγηση εξυ- πηρετεί διπλό σκοπό, δηλαδή της χρηματοδότησης της πληρωμής του συμβατικού χρέους και της πληρωμής του τόκου στο δανεισθέν κεφάλαιο, και δεν είναι δυνατό να διαχωριστούν αυτά τα δύο συστατικά, το σύνολο της επιχορήγησης αντιμετωπίζεται στους λογαριασμούς ως επιχορήγηση επενδύσεων. Μεταβιβάσεις που προορί- ζονται για διάφορους απροσδιόριστους σκοπούς κατα- χωρούνται ως τρέχουσες μεταβιβάσεις ακόμα και εάν μερικώς χρησιμοποιούνται για την κάλυψη απόκτησης περιουσιακού στοιχείου. [2.3.9] Λοιπές κεφαλαιακές μεταβιβάσεις (Other capital transfers). Αφορούν μεταβιβάσεις, άλλες εκτός επιχορη- γήσεων επενδύσεων, στις οποίες η ιδιοκτησία ενός πε- ριουσιακού στοιχείου (εκτός μετρητών ή αποθεμάτων), αλλάζει από ένα μέρος σε άλλο, ή η οποία δεσμεύει ένα ή δύο μέρη για την απόκτηση ή την διάθεση ενός περι- ουσιακού στοιχείου (εκτός μετρητών ή αποθεμάτων), ή όπου μια υποχρέωση, χαρίζεται από τον πιστωτή. Μια κε- φαλαιακή μεταβίβαση καταλήγει σε σημαντική μεταβο- λή των περιουσιακών στοιχείων του ενός ή και των δύο μερών της συναλλαγής. Οι κεφαλαιακές μεταβιβάσεις τυπικά είναι μεγάλες και μη συχνές, χωρίς όμως αυτό να είναι απαραίτητο για την ταξινόμηση μιας μεταβίβασης ως κεφαλαιακής. Οι λοιπές κεφαλαιακές μεταβιβάσεις περιλαμβάνουν, χωρίς να περιορίζονται σε αυτές, τις κατωτέρω συναλ- λαγές: (α) πληρωμές που προορίζονται να καλύψουν τα κό- στη αγαθών που καταστράφηκαν ή υπέστησαν ζημίες από έκτακτα γεγονότα (φυσικές καταστροφές κ.λπ.), (β) μεταβιβάσεις μεταξύ οντοτήτων του δημοσίου που προορίζονται να καλύψουν ζημίες που σωρεύτηκαν επί αρκετά έτη, ή έκτακτες ζημίες από αιτίες εκτός ελέγχου της οντότητας, (γ) κληροδοτήματα, μεγάλα δώρα και δωρεές, περι- λαμβανομένων κληροδοτημάτων ή μεγάλων δώρων σε μη κερδοσκοπικούς οργανισμούς. Παραδείγματα δώρων σε μη κερδοσκοπικούς οργανισμούς είναι δώρα σε πανε- πιστήμια για την κάλυψη του κόστους ανέγερσης νέων φοιτητικών εστιών, βιβλιοθηκών, εργαστηρίων, κ.λπ., (δ) πληρωμές για καταπτώσεις εγγυήσεων οι οποίες απαλλάσσουν υπερήμερους οφειλέτες από τις δεσμεύ- σεις τους, (ε) το ποσό που προκύπτει από συναλλαγή ακύρωσης χρεών με συμφωνία μεταξύ οντοτήτων. Τέτοιες ακυρώ- σεις με αμοιβαία συμφωνία αντιμετωπίζονται ως κεφα- λαιακές μεταβιβάσεις από τον πιστωτή στον χρεώστη ίσης αξίας με το ανεξόφλητο χρέος κατά το χρόνο της ακύρωσης. Ομοίως, το ποσό που προκύπτει από τη συ- ναλλαγή ανάληψης χρέους και άλλων παρόμοιων συ- ναλλαγών (όπως η αναδιάρθρωση χρέους όπου μέρος χρέους διαγράφεται ή μεταβιβάζεται), εντάσσεται στις λοιπές κεφαλαιακές μεταβιβάσεις. (στ) έκτακτες πληρωμές σε οργανισμούς κοινωνικής ασφάλισης που γίνονται από εργοδότες (περιλαμβανο- μένης της γενικής κυβέρνησης), ή από την κυβέρνηση (ως μέρος της κοινωνικής λειτουργίας της) στο βαθμό που τέτοιες πληρωμές είναι σχεδιασμένες να αυξάνουν τα αναλογιστικά αποθέματα αυτών των οργανισμών. [2.4] Αγορές αγαθών και υπηρεσιών (Purchases of goods and services). Οι αγορές αγαθών και υπηρεσιών αφορούν εισροές που αναλώνονται στην παραγωγική διαδικασία, εξαιρουμένων των παγίων περιουσιακών στοιχείων, η ανάλωση των οποίων, καταχωρείται ως ανάλωση παγίου κεφαλαίου, μέσω των αποσβέσεων. Τα αγαθά και οι υπηρεσίες είτε μετασχηματίζονται είτε αναλώνονται στην παραγωγική διαδικασία και περιλαμ- βάνουν: (α) αγαθά και υπηρεσίες που χρησιμοποιούνται ως εισροές στην παραγωγή, για παράδειγμα αγορές, προ- ώθηση, λογιστικές υπηρεσίες, επεξεργασία δεδομένων, μεταφορές, αποθήκευση, συντήρηση, ασφάλεια κ.λπ., (β) ενοίκια παγίων περιουσιακών στοιχείων, π.χ. λει- τουργικές μισθώσεις μηχανημάτων, οχημάτων και λο- γισμικού, (γ) στοιχεία που δεν αντιμετωπίζονται ως πάγια περι- ουσιακά στοιχεία (πάγιο ενεργητικό), όπως: • φθηνά εργαλεία που χρησιμοποιούνται στις κοινές λειτουργίες, όπως μικρά εργαλεία χειρός, και μικρές συ- σκευές όπως υπολογιστές τσέπης. Όλες οι δαπάνες για τέτοια διαρκή αγαθά καταχωρούνται ως αγορές αγαθών και υπηρεσιών, • η συνήθης συντήρηση και επισκευή παγίων περιουσι- ακών στοιχείων που χρησιμοποιούνται στην παραγωγή, • υπηρεσίες εκπαίδευσης προσωπικού, έρευνα αγοράς και παρόμοιες δραστηριότητες, που αγοράζονται από εξωτερικό προμηθευτή, • δαπάνες εργαζομένων, που αποζημιώνονται από τον εργοδότη, για στοιχεία αναγκαία για την παραγωγή του εργοδότη, όπως συμβατικές δεσμεύσεις για αγορά για ίδιο λογαριασμό εργαλείων ή ενδυμάτων ασφάλειας, (δ) δαπάνες εργοδοτών για δικό τους όφελος καθώς επίσης και για όφελος των εργαζομένων τους, επειδή είναι αναγκαία στην παραγωγή. Παραδείγματα είναι: • αποζημίωση εργαζομένων για έξοδα ταξιδιών, απο- χωρισμού, μετακίνησης και διασκέδασης, που πραγμα- τοποιούνται στα πλαίσια των καθηκόντων τους, • δαπάνες για παροχή διευκολύνσεων στο χώρο εργα- σίας, ιατρικές εξετάσεις που απαιτούνται λόγω της φύσης της εργασίας και προμήθεια ρουχισμού που φοριέται στην εργασία, • υπηρεσίες διαμονής στο χώρο εργασίας που δεν μπορούν να χρησιμοποιηθούν από τα νοικοκυριά των εργαζομένων, για παράδειγμα καμπίνες, κοιτώνες, ξενώ- νες εργαζομένων και παραπήγματα, • ειδικά γεύματα ή ποτά που επιβάλλονται από ειδικές εργασιακές συνθήκες, • επιδόματα που πληρώνονται στους εργαζομένους για την αγορά εργαλείων, εξοπλισμού ή ειδικού ρουχισμού που χρειάζεται για την εργασία τους, ή εκείνο το τμήμα των ημερομισθίων ή του μισθού τους το οποίο βάσει συμβάσεων απασχόλησης, οι εργαζόμενοι απαιτείται να αφιερώνουν σε τέτοιες αγορές. Οι αγορές αγαθών και υπηρεσιών δεν περιλαμβάνουν: (α) στοιχεία που αντιμετωπίζονται ως περιουσιακά στοιχεία του ενεργητικού, όπως για παράδειγμα: • τιμαλφή, • μεταλλευτικές έρευνες, • σημαντικές βελτιώσεις πέραν αυτών που απαιτού- νται για διατήρηση παγίων περιουσιακών στοιχείων σε καλή κατάσταση λειτουργίας, όπως ανακαίνιση, ανακα- τασκευή ή μεγέθυνση, • άμεση αγορά λογισμικού, ή παραγωγή για ίδιο λο- γαριασμό, • οπλισμό και εξοπλισμό χρήσης του, (β) δαπάνη από εργοδότες που αντιμετωπίζεται ως ημερομίσθια και μισθοί σε είδος, (γ) πληρωμές για άδειες χρήσης φυσικών πόρων (π.χ. γης) που αντιμετωπίζονται ως ενοίκια. [2.4.1] Αγορές αγαθών (purchases of goods). Η κατη- γορία περιλαμβάνει τις αγορές διαφόρων υλικών και αναλωσίμων, όπως φαρμακευτικά υλικά, υλικά καθαρι- ότητας, καύσιμα, κ.λπ. [2.4.2] Αμοιβές για υπηρεσίες (Purchases of services). Η κατηγορία περιλαμβάνει πληρωμές για την λήψη υπηρεσιών, όπως υπηρεσίες μεταφοράς, επικοινωνίες, ενέργεια κ.λπ. [2.4.3] Προμήθειες (Commissions). Πληρωμές για αμοι- βές, που συνήθως αποτελούν ποσοστό της συνολικής αμοιβής για εκτέλεση εργασίας. [2.4.4] Μισθώματα (Rentals). Τα μισθώματα είναι πλη- ρωμές που γίνονται βάσει λειτουργικής μίσθωσης για χρήση παγίου στοιχείου που ανήκει σε άλλη μονάδα. Περιλαμβάνουν τις κατωτέρω περιπτώσεις: [2.4.4.01] Μισθώματα κτιρίων και υποδομών. [2.4.4.02] Μισθώματα μηχανολογικού εξοπλισμού. [2.4.4.03] Μισθώματα οχημάτων. [2.4.4.04] Μισθώματα οπλικών συστημάτων. [2.4.4.05] Άδειες χρήσης πνευματικών δικαιωμάτων. [2.4.4.09] Λοιπά μισθώματα. Η κατηγορία αυτή δεν περιλαμβάνει πληρωμές για την μίσθωση φυσικών πόρων, όπως ενοίκια γης, ενοίκια πόρων υπεδάφους, κ.λπ. Οι εν λόγω συναλλαγές κατα- χωρούνται ως «Ενοίκια φυσικών πόρων» (Λογαριασμός 2.7.3) [2.5] Επιδοτήσεις (Subsidies). Αφορούν τρέχουσες χω- ρίς ανταπόδοση πληρωμές τις οποίες η γενική κυβέρνη- ση κάνει προς εγχώριους παραγωγούς. Τα κατωτέρω είναι παραδείγματα σκοπών για τους οποίους δίδονται επιδοτήσεις: (α) επηρεασμός των επιπέδων παραγωγής, (β) επηρεασμός των τιμών των προϊόντων, ή (γ) επηρεασμός της αποζημίωσης των συντελεστών παραγωγής. Οι παραγωγοί που εντάσσονται στη γενική κυβέρνηση μπορούν να λάβουν επιδοτήσεις μόνο εάν οι πληρωμές εξαρτώνται από γενικούς κανονισμούς που εφαρμόζο- νται τόσο στους δημόσιους όσο και στους ιδιώτες πα- ραγωγούς. [2.5.1] Επιδοτήσεις προϊόντων και υπηρεσιών (Subsidies on products and services). Επιδοτήσεις επί προϊόντων είναι επιδοτήσεις που πληρώνονται ανά μο- νάδα αγαθού ή υπηρεσίας που παράγεται ή εισάγεται. Τα ποσά επιδοτήσεων επί προϊόντων μπορούν να εξα- τομικεύονται με τους κατωτέρω τρόπους: (α) συγκεκριμένο ποσό χρημάτων ανά μονάδα ποσό- τητας αγαθού ή υπηρεσίας, (β) συγκεκριμένο ποσοστό της τιμής ανά μονάδα, (γ) η διαφορά μεταξύ συγκεκριμένης τιμής στόχου και της αγοραίας τιμής που πληρώνεται από τον αγοραστή. Η επιδότηση προϊόντος συνήθως είναι πληρωτέα όταν το αγαθό παράγεται, πωλείται ή εισάγεται, αλλά μπορεί επίσης να είναι πληρωτέα σε άλλες περιστάσεις, όπως όταν το αγαθό μεταβιβάζεται, ενοικιάζεται, διανέμεται ή χρησιμοποιείται για ίδια κατανάλωση ή για σχηματισμό ιδίου κεφαλαίου. [2.5.2] Eπιδοτήσεις στην παραγωγή (Subsidies on production). Οι επιδοτήσεις στην παραγωγή αφορούν επιδοτήσεις, εκτός επιδοτήσεων προϊόντων, τις οποίες οι εγχώριοι παραγωγοί μπορεί να λάβουν ως αποτέλεσμα της εμπλοκής τους στην παραγωγή. Οι επιδοτήσεις παραγωγής περιλαμβάνουν τα ακό- λουθα παραδείγματα: (α) επιδοτήσεις μισθοδοσίας ή προσωπικού, όπως επι- δοτήσεις που πληρώνονται επί της συνολικής μισθο- δοσίας ή του συνολικού προσωπικού, για παράδειγμα επιδοτήσεις που πληρώνονται για ιδιαίτερους τύπους προσώπων όπως φυσικά μειονεκτούντα άτομα που εί- ναι άνεργα για μεγάλες περιόδους ή επί του κόστους σχημάτων εκπαίδευσης που οργανώνονται ή χρηματο- δοτούνται από επιχειρήσεις, (β) επιδοτήσεις για μείωση ρύπανσης: αφορούν τρέ- χουσες επιδοτήσεις που προορίζονται να καλύψουν μέρος ή το σύνολο του κόστους πρόσθετων διαδικασι- ών που αναλαμβάνονται για τη μείωση ή εξάλειψη της απόρριψης ρύπων στο περιβάλλον, (γ) επιχορηγήσεις για μείωση του κόστους από τόκους που δίδονται σε εγχώριους παραγωγούς, ακόμα και εάν προορίζονται να ενθαρρύνουν το σχηματισμό κεφαλαί- ου. Όταν η επιχορήγηση υπηρετεί το διπλό σκοπό της χρηματοδότησης τόσο της πληρωμής του χρέους όσο και της πληρωμής των τόκων επί αυτού και δεν είναι δυ- νατό να γίνει διαχωρισμός μεταξύ των δύο αυτών συ- στατικών, το σύνολο της επιχορήγησης αντιμετωπίζεται ως επιχορήγηση επενδύσεων. Επιχορηγήσεις για ανα- κούφιση από τους τόκους σχεδιασμένες να ελαφρύνουν τα λειτουργικά κόστη των παραγωγών. Καταγράφονται ως επιδοτήσεις προς τους παραγωγούς που επωφελού- νται από αυτές, ακόμα και εάν η διαφορά στους τόκους πληρώνεται κατευθείαν από την γενική κυβέρνηση στο πιστωτικό ίδρυμα που έδωσε το δάνειο. Δεν αντιμετωπίζονται ως επιδοτήσεις οι κατωτέρω περιπτώσεις: (α) τρέχουσες μεταβιβάσεις από τη γενική κυβέρνηση σε νοικοκυριά με την ιδιότητά τους ως καταναλωτές. Αυτές αντιμετωπίζονται είτε ως κοινωνικές παροχές είτε ως διάφορες τρέχουσες μεταβιβάσεις, (β) τρέχουσες μεταβιβάσεις μεταξύ διαφορετικών με- ρών της γενικής κυβέρνησης με την ιδιότητά τους ως πα- ραγωγών, εκτός εάν αυτές οι πληρωμές εξαρτώνται από γενικούς κανονισμούς που εφαρμόζονται τόσο στους δημόσιους όσο και στους ιδιώτες παραγωγούς, (γ) επιχορηγήσεις επενδύσεων, (δ) έκτακτες πληρωμές σε οργανισμούς κοινωνικής ασφάλισης, στο βαθμό που τέτοιες πληρωμές είναι σχε- διασμένες να αυξήσουν τα αναλογιστικά αποθέματα αυ- τών των οργανισμών. Τέτοιες πληρωμές καταχωρούνται ως λοιπές κεφαλαιακές μεταβιβάσεις, (ε) μεταβιβάσεις που γίνονται από τη γενική κυβέρ- νηση σε μη χρηματοοικονομικές εταιρείες με σκοπό να καλύψουν σωρευμένες ζημίες αρκετών ετών, ή έκτακτες ζημίες που οφείλονται σε παράγοντες εκτός ελέγχου της επιχείρησης, οι οποίες καταχωρούνται ως άλλες κεφα- λαιακές μεταβιβάσεις, (στ) ακύρωση χρέους που παραγωγοί οφείλουν στην γενική κυβέρνηση (που προκύπτουν, για παράδειγμα, από δάνεια προκαταβλητέα από φορέα της γενικής κυ- βέρνησης σε μη χρηματοοικονομική επιχείρηση η οποία έχει σωρεύσει εμπορικές ζημίες για αρκετά έτη). Τέτοιες συναλλαγές αντιμετωπίζονται ως λοιπές κεφαλαιακές μεταβιβάσεις. (ζ) πληρωμές που γίνονται από τη γενική κυβέρνηση για φθορές κεφαλαιουχικών αγαθών ως αποτέλεσμα εθνικής καταστροφής ή άλλων εκτάκτων γεγονότων. Αυ- τές καταχωρούνται ως λοιπές κεφαλαιακές μεταβιβάσεις, (η) μετοχές και άλλοι τίτλοι καθαρής θέσης σε εταιρείες που αγοράζονται από τη γενική κυβέρνηση, (θ) πληρωμές που γίνονται από τη γενική κυβέρνηση σε παραγωγούς της αγοράς για κάλυψη του συνόλου ή μέρους αγαθών και υπηρεσιών που αυτοί οι παραγωγοί αγοράς παρέχουν κατευθείαν και εξατομικευμένα σε νοι- κοκυριά στα πλαίσια κοινωνικών κινδύνων ή αναγκών. Οι πληρωμές αυτές αντιμετωπίζονται ως κοινωνικές παροχές. [2.6] Τόκοι (Interest). Τόκοι προκύπτουν από τις ακό- λουθες χρηματοοικονομικές υποχρεώσεις: (α) καταθέσεις, (β) χρεωστικοί τίτλοι, (γ) δάνεια, (δ) λοιπές υποχρεώσεις, Εισόδημα από κατοχή και κατανομές ειδικών τραβη- χτικών δικαιωμάτων και από μη κατανεμηθέντες λογα- ριασμούς χρυσού, αντιμετωπίζεται ως τόκος. Πληρωμή που προκύπτει από οποιοδήποτε είδος συμβολαίου ανταλλαγής (swap) καταχωρείται ως συναλλαγή σε χρη- ματοοικονομικά παράγωγα και όχι ως τόκος. [2.7] Λοιπές δαπάνες. Οι λοιπές δαπάνες περιλαμβά- νουν τους φόρους, τις διανομές κερδών, τα ενοίκια φυ- σικών πόρων και τα πρόστιμα. [2.7.1] Φόροι (Taxes). Αφορά πληρωτέους φόρους από οντότητες της γενικής κυβέρνησης. [2.7.2] Διανομές κερδών (Distributed income). Περι- λαμβάνει διανομή κερδών (μερίσματα ή με οποιαδήποτε άλλη μορφή). [2.7.3] Ενοίκια φυσικών πόρων (Rents). Περιλαμβά- νει πληρωμές για την μίσθωση φυσικών πόρων όπως ενοίκια γης, ενοίκια πόρων υπεδάφους, αμοιβές για την χρήση του ραδιοφάσματος, κ.λπ. [2.7.4] Πρόστιμα (Fines and penalties). Είναι υποχρε- ωτικές πληρωμές σε άλλες οντότητες που επιβάλλονται από δικαστήρια, λοιπές κρατικές αρχές, την Ευρωπαϊκή Ένωση ή λοιπούς διεθνείς οργανισμούς [2.8] Αποσβέσεις (Depreciation). Αφορά τις αποσβέ- σεις παγίων περιουσιακών στοιχείων. [2.9] Πιστώσεις υπό κατανομή (Unallocated amounts). Αφορά πιστώσεις που κατανέμονται σε άλλους λογα- ριασμούς. 2. Γενικές αρχές που διέπουν τις δαπάνες 2.1 Αναγνώριση δαπανών 1. Οι δαπάνες που προκύπτουν από συναλλαγές ανταλ- λαγής αναγνωρίζονται όταν: (α) το όφελος που ενσωματώνεται σε αυτές εισρέει στην οντότητα και, (β) το κόστος κτήσης τους μπορεί να προσδιοριστεί αξιόπιστα. 2. Οι δαπάνες που προκύπτουν από συναλλαγές (πρά- ξεις) που δεν αφορούν ανταλλαγή αναγνωρίζονται όταν: (α) η οντότητα δεσμεύεται για την παροχή τους, (β) η αξία τους μπορεί να προσδιοριστεί αξιόπιστα. 2.2 Αξία αναγνώρισης δαπανών 1. Οι δαπάνες που προέρχονται από συναλλαγές ανταλλαγής, επιμετρώνται στην εύλογη αξία του δοθέ- ντος ή πληρωτέου ανταλλάγματος. 2. Οι δαπάνες που προέρχονται από συναλλαγές (πρά- ξεις) που δεν αφορούν ανταλλαγή, επιμετρούνται στην εύλογη αξία της αναγνωριζόμενης υποχρέωσης. 2.3 Ενημέρωση λογαριασμών 1. Οι δαπάνες και οι αντίστοιχες υποχρεώσεις κατα- χωρούνται στους σχετικούς λογαριασμούς με βάση το χρόνο έκδοσης ή λήψης των λογιστικών στοιχείων (πα- ραστατικών), που κατά τεκμήριο δηλώνουν την πραγμα- τοποίησή τους, το κόστος τους, την αποδοχή τους από την οντότητα και την ανάληψη των προκυπτόντων από αυτά δεσμεύσεων. 2. Κατά την καταχώριση των δαπανών ενημερώνεται λογαριασμός ή λογαριασμοί δαπανών και λογαριασμός ή λογαριασμοί υποχρεώσεων ή και προβλέψεων, του σχεδίου λογαριασμών. 3. Οι δαπάνες και οι υποχρεώσεις που εκφράζονται σε ξένο νόμισμα, κατά την αρχική αναγνώρισή τους με- τατρέπονται στο λειτουργικό νόμισμα των χρηματοοι- κονομικών αναφορών, με την ισοτιμία των νομισμάτων της ημερομηνίας της συναλλαγής. 4. Η ενημέρωση των λογαριασμών ολοκληρώνεται με τις προσαρμογές της παραγράφου 2.5. Η εν λόγω διαδι- κασία διενεργείται το αργότερο μέχρι την ημερομηνία έγκρισης των χρηματοοικονομικών αναφορών. 2.4 Aναγνώριση των δαπανών ως εξόδων 1. Ως έξοδα αναγνωρίζονται οι δαπάνες που αφορούν εκροή οικονομικού οφέλους ή δυνατότητας παροχής υπηρεσίας που καταλήγει σε μείωση των καθαρών πε- ριουσιακών στοιχείων/καθαρής θέσης. Συνεπώς, οι ανα- γνωρισμένες δαπάνες αναγνωρίζονται ως έξοδα στην κατάσταση αποτελεσμάτων της περιόδου που αναλή- φθηκαν, εκτός αν η αξία τους αφορά περιουσιακά στοι- χεία, όπως αποθέματα και πάγια που αναγνωρίζονται ως τέτοια στον ισολογισμό. 2. Για την αναγνώριση των δαπανών ως εξόδων στην κατάσταση αποτελεσμάτων και με την επιφύλαξη της αναγνώρισής τους ως περιουσιακά στοιχεία, έχουν εφαρ- μογή τα εξής: (α) Οι παροχές σε εργαζομένους περιλαμβανομένων των εργοδοτικών εισφορών, αναγνωρίζονται ως έξοδα στην περίοδο εντός της οποίας παρέχεται η εργασία. Παροχές που αφορούν επιδόματα ή άλλες έκτακτες πλη- ρωμές που δίδονται κατά περίπτωση, αναγνωρίζονται ως έξοδα όταν προκύπτει δέσμευση προς πληρωμή. (β) Οι κοινωνικές παροχές αναγνωρίζονται ως έξοδα όταν προκύπτει δέσμευση προς πληρωμή. Εάν το δικαί- ωμα λήψης των εν λόγω παροχών από τους δικαιούχους, θεμελιώνεται με βάση την πάροδο του χρόνου, π.χ. σε μηνιαία βάση, η αναγνώριση των κοινωνικών παροχών ως έξοδα γίνεται με το κριτήριο αυτό. (γ) Οι μεταβιβάσεις, οι επιχορηγήσεις και οι επιδο- τήσεις, αναγνωρίζονται ως έξοδα όταν προκύπτει δέ- σμευση για την παροχή τους και η λήπτρια οντότητα έχει συμμορφωθεί πλήρως με τους όρους που διέπουν τη λήψη τους. (δ) Οι αγορές αγαθών αναγνωρίζονται ως δαπάνες όταν τα αγαθά γίνονται αποδεκτά από την οντότητα και αναλαμβάνονται από αυτή οι ουσιαστικοί κίνδυνοι και τα οφέλη που συνδέονται με την κυριότητά τους. Η αξία των αγορών περιλαμβάνει το κόστος αγοράς μειωμένο με τυχόν εκπτώσεις, επιστροφές ή άλλες μειώσεις, και προσαυξάνεται με το ποσό των τυχόν μη ανακτώμενων φόρων που επιβαρύνουν την αξία τους. Τουλάχιστον σε κάθε ημερομηνία αναφοράς χρηματοοικονομικών αναφορών, γίνεται απογραφή και αποτίμηση των μη αναλωθέντων αγαθών, και το σχετικό κόστος κτήσης εμφανίζεται στο κονδύλι του ισολογισμού «Αποθέματα». Αξία αγαθών που αναλώνεται κατά τη διάρκεια της περι- όδου για ιδιοκατασκευή προϊόντων και παγίων στοιχείων περιλαμβάνεται στο κόστος κτήσης αυτών. Η αξία των δαπανών που απομένει μετά την αφαίρεση της αξίας των αποθεμάτων του ισολογισμού και της αξίας που αναλώθηκε για ιδιοκατασκευή προϊόντων και παγίων στοιχείων, που επίσης αναγνωρίζονται ως περιουσιακά στοιχεία στον ισολογισμό, αναγνωρίζεται ως έξοδο στην κατάσταση αποτελεσμάτων της περιόδου. (ε) Οι αγορές υπηρεσιών αναγνωρίζονται ως δαπάνες όταν οι υπηρεσίες γίνονται αποδεκτές από την οντότητα και αναλαμβάνονται από αυτή οι ουσιαστικοί κίνδυνοι και τα οφέλη που συνδέονται με τη λήψη τους. Δεδομέ- νου ότι συνήθως η παροχή υπηρεσιών αφορά την εκτέ- λεση συγκεκριμένης εργασίας σε συγκεκριμένο χρόνο, οι αγορές υπηρεσιών αναγνωρίζονται ως δαπάνη, με βάση το στάδιο ολοκλήρωσης της υπηρεσίας. Η αξία των αγορών υπηρεσιών περιλαμβάνει το κόστος αγο- ράς μειωμένο με τυχόν εκπτώσεις επιστροφές ή άλλες μειώσεις και προσαυξάνεται με το ποσό των τυχόν μη ανακτώμενων φόρων που επιβαρύνουν την αξία τους. Η αξία υπηρεσιών που αναλώνεται για ιδιοκατασκευή προϊόντων και παγίων στοιχείων περιλαμβάνεται στο κόστος κτήσης αυτών. Η αξία των δαπανών που απο- μένει μετά την αφαίρεση της αξίας που αναλώθηκε για ιδιοκατασκευή προϊόντων και παγίων στοιχείων, που επίσης αναγνωρίζονται ως περιουσιακά στοιχεία στον ισολογισμό, αναγνωρίζεται ως έξοδο στην κατάσταση αποτελεσμάτων της περιόδου. (στ) Οι προμήθειες αναγνωρίζονται ως έξοδα βάσει των σχετικών συμβατικών όρων. (ζ) Τα μισθώματα και ενοίκια αναγνωρίζονται ως έξο- δα βάσει των σχετικών συμβατικών όρων, με τη χρήση της σταθερής μεθόδου σε ολόκληρη τη διάρκεια της μίσθωσης, εκτός εάν άλλη συστηματική μέθοδος είναι πιο αντιπροσωπευτική της ανάλωσης του μελλοντικού οικονομικού οφέλους ή της δυνατότητας παροχής υπη- ρεσιών. (η) Οι τόκοι αναγνωρίζονται ως έξοδα βάσει χρονικής αναλογίας με τη μέθοδο του πραγματικού επιτοκίου ή τη σταθερή μέθοδο, αν η σταθερή μέθοδος δεν έχει σημα- ντική επίπτωση στις χρηματοοικονομικές καταστάσεις. (θ) Οι φόροι αναγνωρίζονται ως έξοδα κατά τον χρόνο που προκύπτει υποχρέωση καταβολής τους. Φόροι που βεβαιώνονται μέχρι την ημερομηνία έγκρισης των χρη- ματοοικονομικών αναφορών και αφορούν περιόδους μέχρι την ημερομηνία αναφοράς αυτών (κλειόμενη πε- ρίοδος), αναγνωρίζονται στην κλειόμενη περίοδο. (ι) Τα διανεμόμενα κέρδη εταιρειών και επιχειρήσεων αναγνωρίζονται ως δαπάνη κατά το χρόνο που η διανο- μή εγκρίνεται από το αρμόδιο όργανο της οντότητας. Για λογιστικούς σκοπούς, το εν λόγω ποσό, αναγνωρίζεται, στον ίδιο χρόνο, σε μείωση της καθαρής θέσης της οντό- τητας που πραγματοποιεί τη διανομή και όχι ως έξοδο στην κατάσταση αποτελεσμάτων. (κ) Τα πρόστιμα αναγνωρίζονται ως έξοδα κατά το χρόνο που προκύπτει υποχρέωση καταβολής τους. 2.5 Λογιστικές Προσαρμογές Όταν συντρέχει περίπτωση, σε κάθε ημερομηνία ανα- φοράς των χρηματοοικονομικών αναφορών τουλάχι- στον, διενεργούνται οι εξής προσαρμογές: 1. Οι λογαριασμοί των δαπανών προσαρμόζονται, με ισόποση προσαρμογή των αντίστοιχων υποχρεώσεων, λογαριασμοί 2...90/5.8..90. Με τον τρόπο αυτό οι λογα- ριασμοί των δαπανών απεικονίζουν τα δουλευμένα ποσά δαπανών/υποχρεώσεων, που έχουν προκύψει μέχρι την ημερομηνία αναφοράς των χρηματοοικονομικών κατα- στάσεων. Η προηγούμενη προσαρμογή αφορά κυρίως δαπάνες (αγαθά και υπηρεσίες) που έχουν παραδοθεί στην οντότητα και έχουν γίνει αποδεκτές από αυτή, αλλά για διάφορους λόγους (π.χ. μη λήψη των προβλεπόμε- νων παραστατικών), δεν έχουν καταχωρηθεί στους σχε- τικούς λογαριασμούς. 2. Οι λογαριασμοί των δαπανών μπορούν να προσαρ- μόζονται με την αξία προβλέψεων που αφορούν μελ- λοντική πληρωμή υποχρεώσεων. Η εν λόγω διαδικασία παρακολουθείται μέσω των λογαριασμών 2…97/6.2. Σε κάθε ημερομηνία αναφοράς των χρηματοοικονομικών αναφορών γίνεται προσαρμογή του υπολοίπου των προ- βλέψεων (Λογαριασμός 6.2), ώστε τα σωρευμένα ποσά τους να εμφανίζουν τα απαιτούμενα δουλευμένα ποσά. 3. Η αξία της δαπάνης αγοράς αποθεμάτων που κατά το τέλος της περιόδου αναφοράς παραμένει ως από- θεμα (δεν έχει αναλωθεί), μεταφέρεται μέσω των λογα- ριασμών 2…91 στους αντίστοιχους λογαριασμούς των αποθεμάτων (ομάδα λογαριασμών 3). Για το σκοπό αυτό ισχύει η ισότητα: η αξία αποθεμάτων έναρξης περιόδου πλέον/μείον την προσαρμογή της αξίας τους, μέσω του λογαριασμού 2…91, ισούται με την αξία των αποθεμά- των τέλους περιόδου. 4. Η αξία των δαπανών που κατά τη διάρκεια της περι- όδου αναφοράς αναλώθηκε για ιδιοπαραγωγή παγίων στοιχείων (ενσωμάτων και άυλων), μεταφέρεται στους κατά περίπτωση λογαριασμούς 3.1.7 «Πάγια υπό κατα- σκευή» με πίστωση του λογαριασμού 1.4.8 «Ιδιοπαρα- γωγή παγίων» έσοδο Γ. Ενσώματα πάγια άυλα πάγια και αποθέματα 1. Ορισμοί ενσωμάτων παγίων, αύλων παγίων και απο- θεμάτων [3.1] Πάγια περιουσιακά στοιχεία (Fixed assets). Τα πάγια περιουσιακά στοιχεία είναι περιουσιακά στοιχεία που χρησιμοποιούνται στην παραγωγική διαδικασία σε επαναλαμβανόμενη ή συνεχή βάση για περισσότερο από ένα έτος. Το βασικό χαρακτηριστικό ενός παγίου περιουσιακού στοιχείου, δεν είναι τόσο η φυσική διάρ- κεια ζωής του, όσο η δυνατότητα να χρησιμοποιείται συνεχόμενα στην παραγωγική διαδικασία για μεγάλα χρονικά διαστήματα. [3.1.1] Κτίρια και συναφείς υποδομές (Buildings and structures). Τα κτίρια και συναφείς υποδομές περιλαμ- βάνουν τις βελτιώσεις γης, τις κατοικίες, τα κτίρια εκτός κατοικιών, τους δρόμους, τις υποδομές των μεταφορών και τις λοιπές υποδομές. Η αξία των κτιρίων και συνα- φών υποδομών περιλαμβάνει τα κόστη καθαρισμού και προετοιμασίας της τοποθεσίας και την αξία όλων των εξαρτημάτων, των εγκαταστάσεων και εξοπλισμού που είναι αναπόσπαστα μέρη των εν λόγω στοιχείων. [3.1.1.01] Βελτιώσεις γης (Land improvements). Είναι το αποτέλεσμα ενεργειών που οδηγούν σε σημαντικές βελτιώσεις στην ποσότητα, ποιότητα, η παραγωγικότητα της γης, ή που αποτρέπουν την υποβάθμισή της. Δρα- στηριότητες όπως τα εγγειοβελτιωτικά, ο καθαρισμός της γης και η δημιουργία πηγαδιών και γεωτρήσεων που είναι αναπόσπαστο τμήμα της γης θεωρούνται βελτιώ- σεις γης. Κυματοθραύστες, αναχώματα, φράγματα, και μεγάλα αρδευτικά συστήματα που κατασκευάζονται επί της γης, αλλά δεν αποτελούν αναπόσπαστο μέρος της, τα οποία συχνά επηρεάζουν τη γη που ανήκει σε πολλούς ιδιοκτή- τες και συνήθως κατασκευάζονται από την κυβέρνηση, ταξινομούνται ως «Λοιπές υποδομές» (Λογαριασμός 3.1.1.09). Οι βελτιώσεις γης αντιπροσωπεύουν μια κατηγορία παγίων περιουσιακών στοιχείων διακριτή από το φυσικό περιουσιακό στοιχείο της γης (Λογαριασμός 3.1.5.01), όπως υπήρχε πριν τη βελτίωση. Η γη άνευ βελτιώσεων παραμένει ως φυσικό περιουσιακό στοιχείο και ως τέτοιο υπόκειται σε κέρδη και ζημίες διακράτησης (μεταβολές της αξίας της), ξεχωριστά από τις μεταβολές των τιμών που επηρεάζουν τις βελτιώσεις. Σε περιπτώσεις που δεν είναι δυνατό να διαχωρισθεί η αξία της γης πριν τις βελτι- ώσεις από την αξία της με τις βελτιώσεις, το περιουσιακό στοιχείο παρουσιάζεται στη κατηγορία που αντιπροσω- πεύει το μεγαλύτερο μέρος της αξίας. [3.1.1.02] Κατοικίες (Dwellings). Οι κατοικίες είναι κτί- ρια, ή συγκεκριμένα τμήματα κτιρίων, που χρησιμοποι- ούνται αποκλειστικά ή κυρίως ως κατοικίες, περιλαμ- βανομένων τυχόν συναφών κατασκευών, όπως χώρων στάθμευσης, καθώς και όλων των εγκαταστάσεων που συνήθως αποτελούν μέρος των κατοικιών. Επίσης πε- ριλαμβάνουν πλωτές κατοικίες, αυτοκινούμενα τροχό- σπιτα και τροχόσπιτα που χρησιμοποιούνται ως κύριες κατοικίες καθώς και δημόσια μνημεία που χαρακτηρίζο- νται κυρίως ως κατοικίες. Οι κατοικίες που αποκτώνται από την κυβέρνηση για το στρατιωτικό προσωπικό πε- ριλαμβάνονται σε αυτή την κατηγορία, επειδή χρησι- μοποιούνται με τον ίδιο τρόπο όπως οι κατοικίες που αποκτώνται από πολίτες. [3.1.1.03] Λοιπά κτίρια (Buildings other than dwellings). Περιλαμβάνουν ολόκληρα κτίρια ή μέρη κτιρίων που δεν ορίζονται ως κατοικίες. Περιλαμβάνουν επίσης τα εξαρτήματα, τις εγκαταστάσεις και τον εξοπλισμό που αποτελούν αναπόσπαστο μέρος των κτιριακών εγκα- ταστάσεων. Για τα νέα κτίρια, περιλαμβάνεται το κόστος καθαρισμού και προετοιμασίας της γης. Παραδείγματα τύπων κτιρίων που περιλαμβάνονται σε αυτή την κατη- γορία είναι τα γραφεία, τα σχολεία, τα νοσοκομεία, τα κτίρια για δημόσια αναψυχή, οι αποθήκες και τα βιομη- χανικά κτίρια, τα εμπορικά κτίρια, τα ξενοδοχεία και τα εστιατόρια. Περιλαμβάνονται επίσης τα δημόσια μνη- μεία που δεν χαρακτηρίζονται ως κατοικίες. Οι φυλακές, τα σχολεία και τα νοσοκομεία θεωρούνται κτίρια εκτός κατοικιών, παρά το γεγονός ότι μπορεί να φιλοξενούν άτομα. Τα κτίρια που αποκτώνται για στρατιωτικούς σκο- πούς συμπεριλαμβάνονται, στο βαθμό που η οικονομική τους ζωή είναι μεγαλύτερη του έτους. [3.1.1.04] Υποδομές μεταφορών (Transportation infrastructure). Η κατηγορία αυτή περιλαμβάνει όλες τις υποδομές που σχετίζονται με τις επίγειες, θαλάσσιες και αεροπορικές συγκοινωνίες. Τυπικά παραδείγματα είναι, οι αυτοκινητόδρομοι, οι οδοί, οι δρόμοι, οι γέφυρες, οι υπερυψωμένοι αυτοκινητόδρομοι, οι σήραγγες, οι σι- δηροδρομικές γραμμές, οι υπόγειοι σιδηρόδρομοι, τα πλωτά κανάλια, τα λιμάνια και τα αεροδρόμια. [3.1.1.09] Λοιπές υποδομές (Other structures). Η κα- τηγορία αυτή περιλαμβάνει όλες τις κατασκευές εκτός των κτιρίων, συμπεριλαμβάνοντας το κόστος καθαρι- σμού και προετοιμασίας της γης. Τα δημόσια μνημεία περιλαμβάνονται, εφόσον δεν είναι δυνατός ο χαρακτη- ρισμός τους ως κατοικιών ή κτιρίων εκτός κατοικιών. Επίσης, περιλαμβάνεται η κατασκευή κυματοθραυστών, αναχωμάτων, αντιπλημμυρικών φραγμάτων, κ.λπ. που προορίζονται για τη βελτίωση της ποιότητας και της ποσότητας της γης που γειτνιάζει με αυτά. Περιλαμβά- νονται επίσης οι υποδομές που είναι αναγκαίες για την υδατοκαλλιέργεια, όπως ψαριών και οστρακοειδών. Περαιτέρω παραδείγματα είναι, οι αγωγοί, τα φράγμα- τα και τα άλλα έργα ύδρευσης, οι δίοδοι, οι σήραγγες και άλλες κατασκευές που σχετίζονται με την εξόρυξη ορυκτών και ενεργειακών πόρων, τα τηλεπικοινωνιακά δίκτυα, τα δίκτυα μεταφοράς ηλεκτρικής ενέργειας, οι αγωγοί μεγάλων αποστάσεων, οι τοπικοί αγωγοί και τα καλώδια, οι εξωτερικές εγκαταστάσεις αθλητισμού και αναψυχής, και οι κατασκευές που αποκτώνται για στρα- τιωτικούς σκοπούς, στο βαθμό που χρησιμοποιούνται σε επαναλαμβανόμενη ή συνεχή βάση σε παραγωγικές διαδικασίες πέραν του ενός έτους. [3.1.2] Μηχανήματα και εξοπλισμός (Machinery and equipment). Η κατηγορία αυτή περιλαμβάνει τα μηχα- νήματα και εργαλεία, τον μεταφορικό εξοπλισμό, τον εξοπλισμό πληροφορικής και τηλεπικοινωνιών, τα έπι- πλα και τα μηχανήματα και τον εξοπλισμό που δεν εντάσ- σονται σε άλλη κατηγορία. Μηχανήματα και εξοπλισμός που αποτελούν αναπόσπαστο μέρος ενός κτιρίου ή άλ- λης υποδομής περιλαμβάνονται στην αξία του κτιρίου ή της υποδομής και όχι στα μηχανήματα και τον εξοπλισμό. Φθηνά εργαλεία που αποκτώνται με σχετικά σταθερό ρυθμό, όπως τα εργαλεία χειρός, δεν θεωρούνται πά- για περιουσιακά στοιχεία, εκτός εάν αντιπροσωπεύουν ένα σημαντικό μέρος του συνόλου των μηχανημάτων και του εξοπλισμού. Μηχανήματα και εξοπλισμός που αποκτώνται για στρατιωτικούς σκοπούς, εκτός από τα οπλικά συστήματα, ταξινομούνται επίσης στην κατηγο- ρία αυτή. Τα οπλικά συστήματα αποτελούν ξεχωριστή κατηγορία (3.1.3). [3.1.2.01] Μηχανήματα και εργαλεία (Machinery and tools). Η κατηγορία περιλαμβάνει περιουσιακά στοιχεία, όπως τα γενικού και ειδικού σκοπού μηχανήματα, γρα- φειακό και λογιστικό εξοπλισμό, ηλεκτρικά μηχανήματα, ιατρικές συσκευές, όργανα ακριβείας και οπτικά όργανα, μουσικά όργανα, κ.λπ . Παρόμοια στοιχεία που δεν προο- ρίζονται για χρήση στην παραγωγή αλλά κατέχονται κυ- ρίως ως αποθέματα αξίας (π.χ. αντίκες) ταξινομούνται ως «τιμαλφή» (Λογαριασμός 3.3.2). Επίσης, εξαιρούνται από την εν λόγω κατηγορία τα φθηνά διαρκή αγαθά όπως μικρά/χειρός εργαλεία που εντάσσονται στις «αγορές αγαθών» (Λογαριασμός 2.4.1). [3.1.2.02] Μεταφορικά μέσα (Transport Equipment). Περιλαμβάνουν τον εξοπλισμό για τη μετακίνηση αν- θρώπων και αντικειμένων, συμπεριλαμβανομένων των μηχανοκίνητων οχημάτων, των ρυμουλκούμενων και ημιρυμουλκούμενων, των πλοίων, των σιδηροδρομικών αμαξών και του τροχαίου υλικού, των αεροσκαφών, των μοτοσικλετών και των ποδηλάτων. [3.1.2.03] Εξοπλισμός πληροφορικής και τηλεπικοινω- νιών (Information Technology and Telecomunications Equipment). Ο εξοπλισμός πληροφορικής, υπολογιστών και τηλεπικοινωνιών περιλαμβάνει συσκευές που χρη- σιμοποιούν ηλεκτρονικά συστήματα ελέγχου, καθώς και τα ηλεκτρονικά εξαρτήματα που αποτελούν μέρος αυτών των συσκευών. Παραδείγματα είναι τα προϊόντα που αποτελούν μέρος των υπολογιστικών μηχανημάτων και τα μέρη και τα εξαρτήματα αυτών, οι τηλεοπτικοί και ραδιοφωνικοί πομποί, οι τηλεοράσεις, τα βίντεο, οι ψηφιακές φωτογραφικές μηχανές, και οι τηλεφωνικές συσκευές. Στην πράξη, αυτό σημαίνει ότι ο εξοπλισμός πληροφορικής και τηλεπικοινωνιών, αφορά ως επί το πλείστον τους υπολογιστές και τον τηλεπικοινωνιακό εξοπλισμό. [3.1.2.04] Έπιπλα (Furniture). Η κατηγορία περιλαμ- βάνει έπιπλα γραφείου, καρέκλες, κρεβάτια, ράφια και παρόμοια περιουσιακά στοιχεία. [3.1.2.09] Λοιπά μηχανήματα και εξοπλισμός (Other Machinery and equipment). Η κατηγορία αυτή περι- λαμβάνει περιουσιακά στοιχεία εξοπλισμού που δεν ταξινομούνται σε κάποια από τις προαναφερόμενες κατηγορίες. [3.1.3] Οπλικά συστήματα (Weapons systems). Τα οπλι- κά συστήματα περιλαμβάνουν εξειδικευμένα οχήματα και εξοπλισμό, όπως πολεμικά πλοία, υποβρύχια, στρα- τιωτικά αεροσκάφη, τανκς, φορείς πυραύλων, εκτοξευ- τήρες, κ.λπ. Τα οπλικά συστήματα αντιμετωπίζονται ως πάγια περιουσιακά στοιχεία που χρησιμοποιούνται σε συνεχή βάση για την παροχή υπηρεσιών άμυνας, ακόμη και εάν η χρήση τους σε καιρό ειρήνης, απλώς εξασφαλί- ζει αποτροπή. Ως εκ τούτου, η ταξινόμηση ως πάγια περι- ουσιακά στοιχεία πρέπει να βασίζεται στα ίδια κριτήρια όπως και των λοιπών παγίων περιουσιακών στοιχείων που παράγονται για χρήση σε επαναλαμβανόμενη ή συνεχή βάση για περισσότερο από ένα έτος. Τα περισ- σότερα όπλα μιας χρήσης, όπως πυρομαχικά, πύραυλοι, ρουκέτες, βόμβες, κ.λπ., αντιμετωπίζονται ως αποθέματα στρατιωτικού εξοπλισμού (Λογαριασμός 3.2.5). Ωστόσο, ορισμένα είδη μιας χρήσης, όπως ορισμένοι τύποι βαλλι- στικών πυραύλων με ιδιαίτερα καταστροφική ικανότητα, που μπορεί να παρέχουν συνεχή υπηρεσία αποτροπής κατά των εχθρών, πληρούν τα γενικά κριτήρια ταξινό- μησης ως πάγια περιουσιακά στοιχεία. [3.1.4] Προϊόντα πνευματικής ιδιοκτησίας (Intellectual property products). Τα προϊόντα πνευματικής ιδιοκτησί- ας είναι αποτέλεσμα έρευνας, ανάπτυξης, διερεύνησης ή καινοτομίας, που οδηγούν σε γνώση την οποία οι ερευ- νητές μπορούν να εμπορεύονται ή να χρησιμοποιούν για δικό τους όφελος στην παραγωγή, δεδομένου ότι η χρήση της γνώσης περιορίζεται μέσω νομικών ή άλλων μέσων προστασίας. Η γνώση αυτή μπορεί να συνεπάγε- ται ένα αυτούσιο προϊόν ή να ενσωματώνεται σε άλλο προϊόν. Στη δεύτερη περίπτωση το προϊόν που ενσω- ματώνει τη γνώση έχει αυξημένη αξία σε σχέση με ένα παρόμοιο προϊόν χωρίς την ενσωματωμένη γνώση. Η γνώση παραμένει ένα περιουσιακό στοιχείο, εφόσον η χρήση της μπορεί να δημιουργήσει κάποια μορφή μονο- πωλιακών κερδών για τον ιδιοκτήτη της. Όταν αυτή δεν προστατεύεται πλέον ή ξεπεραστεί από μεταγενέστερες εξελίξεις, παύει να είναι περιουσιακό στοιχείο. [3.1.4.01] Έρευνα και ανάπτυξη (Research and development). Η έρευνα και ανάπτυξη (Ε και Α) αποτελεί- ται από τις δαπάνες για την πραγματοποίηση δημιουργι- κού έργου, σε συστηματική βάση, με στόχο την αύξηση του επιπέδου της γνώσης, συμπεριλαμβανομένης της γνώσης σε πεδία όπως ο άνθρωπος, η κουλτούρα και η κοινωνία. Κατά κανόνα, η έρευνα και ανάπτυξη που δεν παρέχει οικονομικά οφέλη στον κάτοχό της, δεν αποτελεί πάγιο περιουσιακό στοιχείο και θα πρέπει να καταγρά- φεται ως τρέχουσα δαπάνη. Εκτός από τις περιπτώσεις όπου η Ε και Α έχει κάποια τιμή που διαμορφώνεται σε οργανωμένη αγορά (π.χ. χρηματιστηριακή), η αξία της υπολογίζεται σε τιμές κόστους (σύνολο δαπανών που πραγματοποιήθηκαν). Για δαπάνες που πραγματοποιή- θηκαν μέσω σύμβασης έργου, η Ε και Α αποτιμάται στην συμβατική τιμή. [3.1.4.02] Έρευνες ορυκτών πόρων (Mineral exploration and evaluation). Η εξερεύνηση και εκτίμηση ορυκτών αποθεμάτων περιλαμβάνει την αξία των δαπανών για έρευνα πετρελαίου, φυσικού αερίου και μη πετρελαϊκών αποθεμάτων καθώς και για την μετέπειτα αξιολόγηση των ανακαλύψεων. Οι πληροφορίες που λαμβάνονται από την εξερεύνηση επηρεάζουν τις δραστηριότητες παραγωγής όσων τις αποκτήσουν, επί σειρά ετών. Η εξε- ρεύνηση και η εκτίμηση ορυκτών αποθεμάτων πρέπει να επιμετρούνται είτε με βάση τα ποσά που καταβάλλο- νται στο πλαίσιο συμβάσεων που ανατίθενται σε άλλες θεσμικές οντότητες για το σκοπό αυτό, είτε με βάση τα κόστη που πραγματοποιήθηκαν για ίδιο λογαριασμό. [3.1.4.03] Λογισμικό υπολογιστών και βάσεις δεδομέ- νων (Computer software and databases). Το λογισμικό των υπολογιστών και οι βάσεις δεδομένων περιλαμ- βάνουν προγράμματα υπολογιστών, περιγραφές προ- γραμμάτων, και υποστηρικτικό λογισμικό υλικό για τα συστήματα και τις εφαρμογές που αναμένεται να χρησι- μοποιηθούν για περισσότερα του ενός έτη. Το λογισμικό μπορεί να αγοραστεί από άλλες οντότητες ή να αναπτυ- χθεί για ίδιο λογαριασμό και μπορεί να προορίζεται για ιδιόχρηση ή για πώληση μέσω αντιγράφων. Οι βάσεις δεδομένων αποτελούνται από αρχεία δεδομένων που οργανώνονται κατά τέτοιο τρόπο ώστε να επιτρέπουν την αποτελεσματική πρόσβαση και τη χρήση των δε- δομένων. [3.1.4.09] Λοιπά προϊόντα πνευματικής ιδιοκτησίας (Other intellectual property products). Στην κατηγορία αυτή περιλαμβάνονται τα πρωτότυπα προϊόντων πνευ- ματικής ιδιοκτησίας, όπως ψυχαγωγία, λογοτεχνία, ηχο- γραφήσεις, χειρόγραφα, ταινίες κ.λπ. Περιλαμβάνονται επίσης άλλα προϊόντα πνευματικής ιδιοκτησίας που αφο- ρούν νέες πληροφορίες και εξειδικευμένες γνώσεις που δεν ταξινομούνται αλλού, η χρήση των οποίων περιορί- ζεται στις οντότητες που έχουν θεμελιώσει δικαιώματα ιδιοκτησίας επί των πληροφοριών ή σε άλλες οντότητες που έχουν λάβει άδεια από τους ιδιοκτήτες. [3.1.5] Μη παραγόμενα περιουσιακά στοιχεία (Non- produced assets). Τα μη παραγόμενα περιουσιακά στοι- χεία αποτελούνται από: (α) ενσώματα, φυσικά περιουσιακά στοιχεία (φυσικοί πόροι), επί των οποίων επιβάλλονται δικαιώματα ιδιο- κτησίας, και (β) άυλα μη παραγόμενα περιουσιακά στοιχεία, που είναι δημιουργήματα της κοινωνίας. Οι φυσικοί πόροι περιλαμβάνουν κυρίως γη, ορυκτά και ενεργειακούς πόρους, υδάτινους πόρους, και άλλα φυσικά στοιχεία ενεργητικού, όπως τα δάση, το ηλεκτρομαγνητικό φά- σμα κ.λπ.. [3.1.5.01] Έδαφος (Γη) (Land). Η γη αποτελείται από την επιφάνεια του εδάφους, συμπεριλαμβανομένου του καλυμμένου εδάφους και των σχετικών επιφανειακών υδάτων, επί των οποίων δύνανται να επιβληθούν δικαιώ- ματα ιδιοκτησίας από τα οποία μπορεί να προκύψουν οι- κονομικά οφέλη για τους ιδιοκτήτες τους, μέσω κατοχής ή χρήσης. Τα σχετικά επιφανειακά ύδατα περιλαμβάνουν τυχόν ταμιευτήρες, λίμνες, ποτάμια, και άλλα εσωτερικά ύδατα επί των οποίων μπορούν να ασκηθούν δικαιώ- ματα ιδιοκτησίας και ως εκ τούτου, μπορούν να απο- τελέσουν αντικείμενο συναλλαγών μεταξύ οντοτήτων. Ωστόσο, υδάτινες μάζες από τις οποίες το νερό αντλείται τακτικά έναντι πληρωμής, για χρήση στην παραγωγή (συμπεριλαμβανομένης της άρδευσης) δεν συμπεριλαμ- βάνονται στο νερό που σχετίζεται με τη γη, αλλά στους υδάτινους πόρους. Η γη δεν περιλαμβάνει τα εξής: • κτίρια και άλλες συναφείς υποδομές, που έχουν κα- τασκευαστεί πάνω στη γη ή μέσα σε αυτή, όπως δρόμοι, κτίρια γραφείων, και σήραγγες, • βελτιώσεις γης, • συστατικά που καλλιεργούνται, όπως αμπελώνες, οπωρώνες και λοιπές φυτείες δέντρων, ζώα και συγκο- μιδή, • υπέδαφος, • μη καλλιεργούμενους βιολογικούς πόρους, • υδάτινους πόρους κάτω από το έδαφος. Κάθε δαπάνη για βελτίωση γης καταγράφεται ως πά- γιο, ξεχωριστά από τη γη, ως βελτιώσεις γης. Εάν η αξία της γης δεν μπορεί να διαχωριστεί από εκείνη των κτι- ρίων ή άλλων υποδομών που βρίσκονται σε αυτή, τα συνδυασμένα περιουσιακά στοιχεία κατατάσσονται στην κατηγορία του περιουσιακού στοιχείου που έχει τη με- γαλύτερη αξία. Ομοίως, εάν η αξία των βελτιώσεων γης (που περιλαμβάνουν τον καθαρισμό, την προετοιμασία για την ανέγερση των κτιρίων ή τη φύτευση των καλλι- εργειών, και το κόστος της μεταβίβασης ιδιοκτησίας) δεν μπορεί να διαχωριστεί από την αξία της γης στη φυσική της κατάσταση, η αξία της γης μπορεί να ταξινομηθεί στη μία ή την άλλη κατηγορία, ανάλογα με το ποια θεωρείται ότι αντιπροσωπεύει το μεγαλύτερο μέρος της αξίας. [3.1.5.02] Ορυκτά και ενεργειακά αποθέματα (Mineral and energy reserves). Περιλαμβάνει αποθέματα ορυκτών κοιτασμάτων που βρίσκονται πάνω ή κάτω από την επι- φάνεια της γης, που είναι οικονομικά εκμεταλλεύσιμα δεδομένης της τρέχουσας τεχνολογίας και των σχετικών τιμών. Τα δικαιώματα ιδιοκτησίας επί των ορυκτών και ενεργειακών πόρων είναι συνήθως διαχωρίσιμα από εκείνα της ίδιας της γης. Τα αποθέματα μπορεί να βρί- σκονται πάνω ή κάτω από την επιφάνεια της γης, συμπε- ριλαμβανομένων των αποθεμάτων κάτω από τη θάλασ- σα, αλλά πρέπει να είναι οικονομικά εκμεταλλεύσιμα. Οι ορυκτοί και ενεργειακοί πόροι είναι γνωστά αποθέματα πετρελαίου, φυσικού αερίου, άνθρακα, μεταλλευμάτων (συμπεριλαμβανομένων των σιδηρούχων, μη σιδηρού- χων και πολύτιμων μεταλλευμάτων), και μη μεταλλικών ορυκτών αποθεμάτων (συμπεριλαμβανομένων λατομεί- ων πέτρας, πηλού και άμμου, αποθεμάτων χημικών και λιπασμάτων, αποθεμάτων άλατος, χαλαζία και γύψου, φυσικής πέτρας, ασφάλτου, πίσσας, και τύρφης). Φρεάτια ορυχείων, πηγάδια, και άλλες εγκαταστάσεις εξόρυξης στο υπέδαφος, είναι πάγια περιουσιακά στοιχεία που εντάσσονται στις λοιπές υποδομές (3119) και όχι στα περιουσιακά στοιχεία υπεδάφους. [3.1.5.03] Μη καλλιεργούμενοι βιολογικοί πόροι (Non- cultivated biological resources). Περιλαμβάνει ζώα, που- λιά, ψάρια και μονοετή ή πολυετή φυτά επί των οποίων υπάρχουν δικαιώματα ιδιοκτησίας αλλά για τα οποία η φυσική αύξηση ή η αναγέννηση δεν είναι υπό τον άμε- σο έλεγχο, την ευθύνη και τη διαχείριση οποιονδήποτε θεσμικών οντοτήτων. Παραδείγματα είναι τα παρθένα δάση και η αλιεία, που είναι εμπορικά εκμεταλλεύσιμα. Μόνο οι πόροι που έχουν οικονομική αξία η οποία δεν περιλαμβάνεται στην αξία της σχετικής γης, περιλαμβά- νονται σε αυτή την κατηγορία. [3.1.5.04] Υδάτινοι πόροι (Water resources). Περιλαμ- βάνει επιφανειακούς και υπόγειους υδάτινους πόρους, δηλαδή υδάτινες μάζες από τις οποίες το νερό αντλείται τακτικά έναντι πληρωμής για χρήση στην παραγωγή (συ- μπεριλαμβανομένης της άρδευσης). [3.1.5.05] Ηλεκτρομαγνητικό φάσμα (Radio spectrum). Περιλαμβάνει το εύρος των ραδιοσυχνοτήτων που χρη- σιμοποιούνται για την μετάδοση ήχου, δεδομένων, και εικόνας. [3.1.5.06] Λοιποί φυσικοί πόροι (Other natural resources). Περιλαμβάνει οποιαδήποτε άλλα ενσώματα, φυσικά περιουσιακά στοιχεία που δεν περιλαμβάνονται στις προαναφερθείσες κατηγορίες. [3.1.5.09] Μη παραγόμενα άυλα περιουσιακά στοιχεία (Intangible non-produced assets). Είναι δημιουργήματα της κοινωνίας που τεκμηριώνονται από νομικές ή λογι- στικές ενέργειες. Τέτοια περιουσιακά στοιχεία δίνουν την ευχέρεια στους ιδιοκτήτες τους να συμμετάσχουν σε ορισμένες ειδικές δραστηριότητες ή να παράγουν συγκεκριμένα αγαθά ή υπηρεσίες αποκλείοντας άλλες οντότητες από αυτά εάν δεν έχουν άδεια από τον ιδιο- κτήτη. Οι ιδιοκτήτες των περιουσιακών στοιχείων μπο- ρεί να είναι σε θέση να κερδίσουν μονοπωλιακά κέρδη περιορίζοντας τη χρήση τους για τον εαυτό τους. Τα μη παραγόμενα άυλα περιουσιακά στοιχεία διακρίνονται σε δύο τύπους: (α) συμβάσεις, μισθώσεις και άδειες και (β) υπεραξία και μάρκετινγκ περιουσιακών στοιχείων. [3.1.6] Λοιπά πάγια περιουσιακά στοιχεία (Other fixed assets). Περιλαμβάνει άλλες ειδικές κατηγορίες παγίων περιουσιακών στοιχείων που δεν ταξινομούνται αλλού. Αφορά κυρίως περιπτώσεις που, εάν και αναμένεται να είναι μικρής αξίας για τη γενική κυβέρνηση, είναι ξε- χωριστές βάσει των διεθνών προτύπων και πρέπει να καταγράφονται ξεχωριστά για λόγους συγκρισιμότητας. [3.1.6.01] Καλλιεργούμενοι βιολογικοί πόροι (Cultivated biological resources). Καλύπτει ζωϊκούς πόρους, δένδρα, καλλιέργειες και φυτικούς πόρους συ- νεχούς παραγωγής προϊόντων, των οποίων η φυσική ανάπτυξη και αναγέννηση είναι υπό τον άμεσο έλεγχο, την ευθύνη και τη διαχείριση θεσμικών οντοτήτων. [3.2] Αποθέματα (Inventories). Η κατηγορία αυτή πε- ριλαμβάνει τα αγαθά που αποκτήθηκαν στην τρέχουσα ή σε προηγούμενη περίοδο, και διακρατούνται για με- ταπώληση ή ανάλωση στην παραγωγική διαδικασία σε μελλοντικές περιόδους. Αποτελούνται από: • προϊόντα στην κατοχή των οντοτήτων που τα παρή- γαγαν, τα οποία δεν έχουν ακόμα επεξεργαστεί, πωληθεί, παραδοθεί σε άλλες οντότητες ή γενικότερα αναλωθεί με κάποιον άλλο τρόπο • αγαθά που αποκτήθηκαν με σκοπό την ανάλωσή τους στην παραγωγική διαδικασία ή την μεταπώληση χωρίς επιπλέον επεξεργασία • στρατηγικά αποθέματα που είναι αγαθά που φυλάσ- σονται για περιπτώσεις έκτακτης ανάγκης, αγαθά που διακραττούνται από θεσμικούς ρυθμιστές κάποιων αγο- ρών και άλλα αγαθά με ιδιαίτερη εθνική σπουδαιότητα όπως στρατιωτικά αποθέματα, καύσιμα ή τρόφιμα. Τα αποθέματα διακρίνονται σε εμπορεύματα, προϊό- ντα, παραγωγή σε εξέλιξη, υλικά και εφόδια και αποθέ- ματα στρατιωτικού εξοπλισμού. [3.2.1] Εμπορεύματα (Goods for resale). Εμπορεύματα είναι τα αγαθά που αποκτώνται με σκοπό τη μεταπώλη- ση ή τη μεταβίβαση σε άλλες οντότητες χωρίς περαιτέ- ρω επεξεργασία. Τα αγαθά προς μεταπώληση μπορεί να μεταφέρονται, να αποθηκεύονται, να ταξινομούνται, να διαλέγονται, να πλένονται, ή να συσκευάζονται από τους ιδιοκτήτες τους για να τα παρουσιάσουν προς μεταπώ- ληση με τρόπους που είναι ελκυστικοί για τους πελάτες ή τους δικαιούχους τους, αλλά δεν μετασχηματίζονται με άλλο τρόπο. Τα αγαθά που αποκτώνται από την κυβέρ- νηση για διανομή ως κοινωνικές μεταβιβάσεις σε είδος, αλλά δεν έχουν ακόμη παραδοθεί, περιλαμβάνονται επίσης στα εμπορεύματα. [3.2.2] Προϊόντα (Finished goods). Τα προϊόντα περι- λαμβάνουν αγαθά που είναι αποτέλεσμα διαδικασίας παραγωγής, εξακολουθούν να κατέχονται από τον πα- ραγωγό τους, και δεν αναμένεται να υποστούν περαιτέ- ρω επεξεργασία από τον παραγωγό πριν τα διαθέσει σε άλλες οντότητες. Προϊόντα μπορεί να κρατούνται μόνο από τις οντότητες που τα παράγουν. Οι οντότητες της γενικής κυβέρνησης θα έχουν προϊόντα μόνον εφόσον παράγουν αγαθά για πώληση ή μεταβίβαση σε άλλες οντότητες. [3.2.3] Παραγωγή σε εξέλιξη (Work-in-progress). Η πα- ραγωγή σε εξέλιξη περιλαμβάνει αγαθά και υπηρεσίες που δεν έχουν ακόμη επαρκώς επεξεργασθεί για να εί- ναι σε κατάσταση στην οποία κατά κανόνα διατίθενται σε άλλες θεσμικές οντότητες. Οι οντότητες της γενικής κυβέρνησης που παράγουν κυρίως μη εμπορεύσιμες υπηρεσίες πιθανότατα να έχουν ελάχιστη ή καμία παρα- γωγή σε εξέλιξη, καθώς η παραγωγή των περισσότερων τέτοιων υπηρεσιών ολοκληρώνεται σε σύντομο χρονικό διάστημα ή συνεχώς. Η παραγωγή σε εξέλιξη πρέπει να καταγράφεται για κάθε παραγωγή που δεν έχει ολοκλη- ρωθεί στο τέλος της περιόδου αναφοράς. Η παραγωγή σε εξέλιξη μπορεί να λάβει μια ευρεία ποικιλία διαφο- ρετικών μορφών, που κυμαίνονται από τις καλλιέργειες ως την ανάπτυξη προγραμμάτων υπολογιστών. Αν και η παραγωγή σε εξέλιξη είναι προϊόν που δεν έχει φτάσει την κατάσταση στην οποία κατά κανόνα διατίθενται σε άλλους, η ιδιοκτησία της μπορεί να είναι μεταβιβάσιμη. [3.2.4] Υλικά και εφόδια (Materials and supplies). Τα υλικά και εφόδια περιλαμβάνουν όλα τα αγαθά που κρατούνται με την πρόθεση να χρησιμοποιηθούν ως εισροές στη διαδικασία παραγωγής. Οι οντότητες του δημόσιου τομέα μπορεί να κρατούν μια ποικιλία αγαθών, όπως εφοδίων γραφείου, καυσίμων και τροφίμων του προσωπικού. [3.2.5] Αποθέματα στρατιωτικού εξοπλισμού (Military inventories). Τα αποθέματα στρατιωτικού εξοπλισμού περιλαμβάνουν στοιχεία μιας χρήσης, όπως πύραυλοι, ρουκέτες, βόμβες κ.λπ., που εκτοξεύονται από όπλα ή οπλικά συστήματα. Τα οπλικά συστήματα εντάσσο- νται στα πάγια στοιχεία, ενώ τα στοιχεία μιας χρήσης εντάσσονται στα αποθέματα. Ωστόσο, κάποιοι τύποι πυραύλων μεγάλης καταστροφικής ικανότητας μπορεί να αντιμετωπίζονται ως πάγια στοιχεία. [3.3] Τιμαλφή (Valuables). Τιμαλφή είναι παραγόμενα περιουσιακά στοιχεία σημαντικής αξίας που δεν χρησι- μοποιούνται κυρίως για σκοπούς παραγωγής ή κατανά- λωσης, αλλά τηρούνται ως αποθέματα αξίας για μεγάλη χρονική περίοδο. Αναμένεται αύξηση, ή τουλάχιστον όχι μείωση, της πραγματικής αξίας τους και υπό κανο- νικές συνθήκες δεν υποβαθμίζονται με την πάροδο του χρόνου. [3.3.1] Πολύτιμα μέταλλα και πολύτιμοι λίθοι (Precious metals and stones). Περιλαμβάνει μη νομισματικό χρυ- σό και άλλους πολύτιμους λίθους και μέταλλα, που δεν προορίζονται να χρησιμοποιηθούν ως υλικά και εφόδια στις διαδικασίες παραγωγής. [3.3.2] Αντίκες και λοιπά αντικείμενα τέχνης (Antiques and other art objects). Περιλαμβάνει έργα ζωγραφικής, γλυπτά και άλλα αντικείμενα που αναγνωρίζονται ως έργα τέχνης ή αντίκες που κρατούνται κυρίως ως απο- θέματα αξίας στην πάροδο του χρόνου. [3.3.3] Λοιπά τιμαλφή (Other valuables). Περιλαμβάνει κοσμήματα μεγάλης αξίας κατασκευασμένα από πολύ- τιμους λίθους και μέταλλα, συλλογές, και διάφορα πα- ρόμοια αντικείμενα. 2. Γενικές αρχές που διέπουν τα ενσώματα πάγια, τα άυλα πάγια και τα αποθέματα 2.1 Αναγνώριση ενσωμάτων παγίων, αύλων παγίων και αποθεμάτων 1. Το κόστος των ενσωμάτων και των αύλων παγίων αναγνωρίζεται ως περιουσιακό στοιχείο όταν: (α) είναι σφόδρα πιθανό ότι μελλοντικά οικονομικά οφέλη ή δυνατότητα παροχής υπηρεσίας που συνδέ- ονται με αυτά θα εισρεύσουν στην οντότητα, και (β) το κόστος τους ή η εύλογη αξία τους μπορούν να επιμετρηθούν αξιόπιστα. 2. Τα ενσώματα και τα άυλα πάγια μπορεί να αποκτώ- νται μέσω αγοράς, χρηματοδοτικής μίσθωσης, ιδιοπαρα- γωγής, μεταβίβασης από άλλες οντότητες ή συμβάσεων παραχώρησης. 3. Εσωτερικά δημιουργούμενα άυλα πάγια στοιχεία (ιδιοπαραγωγής) δεν αναγνωρίζονται ως περιουσιακά στοιχεία, αλλά βαρύνουν ως έξοδα τα αποτελέσματα της περιόδου στην οποία πραγματοποιούνται οι σχετικές δαπάνες. Κατ΄ εξαίρεση, οι δαπάνες ανάπτυξης αναγνω- ρίζονται ως περιουσιακά στοιχεία αν πληρούν τις προ- ϋποθέσεις αναγνώρισης των περιουσιακών στοιχείων. 4. Η αναγνώριση των αποθεμάτων καθορίζεται στο κεφάλαιο περί δαπανών. 2.2 Αξία αρχικής αναγνώρισης ενσωμάτων παγίων, αύλων παγίων και αποθεμάτων 1. Τα ενσώματα πάγια και τα άυλα πάγια αναγνωρίζο- νται αρχικά στο κόστος κτήσης. 2. Ενσώματα πάγια και άυλα πάγια που αποκτώνται από άλλες οντότητες με συναλλαγές (πράξεις) που δεν αφορούν ανταλλαγή, αναγνωρίζονται στην εύλογη αξία τους. 3. Το αρχικό κόστος κτήσης επιβαρύνεται με την αξία της πρόβλεψης που απαιτείται για το κόστος αποσυναρ- μολόγησης και απομάκρυνσης των στοιχείων καθώς και αποκατάστασης του χώρου όπου βρίσκονται, όταν η δέσμευση αυτή αναλαμβάνεται από την οντότητα κατά την αρχική απόκτησή τους ή και μεταγενέστερα. 4. Ενσώματα πάγια και άυλα πάγια που εκφράζονται σε ξένο νόμισμα, κατά την αρχική αναγνώρισή τους με- τατρέπονται στο λειτουργικό νόμισμα των χρηματοοικο- νομικών καταστάσεων, με την ισοτιμία των νομισμάτων της ημερομηνίας της συναλλαγής. 2.3 Ενημέρωση λογαριασμών 1. Τα ενσώματα και τα άυλα πάγια καθώς και οι αντί- στοιχες υποχρεώσεις, καταχωρούνται στους σχετικούς λογαριασμούς με βάση το χρόνο έκδοσης ή λήψης των προβλεπόμενων λογιστικών στοιχείων (παραστατικών), που κατά τεκμήριο δηλώνουν την πραγματοποίηση της απόκτησης, την αξία, την αποδοχή από την οντότητα και την ανάληψη της προκύπτουσας δέσμευσης. 2. Κατά την καταχώριση των ενσωμάτων και αύλων παγίων ενημερώνεται λογαριασμός ή λογαριασμοί των οικείων στοιχείων και λογαριασμός ή λογαριασμοί υπο- χρεώσεων, προβλέψεων ή λοιπών οικονομικών ροών, του σχεδίου λογαριασμών. Τα ενσώματα πάγια και τα αύλα πάγια που αποκτώνται από μεταβιβάσεις μεταφέ- ρονται στους προβλεπόμενους λογαριασμούς από τις αντίστοιχες απαιτήσεις της ομάδας λογαριασμών 4. 3. Για σκοπούς παρακολούθησης των ενσωμάτων και των αύλων παγίων τηρείται σχετικό μητρώο, τα αναλυτικά δεδομένα του οποίου συμφωνούν με τους λογαριασμούς του σχεδίου λογαριασμών. Στο αρχείο αυτό, με τήρηση αναλυτικής μερίδας, παρακολουθείται η αξία κτήσης κατά την αρχική αναγνώριση, καθώς και κάθε επακόλουθη μεταβολή, δηλαδή προσθήκη, ανα- προσαρμογή, απομείωση, διαγραφή και απόσβεση επί του παγίου, με ένδειξη των σωρευτικών ποσών και των ποσών που αφορούν την περίοδο αναφοράς. Στο αρχείο αυτό παρακολουθούνται και τα πλήρως αποσβεσμένα πάγια είτε παραμένουν σε λειτουργία είτε όχι. 4. Τα ενσώματα και άυλα πάγια διαγράφονται κατά την πώληση ή κατά την με οποιοδήποτε τρόπο διάθεσή τους που καταλήγει στην απώλεια ελέγχου επί αυτών. Κατά τη διαγραφή τους μηδενίζεται η λογιστική αξία τους, περιλαμβανομένων των σωρευμένων αποσβέσεων και απομειώσεων αν υπάρχουν, με χρέωση των απαιτήσεων και αναγνώριση του προκύπτοντος κέρδους ή ζημίας στο λογαριασμό (Λογαριασμός 7.1) των αποτελεσμά- των. Ενσώματα πάγια που δίδονται άνευ ανταλλάγμα- τος διαγράφονται με μείωση της υποχρέωσης που έχει προκύψει από την αναγνώριση της δαπάνης για την χορήγησή τους. 5. Η καταχώριση των αποθεμάτων στους οικείους λο- γαριασμούς γίνεται μέσω την ομάδας λογαριασμών 2 «Δαπάνες» από την οποία τα μη αναλωθέντα αποθέμα- τα κατά τη διάρκεια της περιόδου (αποθέματα τέλους), μεταφέρονται στην ομάδα λογαριασμών 3 και εμφανί- ζονται στον ισολογισμό. 6. Η ενημέρωση των λογαριασμών ολοκληρώνεται με τις προσαρμογές της παραγράφου 2.5. Η εν λόγω διαδι- κασία διενεργείται το αργότερο μέχρι την ημερομηνία έγκρισης των χρηματοοικονομικών αναφορών. 2.4 Μεταγενέστερη επιμέτρηση ενσωμάτων παγίων, αύλων παγίων και αποθεμάτων Σε κάθε ημερομηνία αναφοράς των χρηματοοικονο- μικών αναφορών τα ενσώματα πάγια τα άυλα πάγια και τα αποθέματα επιμετρούνται ως εξής: 1. Τα ενσώματα πάγια εκτός των επενδυτικών ακινή- των, επιμετρούνται είτε: (α) στο κόστος κτήσης μείον σωρευμένες αποσβέσεις (εάν είναι αποσβέσιμα) και απομειώσεις, είτε (β) στην εύλογη αξία μείον σωρευμένες αποσβέσεις. ΄ 2. Όταν τα ενσώματα πάγια επιμετρούνται σε εύλογες αξίες: (α) κέρδη (θετικές διαφορές) από την επιμέτρηση στην εύλογη αξία τους αναγνωρίζονται, κατά πάγιο, ως δια- φορά απευθείας στην καθαρή θέση στην περίοδο που προκύπτουν, (β) ζημιές (αρνητικές διαφορές) από την επιμέτρη- ση στην εύλογη αξία τους πρώτα συμψηφίζουν τυχόν υπάρχουσα θετική διαφορά εύλογης αξίας της καθαρής θέσης κατά πάγιο και το απομένον ποσό αναγνωρίζεται ως ζημία απομείωσης στα αποτελέσματα της περιόδου που προκύπτει, (γ) το ποσό των θετικών διαφορών εύλογης αξίας (κέρ- δος) της καθαρής θέσης μπορεί να μεταφέρεται κατευ- θείαν στο κονδύλι «πλεονάσματα/ελλείμματα εις νέο», στο βαθμό που το σχετικό ποσό έχει καταστεί πραγμα- τοποιημένο. Η μεταφορά γίνεται είτε σταδιακά, καθώς το περιουσιακό στοιχείο αποσβένεται, είτε εφάπαξ κατά τη διαγραφή ή κατά την με οιονδήποτε τρόπο διάθεση του στοιχείου από το οποίο προέρχεται η διαφορά, (δ) η εύλογη αξία ενός στοιχείου, εφόσον έχει επιλεγεί η εν λόγω μέθοδος για την επιμέτρησή του, επανεκτιμά- ται τουλάχιστον ανά τετραετία και σε κάθε περίπτωση όταν οι συνθήκες της αγοράς υποδηλώνουν ότι η λογι- στική αξία του στοιχείου διαφέρει σημαντικά από την εύλογη αξία του, (ε) η εύλογη αξία προσδιορίζεται κανονικά από επαγ- γελματία εκτιμητή που διαθέτει τα κατάλληλα προσόντα, λαμβάνοντας υπόψη δεδομένα της αγοράς και σύμφωνα με τις αρχές των προτύπων του κλάδου της εκτιμητικής, (στ) τα ενσώματα πάγια που παρακολουθούνται σε εύλογες αξίες υπόκεινται σε απόσβεση εφόσον έχουν περιορισμένη ωφέλιμη ζωή. Η απόσβεση αυτή υπολο- γίζεται με βάση την αναπροσαρμοσμένη αξία. 3. Τα επενδυτικά ακίνητα επιμετρούνται είτε: (α) στο κόστος κτήσης μείον σωρευμένες αποσβέσεις, εάν είναι αποσβέσιμα και απομειώσεις, είτε (β) στην εύλογη αξία. 4. Όταν τα επενδυτικά ακίνητα επιμετρούνται στην εύλογη αξία τους: (α) οι διαφορές από την επιμέτρηση στην εύλογη αξία τους αναγνωρίζονται ως κέρδη ή ζημίες στην κατάσταση αποτελεσμάτων της περιόδου που προκύπτουν, (β) η εύλογη αξία προσδιορίζεται ετησίως, (γ) η εύλογη αξία προσδιορίζεται κανονικά από επαγ- γελματία εκτιμητή που διαθέτει τα κατάλληλα προσό- ντα, λαμβάνοντας υπόψη δεδομένα της αγοράς και σύμφωνα με τις αρχές των προτύπων του κλάδου της εκτιμητικής, (δ) όταν τα επενδυτικά ακίνητα επιμετρούνται στην εύλογη αξία δεν υπόκεινται σε απόσβεση. 5. Τα άυλα πάγια επιμετρούνται είτε: (α) στο κόστος κτήσης μείον σωρευμένες αποσβέσεις και απομειώσεις, είτε (β) στην εύλογη αξία μείον σωρευμένες αποσβέσεις, εφόσον η εύλογη αξία μπορεί να προσδιορισθεί αξιό- πιστα. 6. Όταν τα άυλα πάγια επιμετρώνται στην εύλογη αξία τους έχουν εφαρμογή οι αντίστοιχες προβλέψεις των ενσωμάτων παγίων, εξαιρουμενων των ρυθμίσεων για τα επενδυτικά ακίνητα. 7. Τα άυλα πάγια που έχουν απεριόριστη ωφέλιμη ζωή δεν υπόκειται σε απόσβεση. Τα εν λόγω στοιχεία υπόκεινται υποχρεωτικά σε ετήσιο έλεγχο απομείωσης της αξίας τους. 8. Τα αποθέματα, επιμετρούνται στη χαμηλότερη αξία μεταξύ κόστους κτήσης και καθαρής ρευστοποιήσιμης αξίας τους. Ωστόσο, τα αποθέματα επιμετρούνται στη χαμηλότερη αξία μεταξύ κόστους κτήσης και τρέχοντος κόστους αντικατάστασής τους, εάν κατέχονται για: (α) διάθεση χωρίς τίμημα ή έναντι πολύ μικρού (συμ- βολικού) τιμήματος ή (β) ανάλωση στην παραγωγική διαδικασία αγαθών που πρόκειται να διανεμηθούν χωρίς τίμημα ή έναντι πολύ μικρού (συμβολικού) τιμήματος. Το κόστος κτήσης των αποθεμάτων περιλαμβάνει το σύνολο των δαπανών που απαιτούνται για να φθάσουν στην παρούσα θέση και κατάστασή τους. Το κόστος πα- ραγωγής προϊόντος ή υπηρεσίας προσδιορίζεται με μία από τις γενικά αποδεκτές μεθόδους κοστολόγησης και περιλαμβάνει: (α) Το κόστος πρώτων υλών, αναλώσιμων υλικών, ερ- γασίας και άλλο κόστος που σχετίζεται άμεσα με το εν λόγω στοιχείο και (β) μία εύλογη αναλογία σταθερών και μεταβλητών εξόδων που σχετίζονται έμμεσα με το εν λόγω στοιχείο στο βαθμό που τα έξοδα αυτά αναφέρονται στην περί- οδο παραγωγής. 10. Το κόστος κτήσης των αποθεμάτων τέλους περιό- δου προσδιορίζεται: (α) είτε με τη μέθοδο «Πρώτο Εισαχθέν – Πρώτο Εξα- χθέν» (FIFO), (β) είτε με οποιαδήποτε αποδεκτή εκδοχή της μεθόδου του μέσου σταθμικού όρου, (γ) είτε με άλλη τεκμηριωμένα γενικά αποδεκτή μέ- θοδο. Η χρήση της μεθόδου «Τελευταίο Εισαχθέν – Πρώτο Εξαχθέν» (LIFO) δεν επιτρέπεται. 11. Για όλα τα αποθέματα που έχουν παρόμοια φύση και χρήση χρησιμοποιείται η ίδια μέθοδος επιμέτρη- σης, ενώ για αποθέματα με διαφορετική φύση ή χρή- ση, μπορεί να δικαιολογούνται διαφορετικές μέθοδοι επιμέτρησης. 12. Το κόστος αποθεμάτων που δεν είναι συνήθως αντικαταστατά, καθώς και των αγαθών ή υπηρεσιών που παράγονται και προορίζονται για ειδικά έργα, προσδι- ορίζεται με τη μέθοδο του εξατομικευμένου κόστους. 13. Οι αγορές αναλώσιμων υλικών που δεν είναι σημα- ντικές για το μέγεθος της οντότητας μπορούν να αντιμε- τωπίζονται ως έξοδα της περιόδου. 14. Ενσώματα πάγια, άυλα πάγια και αποθέματα που εκφράζονται σε ξένο νόμισμα μετατρέπονται στο λει- τουργικό νόμισμα των χρηματοοικονομικών καταστά- σεων ως εξής: (α) όταν τα εν λόγω στοιχεία επιμετρούνται με βάση το κόστος κτήσης, με την συναλλαγματική ισοτιμία της ημερομηνίας της απόκτησης, (β) όταν τα εν λόγω στοιχεία επιμετρούνται σε εύλογες αξίες, με την συναλλαγματική ισοτιμία της ημερομηνίας προσδιορισμού των εύλογων αξιών. 2.5 Λογιστικές προσαρμογές κατά την ημερομηνία αναφοράς των χρηματοοικονομικών αναφορών Όταν συντρέχει περίπτωση, σε κάθε ημερομηνία ανα- φοράς των χρηματοοικονομικών αναφορών τουλάχι- στον, διενεργούνται οι εξής προσαρμογές: 1. Αναγνωρίζονται τα ενσώματα πάγια και τα άυλα πάγια που δεν έχουν καταχωρηθεί στους σχετικούς λο- γαριασμούς, αλλά πληρούν τα κριτήρια αναγνώρισης, μέσω των λογαριασμών 3…90/5.8..90. Με την τυπική πα- ραλαβή των εν λόγω στοιχείων και τη λήψη των απαιτού- μενων παραστατικών, γίνεται καταχώρησή τους στους κατά περίπτωση προβλεπόμενους λογαριασμούς. Οι λο- γαριασμοί 3…90/5.8..90 σε κάθε ημερομηνία σύνταξης χρηματοοικονομικών αναφορών προσαρμόζονται ώστε να εκφράζουν τα νέα δεδομένα. 2. Αναγνωρίζονται τυχόν προβλέψεις που πρέπει να επιβαρύνουν το κόστος των στοιχείων μέσω των λο- γαριασμών 3…97/6.3. Τα ποσά των λογαριασμών των προβλέψεων 6.3, σε κάθε ημερομηνία σύνταξης χρημα- τοοικονομικών καταστάσεων προσαρμόζονται με επη- ρεασμό του πλεονάσματος/ελλείμματος στην κατάστα- ση αποτελεσμάτων της περιόδου, ώστε να εκφράζουν τα απαιτούμενα δουλευμένα ποσά. 3. Αναγνωρίζονται τυχόν απομειώσεις μέσω των λο- γαριασμών 3…94. Οι εν λόγω λογαριασμοί έχουν ως αντιμεταβαλλόμενο τον αποτελεσματικό λογαριασμό 7.6. Το υπόλοιπο των λογαριασμών, σε κάθε ημερομηνία αναφοράς χρηματοοικονομικών καταστάσεων εκφράζει το σωρευμένο ποσό των απομειώσεων. 4. Αναγνωρίζονται οι αποσβέσεις της περιόδου μέσω των λογαριασμών 3…96. Οι εν λόγω λογαριασμοί έχουν ως αντιμεταβαλλόμενο τον λογαριασμό των αποτελε- σμάτων 2.8. Ο εν λόγω λογαριασμός αυξάνεται με επιβά- ρυνση του λογαριασμού αποτελεσμάτων 2.8, με τα ποσά των αποσβέσεων που προκύπτουν από τα μητρώα των σχετικών στοιχείων. Ο λογαριασμός 3…96 μειώνεται με τα ποσά των σωρευμένων αποσβέσεων των παγίων που διατέθηκαν στην περίοδο. 5. Αναγνωρίζονται οι διαφορές εύλογης αξίας μέσω των λογαριασμών 3…92 και 3…93 για τα ενσώματα πάγια και τα άυλα πάγια που επιμετρώνται σε εύλογες αξίες. Οι εν λόγω λογαριασμοί έχουν ως αντιμεταβαλ- λόμενους είτε τον λογαριασμό καθαρής θέσης 8.2, είτε τον λογαριασμό αποτελεσμάτων 7.2 κατά περίπτωση. Το υπόλοιπό τους προσαρμόζεται σε κάθε ημερομηνία αναφοράς που προβλέπεται επιμέτρηση στην εύλογη αξία βάσει των αρχών που διέπουν τα σχετικά στοιχεία, ώστε να εκφράζουν τα νέα δεδομένα. Δ. Χρηματοοικονομικά περιουσιακά στοιχεία 1. Ορισμοί χρηματοοικονομικών περιουσιακών στοι- χείων [4.1.2] Ειδικά τραβηκτικά δικαιώματα (Special drawing rights - SDR). Τα ειδικά τραβηκτικά δικαιώματα είναι δι- εθνή περιουσιακά στοιχεία που δημιουργούνται από το Διεθνές Νομισματικό Ταμείο (ΔΝΤ) και κατανέμονται στα κράτη-μέλη του για ενίσχυση των ήδη υπαρχόντων περιουσιακών στοιχείων τους. Ο λογαριασμός αφορά μόνο την Κεντρική Διοίκηση. [4.2] Μετρητά και καταθέσεις (Cash and deposits). Ο λογαριασμός αυτός περιλαμβάνει τα χρηματικά διαθέ- σιμα που βρίσκονται σε κυκλοφορία και σε καταθέσεις, σε εθνικό νόμισμα και σε ξένα νομίσματα. [4.2.1] Ταμιακά διαθέσιμα (Cash). Τα χρηματικά διαθέ- σιμα αφορούν χαρτονομίσματα και κέρματα που βρί- σκονται στην κατοχή της οντότητας. Ο λογαριασμός δεν περιλαμβάνει: (α) Χαρτονομίσματα και κέρματα που δεν ευρίσκο- νται σε κυκλοφορία, όπως για παράδειγμα το απόθεμα της κεντρικής τράπεζας σε δικά της χαρτονομίσματα ή τα χαρτονομίσματα που αποτελούν απόθεμα έκτακτης ανάγκης, και (β) Αναμνηστικά νομίσματα που δεν χρησιμοποιούνται συνήθως για τη διενέργεια συναλλαγών. Τα στοιχεία αυτά ταξινομούνται ως τιμαλφή. [4.2.2 – 4.2.3] Καταθέσεις (Deposits). Οι καταθέσεις εί- ναι αξιώσεις, αντικατοπτριζόμενες από στοιχεία κατάθε- σης των ιδρυμάτων που δέχονται καταθέσεις (συμπερι- λαμβανομένης της κεντρικής τράπεζας) και σε ορισμένες περιπτώσεις, της γενικής κυβέρνησης ή άλλων θεσμικών μονάδων. Μια κατάθεση είναι συνήθως τυποποιημένη σύμβαση, ανοικτή στο ευρύ κοινό, που επιτρέπει την το- ποθέτηση μεταβλητού ποσού χρημάτων. Οντότητες του δημόσιου τομέα μπορεί να κατέχουν ποικιλία καταθέ- σεων ως περιουσιακά στοιχεία, συμπεριλαμβανομένων καταθέσεων σε ξένα νομίσματα. Επίσης, κυβερνητικές οντότητες μπορεί να αναλαμβάνουν υποχρεώσεις με την μορφή των καταθέσεων. Οι καταθέσεις διακρίνονται σε μεταβιβάσιμες (Λογα- ριασμός 4.2.2) και σε άλλες καταθέσεις (Λογαριασμός 4.2.3). Οι μεταβιβάσιμες καταθέσεις περιλαμβάνουν όλες τις καταθέσεις που είναι: (α) ανταλλάξιμες με μετρητά (χωρίς ποινή ή περιορι- σμό) στο άρτιο κατά τη ζήτηση, και (β) άμεσα χρησιμοποιήσιμες για πληρωμές σε τρίτα μέρη με επιταγή, μετρητά, τραπεζική εντολή μεταφοράς, άμεση χρέωση/πίστωση, ή άλλες διευκολύνσεις άμεσης πληρωμής. Οι άλλες καταθέσεις περιλαμβάνουν όλες τις άλλες χρηματοοικονομικές αξιώσεις, εκτός των μεταβιβάσι- μων καταθέσεων, και αντιπροσωπεύονται από στοιχεία κατάθεσης. Παραδείγματα λοιπών καταθέσεων είναι: (α) οι προθεσμιακές καταθέσεις που δεν είναι άμε- σα διαθέσιμες, αλλά καθίστανται διαθέσιμες μετά από συμφωνημένη προθεσμία λήξης. Η διαθεσιμότητά τους υπόκειται σε συγκεκριμένη χρονική προθεσμία ή είναι εξοφλητέες εφόσον τηρηθεί μια προειδοποιητική προ- θεσμία ανάληψης. Επίσης, οι προθεσμιακές καταθέσεις περιλαμβάνουν καταθέσεις στην κεντρική τράπεζα τις οποίες διατηρούν εταιρείες που δέχονται καταθέσεις με τη μορφή υποχρεωτικών αποθεμάτων, στον βαθμό που οι καταθέτες δεν μπορούν να τις ρευστοποιήσουν χωρίς υποχρέωση προειδοποίησης ή χωρίς περιορισμό, (β) πιστοποιητικά ταμιευτηρίου ή μη διαπραγματεύσι- μα πιστοποιητικά καταθέσεων προθεσμίας, (γ) λογαριασμοί περιθωρίου (margin accounts) που σχετίζονται με χρηματοοικονομικά παράγωγα. [4.2.4] Επιταγές εισπρακτέες/πληρωτέες (Checks receivable/payable). [4.3] Χρεωστικοί τίτλοι (Debt securities). Οι χρεωστικοί τίτλοι είναι διαπραγματεύσιμα χρηματοοικονομικά μέσα που λειτουργούν ως στοιχεία χρέους. Οι χρεωστικοί τίτ- λοι έχουν τα ακόλουθα χαρακτηριστικά: (α) ημερομηνία έκδοσης που είναι η ημερομηνία στην οποία o τίτλος εκδίδεται, (β) τιμή έκδοσης στην οποία οι επενδυτές αγοράζουν τους τίτλους όταν εκδίδονται για πρώτη φορά, (γ) ημερομηνία εξαγοράς ή ημερομηνία λήξεως κατά την οποία οφείλεται η τελευταία συμβατικά προγραμ- ματισμένη αποπληρωμή κεφαλαίου, (δ) τιμή εξαγοράς ή ονομαστική αξία, που είναι το ποσό που πληρώνεται από τον εκδότη στον κάτοχο κατά τη λήξη, (ε) αρχική διάρκεια που είναι η περίοδος από την ημε- ρομηνία έκδοσης μέχρι την τελική συμβατικά προγραμ- ματισμένη πληρωμή, (στ) υπολειπόμενη διάρκεια που είναι η περίοδος, από την ημερομηνία αναφοράς μέχρι την τελική συμβατικά προγραμματισμένη πληρωμή, (ζ) τοκομερίδιο (κουπόνι απόδοσης) που ο εκδότης πληρώνει στους κατόχους των χρεωστικών τίτλων. Το τοκομερίδιο μπορεί να είναι σταθερό κατά τη διάρκεια της ζωής του χρεωστικού τίτλου ή να μεταβάλλεται με τον πληθωρισμό, τα επιτόκια ή τις τιμές περιουσιακών στοιχείων. Οι χρεωστικοί τίτλοι μηδενικού κουπονιού δεν προσφέρουν τοκομερίδιο, (η) ημερομηνίες κουπονιού, κατά τις οποίες ο εκδότης πληρώνει το κουπόνι στους κατό-χους των τίτλων, (θ) τιμή έκδοσης, τιμή εξαγοράς, και απόδοση του κουπονιού που μπορεί να καθορίζονται (ή να διακανο- νίζονται) είτε στο εθνικό νόμισμα είτε σε ξένα νομίσματα, (ι) πιστωτική αξιολόγηση, η οποία εκτιμά την πιστο- ληπτική διαβάθμιση του συγκεκριμένου χρεωστικού τίτλου. Οι κατηγορίες αξιολόγησης καθορίζονται από αναγνωρισμένους φορείς. Η ημερομηνία λήξης μπορεί να συμπίπτει με την με- τατροπή του χρεωστικού τίτλου σε μετοχή. Σε τέτοιες περιπτώσεις, μετατρεψιμότητα σημαίνει ότι ο κάτοχος μπορεί να ανταλλάξει έναν χρεωστικό τίτλο με κοινές με- τοχές του εκδότη, ή με μετοχές εταιρείας άλλης εκτός του εκδότη. Οι διηνεκείς τίτλοι που δεν έχουν καθορισμένη ημερομηνία λήξης ταξινομούνται επίσης ως χρεωστικοί τίτλοι. Οι χρεωστικοί τίτλοι αναλύονται περαιτέρω βάσει της αρχικής διάρκειας σε βραχυπρόθεσμους και μακροπρό- θεσμους. Βραχυπρόθεσμοι είναι αυτοί με αρχική διάρ- κεια μικρότερη ή ίση του ενός έτους. [4.4] Δάνεια (Loans). Τα δάνεια δημιουργούνται όταν πιστωτές δανείζουν κεφάλαια σε χρεώστες. Τα δάνεια έχουν τα ακόλουθα χαρακτηριστικά: (α) οι όροι που τα διέπουν είναι, είτε τυποποιημένοι από τον χρηματοοικονομικό οργανισμό που τα χορηγεί, είτε συμφωνούνται από τον δανειστή και τον δανειζόμε- νο απευθείας ή μέσω μεσίτη, (β) η πρωτοβουλία για τη λήψη δανείου συνήθως ανα- λαμβάνεται από τον δανειζόμενο και (γ) το δάνειο είναι ανέκκλητο χρέος προς τον πιστωτή, φέρει επιτόκιο και πρέπει να εξοφληθεί στην λήξη. Τα ιδρύματα που δέχονται καταθέσεις συνήθως τις καταγράφουν ως βραχυπρόθεσμες υποχρεώσεις από καταθέσεις και όχι ως δάνεια. Η κατηγορία των δανείων περιλαμβάνει επίσης υπεραναλήψεις επί λογαριασμών μεταβιβάσιμων καταθέσεων. Το ποσό της υπερανάληψης δεν αντιμετωπίζεται ως αρνητική μεταβιβάσιμη κατά- θεση. Από πλευράς λήξεως τα δάνεια διαχωρίζονται σε βραχυπρόθεσμα και μακροπρόθεσμα. Βραχυπρόθεσμα είναι αυτά που λήγουν σε διάστημα μικρότερο ή ίσο του ενός έτους. [4.5] Συμμετοχικοί τίτλοι και μερίδια επενδυτικών κε- φαλαίων (Equity and investment fund shares). Οι συμ- μετοχικοί τίτλοι είναι χρηματοοικονομικά περιουσιακά στοιχεία που ενσωματώνουν δικαίωμα επί της υπολειμ- ματικής αξίας μιας οντότητας, αφού ικανοποιηθούν όλα τα άλλα δικαιώματα. Η κυριότητα τίτλων συμμετοχής σε νομικές οντότητες τεκμηριώνεται συνήθως από μετο- χές, πιστοποιητικά κατάθεσης, συμμετοχές ή παρόμοια έγγραφα. [4.5.1] Εισηγμένες μετοχές (Listed shares). Είναι συμ- μετοχικοί τίτλοι εγγεγραμμένοι σε χρηματιστηριακή αγορά. Χρηματιστηριακή αγορά μπορεί να είναι μια αναγνωρισμένη αγορά ή οποιουδήποτε άλλου τύπου δευτερογενής αγορά. Η ύπαρξη δημοσιευμένων τιμών για εισηγμένες μετοχές σε χρηματιστηριακή αγορά, ση- μαίνει ότι συνήθως είναι άμεσα διαθέσιμες τρέχουσες αγοραίες τιμές. [4.5.2] Μη εισηγμένες μετοχές (Unlisted shares). Είναι συμμετοχικοί τίτλοι που δεν είναι εγγεγραμμένοι σε χρη- ματιστηριακή αγορά και περιλαμβάνουν μετοχές που εκδίδονται από μη εισηγμένες εταιρείες. Η κατηγορία αυτή περιλαμβάνει: (α) μετοχές κεφαλαίου (capital shares). Δίδουν στους κατόχους τους την ιδιότητα των συνιδιοκτητών, το δι- καίωμα στη διανομή των συνολικών διανεμομένων κερ- δών και αναλογική συμμετοχή στα καθαρά περιουσιακά στοιχεία στην περίπτωση ρευστοποίησης (λύσης) της εταιρείας, (β) μετοχές επικαρπίας (redeemed shares). Το κεφά- λαιο έχει εξοφληθεί, αλλά οι μετοχές κρατούνται από τους κατόχους τους, που εξακολουθούν να είναι συνιδι- οκτήτες της εταιρείας και να δικαιούνται συμμετοχή στα κέρδη που απομένουν όταν καταβληθούν τα μερίσματα του υπόλοιπου εγγεγραμμένου κεφαλαίου, καθώς και συμμετοχή σε όσα πλεονάσματα τυχόν απομείνουν κατά την εκκαθάριση, (γ) μετοχές μερίσματος (dividend shares). Ονομάζονται επίσης ιδρυτικοί τίτλοι και μετοχές συμμετοχής στα κέρ- δη, οι οποίες δεν αποτελούν μέρος του εγγεγραμμένου κεφαλαίου. Οι μετοχές μερίσματος δεν καθιστούν τους κατόχους τους συνιδιοκτήτες της εταιρείας και επομέ- νως, οι κάτοχοι δεν έχουν δικαίωμα συμμετοχής στην εξόφληση του εγγεγραμμένου κεφαλαίου, δικαίωμα στην απόδοση του κεφαλαίου αυτού, δικαίωμα ψήφου κατά τις συνελεύσεις των μετόχων κ.λπ. Ωστόσο, δίνουν στους κατόχους το δικαίωμα να λάβουν ένα ποσοστό από όσα κέρδη εναπομείνουν μετά την καταβολή των μερισμάτων του εγγεγραμμένου κεφαλαίου, καθώς και κλάσμα από όσα πλεονάσματα απομένουν κατά την εκ- καθάριση, (δ) συμμετοχικές προνομιούχες μετοχές (participating preference shares). Δίνουν το δικαίωμα στους κατόχους τους να συμμετάσχουν στη διανομή της υπολειμματικής αξίας κατά την εκκαθάριση μιας εταιρείας. Οι κάτοχοι έχουν επίσης το δικαίωμα να συμμετάσχουν ή να λά- βουν πρόσθετα μερίσματα που υπερβαίνουν το στα- θερό ποσοστό μερίσματος. Τα πρόσθετα μερίσματα πληρώνονται συνήθως κατ’ αναλογία προς τα συνήθη μερίσματα που δηλώνονται. Σε περίπτωση εκκαθάρι- σης, οι κάτοχοι συμμετοχικών προνομιούχων μετοχών έχουν δικαίωμα να λάβουν μερίδιο επί των υπόλοιπων, τυχόν, κερδών, που λαμβάνουν οι κάτοχοι κοινών με- τοχών, και τους επιστρέφονται όσα πλήρωσαν για τις μετοχές τους. [4.5.3] Λοιποί συμμετοχικοί τίτλοι (Other equity). Περι- λαμβάνουν όλους τους άλλους τύπους τίτλων συμμετο- χών εκτός των εισηγμένων μετοχών (Λογαριασμός 4.5.1) και των μη εισηγμένων μετοχών (Λογαριασμός 4.5.2). Η κατηγορία αυτή περιλαμβάνει: (α) όλες τις μορφές συμμετοχής στο κεφάλαιο εταιρει- ών που δεν είναι μετοχές όπως: • συμμετοχή στο κεφάλαιο συνεταιρισμών που δημι- ουργείται από την εγγραφή των συνεταίρων με απερι- όριστη ευθύνη • συμμετοχή στο κεφάλαιο εταιρειών περιορισμένης ευθύνης, των οποίων οι ιδιοκτήτες είναι συνεταίροι και όχι μέτοχοι • κεφάλαιο που επενδύεται σε κοινές ή περιορισμένης ευθύνης κοινοπραξίες που αναγνωρίζονται ως ανεξάρ- τητες νομικές οντότητες • κεφάλαιο που επενδύεται σε κοινωνίες αστικού δικαίου που αναγνωρίζονται ως ανεξάρτητες νομικές οντότητες. (β) επενδύσεις από τη γενική κυβέρνηση στο κεφάλαιο δημοσίων επιχειρήσεων των οποίων το κεφάλαιο δεν διαιρείται σε μετοχές και οι οποίες βάσει ειδικής νομοθε- σίας αναγνωρίζονται ως ανεξάρτητες νομικές οντότητες, (γ) επενδύσεις από τη γενική κυβέρνηση στο κεφάλαιο της κεντρικής τράπεζας, (δ) κυβερνητικές επενδύσεις στο κεφάλαιο διεθνών και υπερεθνικών οργανισμών, έστω και εάν αυτοί συ- στήνονται νομικά ως εταιρείες με μετοχικό κεφάλαιο (π.χ. Ευρωπαϊκή Τράπεζα Επενδύσεων). [4.5.4] Τίτλοι επενδυτικών κεφαλαίων (Investment fund shares). Είναι μετοχές επενδυτικού κεφαλαίου εάν το κεφάλαιο έχει εταιρική μορφή. Τα επενδυτικά κεφά- λαια είναι οντότητες συλλογικών επενδύσεων μέσω των οποίων οι επενδυτές συγκεντρώνουν κεφάλαια για επενδύσεις σε χρηματοοικονομικά ή/και μη χρηματοοι- κονομικά περιουσιακά στοιχεία. [4.8] Απαιτήσεις (Receivables). Οι απαιτήσεις είναι το δικαίωμα λήψεως ταμιακών διαθεσίμων ή άλλων περι- ουσιακών στοιχείων. Κατ΄ ελάχιστο αναλύονται σε: • Απαιτήσεις από φόρους (Λογαριασμός 4.8.1). • Απαιτήσεις από κοινωνικές εισφορές (Λογαριασμός 4.8.2). • Απαιτήσεις από μεταβιβάσεις (Λογαριασμός 4.8.3). • Απαιτήσεις από πωλήσεις αγαθών και υπηρεσιών (Λογαριασμός 4.8.4). • Απαιτήσεις από τόκους (Λογαριασμός 4.8.5). • Απαιτήσεις από λοιπά έσοδα (Λογαριασμός 4.8.6). • Απαιτήσεις από πωλήσεις τιμαλφών (Λογαριασμός 4.8.7) • Απαιτήσεις από πωλήσεις παγίων (Λογαριασμός 4.8.8). • Απαιτήσεις από συναλλαγές επί χρηματοοικονομικών στοιχείων (Λογαριασμός 4.8.9). [4.9] Προκαταβολές και λοιπές απαιτήσεις (Prepayments and other receivables). Οι προκαταβολές αφορούν την παράδοση ταμιακών διαθεσίμων έναντι των οποίων αναμένεται η λήψη αγαθών ή υπηρεσιών. Οι λοιπές απαιτήσεις αφορούν απαιτήσεις εκτός αυτών που αναφέρονται στον Λογαριασμό 4.8, όπως για παρά- δειγμα απαιτήσεις από εισπράξεις που διενεργούν άλλες οντότητες για λογαριασμό της οντότητας που καταρτίζει καταστάσεις. 2. Γενικές αρχές που διέπουν τα χρηματοοικονομικά περιουσιακά στοιχεία 2.1 Αναγνώριση χρηματοοικονομικών περιουσιακών στοιχείων Τα χρηματοοικονομικά και συναφή περιουσιακά στοι- χεία αναγνωρίζονται αρχικά κατά την ημερομηνία της συναλλαγής. 2.2 Αξία αρχικής αναγνώρισης χρηματοοικονομικών περιουσιακών στοιχείων 1. Η αρχική αναγνώριση των χρηματοοικονομικών περιουσιακών στοιχείων γίνεται στην εύλογη αξία τους. 2. Τα κόστη συναλλαγής των χρηματοοικονομικών περιουσιακών στοιχείων αναγνωρίζονται: (α) στις δαπάνες δηλαδή επιβαρύνουν την κατάσταση αποτελεσμάτων ως έξοδα κατά την περίοδο που πραγ- ματοποιούνται, αν τα στοιχεία μεταγενέστερα επιμε- τρούνται στην εύλογη αξία τους, (β) σε αύξηση του κόστους κτήσης τους, αν τα στοι- χεία μεταγενέστερα επιμετρούνται με βάση το κόστος κτήσης. 3. Οι χρεωστικοί τίτλοι που αποκτώνται σε τιμή υπό ή υπέρ το άρτιο, αναγνωρίζονται στο κόστος κτήσης τους, με τρόπο που να παρακολουθείται η αξία του υπό ή υπέρ το άρτιο, τόσο κατά την αρχική αναγνώριση όσο και μεταγενέστερα. 4. Τα χρηματοοικονομικά και συναφή περιουσιακά στοιχεία που εκφράζονται σε ξένο νόμισμα, κατά την αρχική τους αναγνώριση μετατρέπονται στο λειτουρ- γικό νόμισμα των χρηματοοικονομικών καταστάσεων, με την ισοτιμία των νομισμάτων της ημερομηνίας της συναλλαγής. 2.3 Ενημέρωση λογαριασμών 1. Τα χρηματοοικονομικά περιουσιακά στοιχεία παρα- κολουθούνται στην ομάδα λογαριασμών 4 του σχεδίου λογαριασμών. Στην ίδια ομάδα εντάσσονται επίσης και οι προκαταβολές διότι είναι πιο συναφείς με τα χρημα- τοοικονομικά, παρά με άλλα περιουσιακά στοιχεία. 2. Η ενημέρωση των λογιστικών αρχείων με τα χρη- ματοοικονομικά περιουσιακά στοιχεία γίνεται ως εξής: (α) τα στοιχεία που αποκτώνται από την αγορά κατα- χωρούνται στους οικείους λογαριασμούς με αναγνώριση αντίστοιχης υποχρέωσης, η οποία τακτοποιείται με την εξόφληση, (β) οι απαιτήσεις που προέρχονται από έσοδα ή πωλή- σεις περιουσιακών στοιχείων όπως ενσώματα και άυλα πάγια, καταχωρούνται βάσει των προβλέψεων των οι- κείων κεφαλαίων, (γ) κατά την διάθεση των χρηματοοικονομικών πε- ριουσιακών στοιχείων διαγράφεται η λογιστική αξία τους με αναγνώριση απαίτησης για το ληφθέν ή ληπτέο αντάλλαγμα και του σχετικού αποτελέσματος (κέρδους ή ζημίας), αν προκύπτει, στην ομάδα λογαριασμών 7, (δ) κατά τη χορήγηση προκαταβολών ενημερώνονται οι σχετικοί λογαριασμοί με πίστωση των υποχρεώσεων και ταυτόχρονη χρέωση των υποχρεώσεων και μείωση των ταμιακών διαθεσίμων. Με τη λήψη των αγαθών ή υπηρεσιών, αναγνωρίζονται οι σχετικές δαπάνες με μεί- ωση των προκαταβολών. 3. Η ενημέρωση των λογαριασμών ολοκληρώνεται με τις προσαρμογές της παραγράφου 2.5. Η εν λόγω διαδι- κασία διενεργείται το αργότερο μέχρι την ημερομηνία έγκρισης των χρηματοοικονομικών αναφορών. 2.4 Μεταγενέστερη επιμέτρηση χρηματοοικονομικών περιουσιακών στοιχείων Σε κάθε ημερομηνία σύνταξης χρηματοοικονομικών αναφορών τα χρηματοοικονομικά περιουσιακά στοιχεία επιμετρούνται ως εξής: 1. Τα χρηματοοικονομικά περιουσιακά στοιχεία που δεν διαπραγματεύονται σε οργανωμένες αγορές ή άλ- λες χρηματαγορές και η εύλογη αξία τους δεν μπορεί να επιμετρηθεί αξιόπιστα με αποδεκτές μεθόδους επιμέ- τρησης, επιμετρούνται στο ανακτήσιμο κόστος κτήσης. Ειδικότερα: (α) οι απαιτήσεις τα δάνεια επιμετρούνται στο απο- σβέσιμο κόστος κτήσης είτε με τη μέθοδο του αποτε- λεσματικού επιτοκίου είτε με τη σταθερή μέθοδο, εάν η επίπτωση στις χρηματοοικονομικές καταστάσεις (από τη σταθερή μέθοδο) δεν είναι σημαντική. Οι προκύπτο- ντες τόκοι αναγνωρίζονται ως έσοδα στην κατάσταση αποτελεσμάτων της περιόδου (ομάδα λογαριασμών 1). (β) τα λοιπά χρηματοοικονομικά περιουσιακά στοιχεία επιμετρώνται στο ανακτήσιμο κόστος κτήσης. Τυχόν ζη- μίες απομείωσης αναγνωρίζονται ως ζημίες στην κατά- σταση αποτελεσμάτων της περιόδου (Λογαριασμός 7.6). 2. Τα χρηματοοικονομικά περιουσιακά στοιχεία που δι- απραγματεύονται σε οργανωμένες αγορές ή άλλες χρη- ματαγορές, ή η εύλογη αξία τους μπορεί να επιμετρηθεί αξιόπιστα με τεχνικές επιμέτρησης, επιμετρούνται στην εύλογη αξία τους. Οι διαφορές εύλογης αξίας αναγνωρί- ζονται ως κέρδος ή ζημία στην κατάσταση αποτελεσμά- των της περιόδου (Λογαριασμός 7.2). 3. Οι προκαταβολές επιμετρώνται στα ονομαστικά τους ποσά που εκκρεμούν (δεν έχουν διακανονισθεί) κατά την ημερομηνία αναφοράς των χρηματοοικονομι- κών αναφορών. Κατά το μέρος που τα εν λόγω ποσά δεν είναι ανακτήσιμα, λογίζονται ζημίες απομείωσης στην κατάσταση αποτελεσμάτων της περιόδου (Λογαριασμός 7.6). 4. Τα χρηματοοικονομικά περιουσιακά στοιχεία που εκφράζονται σε ξένο νόμισμα, μετατρέπονται στο λει- τουργικό νόμισμα των χρηματοοικονομικών καταστά- σεων ως εξής: (α) τα νομισματικά περιουσιακά στοιχεία μετατρέπο- νται με την συναλλαγματική ισοτιμία της ημερομηνίας αναφοράς των χρηματοοικονομικών καταστάσεων. Οι προκύπτουσες συναλλαγματικές διαφορές αναγνωρίζο- νται ως κέρδος ή ζημία στην κατάσταση αποτελεσμάτων της περιόδου (Λογαριασμός 7.3), (β) τα μη νομισματικά περιουσιακά στοιχεία που επι- μετρούνται με βάση το κόστος κτήσης, μετατρέπονται με την συναλλαγματική ισοτιμία κατά την ημερομηνία της απόκτησης (γ) τα μη νομισματικά περιουσιακά στοιχεία που επι- μετρούνται σε εύλογες αξίες, μετατρέπονται με την συ- ναλλαγματική ισοτιμία της ημερομηνίας προσδιορισμού των εύλογων αξιών. Οι συμμετοχές σε θυγατρικές οντότητες, συγγενείς οντότητες και κοινοπραξίες, επιμετρούνται στο κόστος κτήσης μείον ζημίες απομείωσης. 2.5 Λογιστικές προσαρμογές Όταν συντρέχει περίπτωση, σε κάθε ημερομηνία ανα- φοράς των χρηματοοικονομικών αναφορών τουλάχι- στον, διενεργούνται οι εξής προσαρμογές: 1. Λογίζονται οι δουλευμένοι τόκοι των έντοκων χρη- ματοοικονομικών περιουσιακών στοιχείων μέσω των λο- γαριασμών 4…90, ο οποίοι έχουν ως αντιμεταβαλλόμε- νους τους λογαριασμούς των αποτελεσμάτων 1…90. Σε κάθε ημερομηνία αναφοράς των χρηματοοικονομικών αναφορών, το υπόλοιπο των απαιτήσεων από δουλευ- μένους τόκους των υποκείμενων μέσων προσαρμόζεται με αντίστοιχη κίνηση των λογαριασμών των αποτελε- σμάτων ώστε το υπόλοιπό τους να εμφανίζει το ποσό των δουλευμένων τόκων (τόκοι που αναλογούν στην περίοδο αλλά δεν έχουν εισπραχθεί) μέχρι την ημερο- μηνία αναφοράς. Η εν λόγω προσαρμογή αφορά όλα τα χρηματοοικονομικά περιουσιακά στοιχεία τα οποία είναι έντοκα ή τεκμαίρεται ότι είναι έντοκα, ανεξάρτητα του εάν επιμετρούνται στο αποσβέσιμο κόστος κτήσης ή στην εύλογη αξία. 2. Λογίζονται οι τυχόν απομειώσεις των στοιχείων που επιμετρώνται στο ανακτήσιμο κόστος κτήσης, μέσω των λογαριασμών 4…94, οι οποίοι έχουν ως αντιμεταβαλλό- μενους τους λογαριασμούς των αποτελεσμάτων 7.6. Σε κάθε ημερομηνία αναφοράς των χρηματοοικονομικών καταστάσεων, το υπόλοιπο των λογαριασμών 4…94 προσαρμόζεται με αντίστοιχη κίνηση των λογαριασμών των αποτελεσμάτων, ώστε το υπόλοιπό τους να εμφανί- ζει τα ποσά της σωρευτικής απομείωσης των στοιχείων, δηλαδή τα συνολικά ποσά που εκτιμάται ότι δεν είναι ανακτήσιμα. 3. Λογίζονται οι διαφορές εύλογης αξίας των στοιχείων που επιμετρώνται σε εύλογες αξίες, μέσω των λογαρια- σμών 4…92, οι οποίοι έχουν ως αντιμεταβαλλόμενους τους λογαριασμούς των αποτελεσμάτων 7.2. Σε κάθε ημερομηνία αναφοράς των χρηματοοικονομικών κατα- στάσεων, τα υπόλοιπα των εν λόγω διαφορών εύλογης αξίας 4…92, προσαρμόζονται με κίνηση των λογαρια- σμών των αποτελεσμάτων 7.2, ώστε τα υπόλοιπα των λογαριασμών των υποκείμενων στοιχείων, περιλαμβα- νομένων των διαφορών εύλογης αξίας, να απεικονίζουν την εύλογη αξία τους κατά την ημερομηνία αναφοράς των χρηματοοικονομικών καταστάσεων. 4. Λογίζονται οι προκύπτουσες συναλλαγματικές δια- φορές, μέσω των λογαριασμών 4…95, οι οποίοι έχουν ως αντιμεταβαλλόμενους τους λογαριασμούς των απο- τελεσμάτων 7.3. Σε κάθε ημερομηνία αναφοράς των χρηματοοικονομικών καταστάσεων, το υπόλοιπο των εν λόγω λογαριασμών 4…95 προσαρμόζεται με κίνηση των λογαριασμών των αποτελεσμάτων 7.3, ώστε τα λο- γιστικά υπόλοιπα των λογαριασμών των στοιχείων να εμφανίζουν την αξία τους στο λειτουργικό νόμισμα, με την συναλλαγματική ισοτιμία που επικρατεί κατά την ημερομηνία αναφοράς των χρηματοοικονομικών κα- ταστάσεων. Ε. Χρηματοοικονομικές υποχρεώσεις 1. Ορισμοί χρηματοοικονομικών υποχρεώσεων Ισχύουν οι αντίστοιχοι ορισμοί των χρηματοοικονο- μικών περιουσιακών στοιχείων, λαμβανομένων υπόψη και των εξής: 1. Τα ειδικά τραβηκτικά δικαιώματα είναι έντοκες υπο- χρεώσεις της λήπτριας οντότητας. 2. Οι καταθέσεις αφορούν έντοκες υποχρεώσεις των οντοτήτων που δέχονται αποταμιεύσεις, όπως τα πιστω- τικά ιδρύματα. 3. Οι χρεωστικοί τίτλοι είναι έντοκες υποχρεώσεις των οντοτήτων που τους εκδίδουν ή τους αναλαμβάνουν με οποιοδήποτε τρόπο. 4. Τα δάνεια είναι έντοκες υποχρεώσεις των οντοτήτων που τα αναλαμβάνουν. 5. Τα παράγωγα είναι υποχρεώσεις όταν η επιμέτρησή τους στην εύλογη αξία είναι αρνητική (ζημία), για την συμβληθείσα οντότητα. 6. Οι λοιπές υποχρεώσεις συνήθως αφορούν διάφορα πληρωτέα ποσά. [5.7.1] Χρηματοοικονομικά παράγωγα (Financial derivatives). Τα χρηματοοικονομικά παράγωγα είναι χρηματοοικονομικά μέσα που συνδέονται με ένα συγκε- κριμένο χρηματοοικονομικό μέσο ή δείκτη ή εμπόρευμα, μέσω του οποίου είναι δυνατή η αγοραπωλησία συγκε- κριμένων χρηματοοικονομικών κινδύνων αυτόνομα σε χρηματοοικονομικές αγορές. Τα χρηματοοικονομικά παράγωγα πληρούν τους ακόλουθους όρους: (α) συνδέονται με συγκεκριμένο χρηματοοικονομικό ή μη χρηματοοικονομικό περιουσιακό στοιχείο, ομάδα περιουσιακών στοιχείων ή δείκτη, (β) είναι διαπραγματεύσιμα ή μπορούν να αντισταθ- μισθούν στην αγορά, (γ) δεν έχει προκαταβληθεί αρχικό κεφάλαιο που πρέ- πει να επιστραφεί. Τα χρηματοοικονομικά παράγωγα χρησιμοποιούνται για διάφορους σκοπούς, συμπεριλαμβανομένης της διαχείρισης κινδύνου, της αντιστάθμισης κινδύνου και της κερδοσκοπίας. Τα χρηματοοικονομικά παράγωγα δίνουν τη δυνατότητα στα μέρη να διαπραγματευτούν συγκεκριμένους χρηματοοικονομικούς κινδύνους, όπως τον κίνδυνο του επιτοκίου, τον νομισματικό κίνδυνο, τον κίνδυνο συμμετοχικών τίτλων και τιμών εμπορευμάτων και τον πιστωτικό κίνδυνο, με άλλες οντότητες, που επι- θυμούν να αναλάβουν τους κινδύνους αυτούς, συνήθως χωρίς να γίνεται αγοραπωλησία πρωτογενούς περιουσι- ακού στοιχείου. Έτσι τα χρηματοοικονομικά παράγωγα αναφέρονται ως δευτερογενή περιουσιακά στοιχεία. Η αξία ενός χρηματοοικονομικού παραγώγου καθο- ρίζεται από την τιμή του υποκείμενου περιουσιακού στοιχείου: την τιμή αναφοράς. Η τιμή αναφοράς μπορεί να συνδέεται με ένα χρηματοοικονομικό ή μη χρηματο- οικονομικό περιουσιακό στοιχείο, με επιτόκιο, με συναλ- λαγματική ισοτιμία, με άλλο παράγωγο ή με τη διαφορά μεταξύ δύο τιμών. Το παράγωγο συμβόλαιο μπορεί να αναφέρεται επίσης σε δείκτη, σε καλάθι τιμών ή σε άλλα στοιχεία, όπως η αγοραπωλησία εκπομπών ρύπων ή οι καιρικές συνθήκες. Τα χρηματοοικονομικά παράγωγα συνήθως απαιτούν περιθώρια (margins). Τα περιθώρια είναι εγγυήσεις με μετρητά ή καταθέσεις που καλύπτουν πραγματικές ή πιθανές δεσμεύσεις που θα προκύψουν. Η απαιτούμενη πρόβλεψη για περιθώριο αντικατοπτρίζει την ανησυχία της αγοράς για τον κίνδυνο του αντισυμβαλλόμενου, ειδικά στις αγορές των μελλοντικών συμβολαίων και των δικαιωμάτων προαίρεσης. Σε αγορά παραγώγων (χρηματιστήριο), η αγορά από μόνη της, μπορεί να ενεργεί ως αντισυμβαλλόμενος σε κάθε σύμβαση παραγώγων. [5.7.1.01] Συμβάσεις ανταλλαγής (Swap contracts). Εί- ναι συμβάσεις βάσει των οποίων δύο μέρη συμφωνούν να ανταλλάξουν σε βάθος χρόνου και βάσει προκαθορι- σμένων όρων, ροές πληρωμών επί ενός συμφωνημένου θεωρητικού ποσού κεφαλαίου. Οι πιο συνήθεις τύποι είναι οι ανταλλαγές επιτοκίων, οι ανταλλαγές συναλλαγ- ματικών ισοτιμιών και οι ανταλλαγές νομισμάτων. [5.7.1.02] Προθεσμιακά συμβόλαια (Forward contracts). Είναι συμβάσεις βάσει των οποίων δύο μέρη συμφωνούν να ανταλλάξουν μια συγκεκριμένη ποσότητα ενός υπο- κείμενου περιουσιακού στοιχείου σε συγκεκριμένη τιμή (την τιμή εξάσκησης) και σε συγκεκριμένη ημερομηνία. [5.7.1.03] Δικαιώματα προαίρεσης (Options contracts). Στις συμβάσεις δικαιωμάτων προαίρεσης ο αγοραστής αποκτά από τον πωλητή το δικαίωμα να πωλήσει ή να αγοράσει, εξαρτωμένου από το εάν το δικαίωμα προαί- ρεσης αφορά αγορά ή πώληση, ένα συγκεκριμένο υπο- κείμενο στοιχείο με συγκεκριμένη τιμή εξάσκησης και σε καθορισμένη ημερομηνία ή πρίν από καθορισμένη ημερομηνία. 2. Γενικές αρχές που διέπουν τις χρηματοοικονομικές υποχρεώσεις 2.1 Αναγνώριση χρηματοοικονομικών υποχρεώσεων Οι χρηματοοικονομικές υποχρεώσεις αναγνωρίζονται αρχικά κατά την ημερομηνία της συναλλαγής. 2.2 Αξία αρχικής αναγνώρισης χρηματοοικονομικών υποχρεώσεων 1. Η αρχική αναγνώριση των χρηματοοικονομικών υποχρεώσεων γίνεται στην εύλογη αξία τους. 2. Τα κόστη συναλλαγής για την ανάληψη χρηματοοι- κονομικών υποχρεώσεων αναγνωρίζονται: (α) στις δαπάνες δηλαδή επιβαρύνουν την κατάσταση αποτελεσμάτων ως έξοδα κατά την περίοδο που πραγ- ματοποιούνται αν τα στοιχεία μεταγενέστερα επιμετρού- νται στην εύλογη αξία τους, (β) σε μείωση του κόστους κτήσης τους, αν τα στοι- χεία μεταγενέστερα επιμετρούνται με βάση το κόστος κτήσης. 3. Οι χρηματοοικονομικές υποχρεώσεις που εκδίδο- νται σε τιμή υπό ή υπέρ το άρτιο, αναγνωρίζονται με τρόπο που να παρακολουθείται η αξία του υπό ή υπέρ το άρτιο, τόσο κατά την αρχική αναγνώριση όσο και με- ταγενέστερα. 4. Οι χρηματοοικονομικές και συναφείς υποχρεώσεις που εκφράζονται σε ξένο νόμισμα, κατά την αρχική ανα- γνώρισή τους μετατρέπονται στο λειτουργικό νόμισμα των χρηματοοικονομικών καταστάσεων, με την ισοτιμία των νομισμάτων της ημερομηνίας της συναλλαγής. 2.3 Ενημέρωση λογαριασμών 1. Οι χρηματοοικονομικές υποχρεώσεις παρακολου- θούνται στην ομάδα 5 του σχεδίου λογαριασμών. Στην ίδια ομάδα εντάσσονται επίσης οι ληφθείσες προκατα- βολές (έσοδα επομένων περιόδων), οι ληφθείσες εγ- γυήσεις (προς επιστροφή) και οι πάσης φύσεως άλλες υποχρεώσεις. 2. Η ενημέρωση των λογιστικών αρχείων με τις χρημα- τοοικονομικές υποχρεώσεις γίνεται ως εξής: (α) οι υποχρεώσεις που αναλαμβάνονται με τη λήψη μετρητών, όπως δάνεια και χρεωστικοί τίτλοι εκδόσεως της οντότητας, καταχωρούνται στους οικείους λογαρια- σμούς με αντίστοιχη αύξηση των ταμιακών διαθεσίμων, (β) οι υποχρεώσεις που προέρχονται από δαπάνες και αποκτήσεις άλλων περιουσιακών στοιχείων, καταχωρού- νται βάσει των προβλέψεων των οικείων κεφαλαίων, (γ) κατά την εξόφληση της αξίας των υποχρεώσεων μειώνεται η λογιστική αξία τους με αντίστοιχη μείωση των περιουσιακών στοιχείων που παραδίδονται (συνή- θως ταμιακά διαθέσιμα), (δ) οι ληφθείσες προκαταβολές (έσοδα επομένων περι- όδων), καταχωρούνται στους οικείους λογαριασμούς με χρέωση απαίτησης και στη συνέχεια μείωση της απαίτη- σης και αύξηση των ταμιακών διαθεσίμων. Οι ληφθείσες προκαταβολές μεταφέρονται στα έσοδα βάσει της αρχής του δουλευμένου. 3. Η ενημέρωση των λογαριασμών, ολοκληρώνεται με τις προσαρμογές της παραγράφου 2.5. Οι εν λόγω προσαρμογές διενεργούνται το αργότερο μέχρι την ημε- ρομηνία έγκρισης των χρηματοοικονομικών αναφορών. 2.4 Μεταγενέστερη επιμέτρηση χρηματοοικονομικών υποχρεώσεων (Subsequent measurement of financial liabilities). Σε κάθε ημερομηνία αναφοράς των χρηματοοικονο- μικών αναφορών οι χρηματοοικονομικές υποχρεώσεις επιμετρούνται ως εξής: 1. Οι χρηματοοικονομικές υποχρεώσεις, εκτός των πα- ραγώγων, επιμετρούνται στο αποσβέσιμο κόστος, είτε με τη μέθοδο του αποτελεσματικού επιτοκίου είτε με τη σταθερή μέθοδο, εάν η επίπτωση στις χρηματοοικονο- μικές καταστάσεις (από τη σταθερή μέθοδο) δεν είναι σημαντική. Οι προκύπτοντες τόκοι αναγνωρίζονται ως έξοδα στην κατάσταση αποτελεσμάτων της περιόδου (ομάδα λογαριασμών 2). 2. Οι χρηματοοικονομικές υποχρεώσεις από παράγωγα επιμετρούνται στην εύλογη αξία τους. Οι προκύπτουσες διαφορές εύλογης αξίας αναγνωρίζονται ως κέρδη και ζημίες στην κατάσταση αποτελεσμάτων της περιόδου (Λογαριασμός 7.2). 3. Τα έσοδα επομένων περιόδων (ληφθείσες προκατα- βολές), επιμετρούνται στα ονομαστικά τους ποσά που δεν έχουν καταστεί δουλευμένα κατά την ημερομηνία αναφοράς των χρηματοοικονομικών καταστάσεων. 4. Οι χρηματοοικονομικές υποχρεώσεις που εκφράζο- νται σε ξένο νόμισμα, μετατρέπονται στο λειτουργικό νό- μισμα των χρηματοοικονομικών καταστάσεων ως εξής: (α) οι νομισματικές υποχρεώσεις, με την συναλλαγ- ματική ισοτιμία της ημερομηνίας αναφοράς των χρη- ματοοικονομικών καταστάσεων. Οι προκύπτουσες συ- ναλλαγματικές διαφορές αναγνωρίζονται ως κέρδη και ζημίες στην κατάσταση αποτελεσμάτων της περιόδου (Λογαριασμός 7.3). (β) οι μη νομισματικές υποχρεώσεις που επιμετρούνται με βάση το κόστος κτήσης, με την συναλλαγματική ισο- τιμία κατά την ημερομηνία της ανάληψης/ απόκτησης (γ) οι μη νομισματικές υποχρεώσεις που επιμετρούνται σε εύλογες αξίες, μετατρέπονται με την συναλλαγματική ισοτιμία της ημερομηνίας προσδιορισμού των εύλογων αξιών. 2.5 Λογιστικές προσαρμογές 1. Όταν συντρέχει περίπτωση, σε κάθε ημερομηνία αναφοράς των χρηματοοικονομικών αναφορών τουλά- χιστον, διενεργούνται οι εξής προσαρμογές: Λογίζονται οι δουλευμένοι τόκοι μέσω των λογαρια- σμών των αποτελεσμάτων 2…90, οι οποίοι έχουν ως αντιμεταβαλλόμενους τους λογαριασμούς 5…90. Σε κάθε ημερομηνία αναφοράς των χρηματοοικονομικών αναφορών, το υπόλοιπο των υποχρεώσεων από δου- λευμένους τόκους των υποκείμενων υποχρεώσεων προ- σαρμόζεται με αντίστοιχη κίνηση των λογαριασμών των αποτελεσμάτων, ώστε το υπόλοιπό τους να εμφανίζει το ποσό των δουλευμένων τόκων (τόκοι που αναλογούν στην περίοδο αλλά δεν έχουν πληρωθεί) μέχρι την ημε- ρομηνία αναφοράς. Η εν λόγω προσαρμογή αφορά όλες τις χρηματοοικονομικές υποχρεώσεις οι οποίες εί- ναι έντοκες ή τεκμαίρεται ότι είναι έντοκες, ανεξάρτητα του εάν επιμετρούνται στο αποσβέσιμο κόστος κτήσης ή στην εύλογη αξία. 2. Λογίζονται οι διαφορές εύλογης αξίας μέσω των λογαριασμών υποχρεώσεων 5…92, οι οποίοι έχουν ως αντιμεταβαλλόμενο τον λογαριασμό αποτελεσμάτων 7.2. Σε κάθε ημερομηνία αναφοράς των χρηματοοικονο- μικών καταστάσεων, το υπόλοιπο των εν λόγω διαφορών εύλογης αξίας προσαρμόζεται με κίνηση του λογαρια- σμού αποτελεσμάτων 7.2, ώστε η λογιστική αξία των υποκείμενων στοιχείων, να απεικονίζει την εύλογη αξία τους, κατά την ημερομηνία αναφοράς των χρηματοοι- κονομικών αναφορών. Λογίζονται οι προκύπτουσες συναλλαγματικές διαφο- ρές, μέσω των λογαριασμών 5…95, οι οποίοι έχουν ως αντιμεταβαλλόμενο τον λογαριασμό αποτελεσμάτων 7.3. Σε κάθε ημερομηνία αναφοράς των χρηματοοικονο- μικών καταστάσεων, το υπόλοιπο των εν λόγω λογαρια- σμών 5…95 προσαρμόζεται με κίνηση του λογαριασμού αποτελεσμάτων 7.3, ώστε τα λογιστικά υπόλοιπα των λογαριασμών των υποχρεώσεων να εμφανίζουν την αξία τους στο λειτουργικό νόμισμα, με την συναλλαγματική ισοτιμία που επικρατεί κατά την ημερομηνία αναφοράς των χρηματοοικονομικών αναφορών. ΣΤ. Προβλέψεις Γενικές αρχές που διέπουν τις προβλέψεις 1. Οι προβλέψεις καταχωρούνται στους οικείους λο- γαριασμούς με αύξηση/μείωση της αξίας των σχετικών λογαριασμών (κυρίως δαπανών και ενσωμάτων παγίων) και διαγράφονται κατά την εκπνοή της δέσμευσης που ενσωματώνουν (εξόφλησή τους), είτε σταδιακά, είτε εφά- παξ κατά περίπτωση. 2. Οι προβλέψεις αναγνωρίζονται αρχικά και επιμε- τρούνται μεταγενέστερα, στα ποσά που προκύπτουν με βάση την βέλτιστη εκτίμηση. Ζ. Λοιπές ροές Οι λογαριασμοί των λοιπών ροών περιλαμβάνουν: 1. Τα κέρδη και τις ζημίες που προκύπτουν από τη δι- άθεση περιουσιακών στοιχείων και υποχρεώσεων. 2. Τα κέρδη και τις ζημίες που προκύπτουν από επιμέ- τρηση στην εύλογη αξία, περιουσιακών στοιχείων και υποχρεώσεων. 3. Τα κέρδη και ζημίες από συναλλαγματικές διαφορές, που προκύπτουν τόσο από συναλλαγές όσο και από την επιμέτρηση, νομισματικών στοιχείων. 4. Τα κέρδη και τις ζημίες που προκύπτουν από την οικονομική εμφάνιση / εξαφάνιση περιουσιακών στοι- χείων. 5. Τις ζημίες που προκύπτουν από καταστροφικά φαι- νόμενα. 6. Τις λοιπές ζημίες απομείωσης, εκτός των περιπτώ- σεων της οικονομικής εξαφάνισης και των ζημιών από καταστροφικά φαινόμενα. 7. Τα κέρδη από μη αποζημιωνόμενες κατασχέσεις. 8. Τις λοιπές ροές, δηλαδή κέρδη και ζημίες που δεν μπορούν να ενταχθούν σε κάποια από τις προαναφερό- μενες κατηγορίες. Η. Λογαριασμοί καθαρής θέσης Γενικές αρχές που διέπουν τους λογαριασμούς της καθαρής θέσης 1. Ο λογαριασμός του κεφαλαίου χρησιμοποιείται μόνο στην περίπτωση που η οντότητα έχει κεφάλαιο το οποίο κατατίθεται από τους ιδιοκτήτες της. 2. Ο λογαριασμός των αποθεματικών εύλογης αξίας χρησιμοποιείται για την αναγνώριση των θετικών δια- φορών (κερδών) που προκύπτουν από επιμέτρηση στην εύλογη αξία των ενσωμάτων παγίων (εκτός των επενδυ- τικών ακινήτων) και των αύλων παγίων, όταν τα εν λόγω στοιχεία επιμετρούνται στην εύλογη αξία τους. 3. Στο λογαριασμό του σωρευμένου πλεονάσματος/ ελλείμματος, αναγνωρίζεται το συνολικό έλλειμμα/πλε- όνασμα της οντότητας που περιλαμβάνει το σωρευμένο πλεόνασμα/έλλειμμα μέχρι την ημερομηνία αναφοράς των χρηματοοικονομικών καταστάσεων της προηγούμε- νης λογιστικής περιόδου, πλέον το πλεόνασμα/έλλειμμα της τρέχουσας λογιστικής περιόδου. 4. Στο λογαριασμό των δικαιωμάτων μειοψηφίας ανα- γνωρίζεται το μερίδιο της καθαρής θέσης οντοτήτων που διευθύνονται από την καταρτίζουσα χρηματοοικο- νομικές αναφορές, αλλά κατέχονται από άλλες εκτός της γενικής κυβέρνησης, οντότητες. Ο εν λόγω λογαριασμός εμφανίζεται μόνο όταν συντάσσονται ενοποιημένες χρη- ματοοικονομικές καταστάσεις. ΠΑΡΑΡΤΗΜΑ 6 Γενικοί ορισμοί Λογιστικής (General accounting definitions) Αναγνώριση (Recognition). Η διαδικασία ενσωμάτω- σης στον ισολογισμό ή και στην κατάσταση αποτελεσμά- των ενός στοιχείου που εμπίπτει στους σχετικούς ορι- σμούς του παρόντος και ικανοποιεί τα κάτωθι κριτήρια: (α) είναι σφόδρα πιθανό ότι μελλοντικά οικονομικά οφέλη που σχετίζονται με το στοιχείο θα εισρεύσουν στην οντότητα ή θα εκρεύσουν από αυτή, (β) το στοιχείο έχει κόστος ή αξία που μπορεί να επι- μετρηθεί αξιόπιστα. Ανακτήσιμο ποσό (Recoverable amount). Ανακτήσιμο ποσό ενός περιουσιακού στοιχείου ή μιας μονάδας δημι- ουργίας χρηματοροών είναι το μεγαλύτερο ποσό μεταξύ: α) εύλογης αξίας μείον το κόστος πώλησης, και β) αξίας χρήσεως. Αναλογική ενοποίηση (Proportionate consolidation). Λογιστική μέθοδος βάσει της οποίας το μερίδιο ενός κοινοπρακτούντος επί των περιουσιακών στοιχείων, των υποχρεώσεων, των εσόδων και των εξόδων μιας από κοινού ελεγχόμενης οντότητας, ενσωματώνεται γραμμή προς γραμμή στα όμοια στοιχεία των χρηματοοικονομι- κών καταστάσεων του κοινοπρακτούντος ή αναφέρεται σε αυτές ως ξεχωριστή γραμμή. Ανάπτυξη (Development). Η εφαρμογή των ευρημά- των της έρευνας ή άλλης γνώσης σε ένα πρόγραμμα ή σχέδιο για την παραγωγή νέων ή ουσιωδώς βελτιωμένων υλικών, μηχανημάτων, προϊόντων, διαδικασιών, συστη- μάτων, ή υπηρεσιών πριν την έναρξη της εμπορικής παραγωγής ή χρήσης. Αντισταθμίζον στοιχείο (Hedging instrument). Καθο- ρισμένο παράγωγο ή για αντισταθμίσεις μόνο κινδύνου μεταβολών ισοτιμίας ξένου νομίσματος, καθορισμένο μη παράγωγο χρηματοοικονομικό περιουσιακό στοιχείο ή μη παράγωγη υποχρέωση, η εύλογη αξία ή οι χρηματο- ροές του οποίου αναμένεται να συμψηφίσουν μεταβολές στην εύλογη αξία ή στις χρηματοροές καθορισμένου αντισταθμισμένου στοιχείου. Αντισταθμισμένο στοιχείο (Hedged item). Περιουσια- κό στοιχείο, υποχρέωση, βέβαιη δέσμευση, σχεδόν βέ- βαιη προβλεπόμενη συναλλαγή, ή καθαρή επένδυση σε αλλοδαπή εκμετάλλευση το οποίο: (α) εκθέτει την οντότητα σε κίνδυνο μεταβολών εύ- λογης αξίας ή μελλοντικών χρηματοροών και, (β) έχει καθορισθεί ως αντισταθμισμένο στοιχείο. Αξία χρήσεως (Value in use). Είναι η παρούσα αξία των εκτιμώμενων μελλοντικών χρηματορών που αναμένεται να αντληθούν από τη συνεχή χρήση ενός περιουσιακού στοιχείου ή μιας μονάδας δημιουργίας χρηματοροών και από την διάθεσή του/της στο τέλος της ωφέλιμης ζωής του/της. Απαίτηση (Receivable). Το δικαίωμα λήψεως κυρίως ταμιακών διαθεσίμων, ή και άλλων περιουσιακών στοι- χείων. Αποθέματα (Inventories). Περιουσιακά στοιχεία: (α) με τη μορφή υλικών ή εφοδίων προς ανάλωση στην παραγωγική διαδικασία, (β) με τη μορφή υλικών ή εφοδίων προς ανάλωση ή διανομή στην παροχή υπηρεσιών, (γ) που κατέχονται προς πώληση ή διανομή στα πλαί- σια των συνήθων λειτουργιών, ή (δ) στη διαδικασία παραγωγής (παραγωγή σε εξέλιξη) για πώληση ή διανομή. Απομείωση (Impairment). Είναι ζημία στα μελλοντικά οικονομικά οφέλη ή τη δυνατότητα παροχής υπηρεσίας ενός περιουσιακού στοιχείου, εκτός από τη συστηματική αναγνώριση των ζημιών των μελλοντικών οικονομικών οφελών ή της δυνατότητας παροχής υπηρεσίας του πε- ριουσιακού στοιχείου, μέσω της απόσβεσης. Απόσβεση (Depreciation or amortization). Η συστη- ματική κατανομή του αποσβέσιμου ποσού ενός περι- ουσιακού στοιχείου στη διάρκεια της ωφέλιμης ζωής του. Ο όρος depreciation χρησιμοποιείται για ενσώματα στοιχεία και ο όρος amortization για στοιχεία που δεν έχουν υλική μορφή. Η απόσβεση ξεκινάει από την ημε- ρομηνία που το υποκείμενο στοιχείο είναι έτοιμο για τη χρήση που προορίζεται. Αποσβέσιμο κόστος κτήσης χρηματοοικονομικού πε- ριουσιακού στοιχείου ή χρηματοοικονομικής υποχρέω- σης με τη μέθοδο του αποτελεσματικού επιτοκίου ή την σταθερή μέθοδο (amortized cost of a financial asset or a financial liability by using the effective interest ratε, or the straight line method). Το ποσό στο οποίο χρηματο- οικονομικό περιουσιακό στοιχείο ή χρηματοοικονομική υποχρέωση επιμετράται κατά την αρχική αναγνώριση, μείον πληρωμές κεφαλαίου, πλέον ή μείον τη σωρευμένη απόσβεση με τη χρήση της μεθόδου του αποτελεσμα- τικού επιτοκίου ή τη σταθερή μέθοδο, οποιασδήποτε διαφοράς μεταξύ του αρχικού ποσού και του ποσού κατά την ωρίμανση, και μείον τυχόν μειώσεις (απευθείας ή μέσω αντίθετου λογαριασμού για απομείωση ή μη ει- σπραξιμότητα). Αποσβέσιμο ποσό (Depreciable amount). Αποσβέσιμο ποσό είναι το κόστος ενός περιουσιακού στοιχείου ή άλλο ποσό που υποκαθιστά το κόστος μείον την υπο- λειμματική του αξία. Άυλα πάγια (Intangible assets). Εξατομικεύσιμα - μη νομισματικά περιουσιακά στοιχεία χωρίς φυσική υπό- σταση. Βέλτιστη εκτίμηση (Best estimate). Το ποσό που λογικά θα απαιτείτο για το διακανονισμό ή τη μεταβίβαση σε τρίτο μέρος, παρούσας δέσμευσης, κατά την ημερομηνία αναφοράς των χρηματοοικονομικών αναφορών. Βιολογικό περιουσιακό στοιχείο (Biological asset). Ζών ζώο ή φυτό. Βραχυπρόθεσμες υποχρεώσεις (Current liabilities). Οι υποχρεώσεις ταξινομούνται ως βραχυπρόθεσμες όταν συντρέχει κάποιο από τα κατωτέρω κριτήρια: (α) αναμένεται να διακανονισθούν εντός του κανονι- κού λειτουργικού κύκλου της οντότητας, (β) κρατούνται πρωτίστως για εμπορικούς σκοπούς, (γ) οφείλονται να διακανονισθούν εντός 12 μηνών από την ημερομηνία αναφοράς των χρηματοοικονομικών καταστάσεων, (δ) η οντότητα δεν έχει άνευ όρων δικαίωμα να ανα- βάλλει τον διακανονισμό τους για δώδεκα τουλάχιστον μήνες από την ημερομηνία αναφοράς των χρηματο- οικονομικών καταστάσεων. Όροι που θα μπορούσαν κατά την επιλογή του αντισυμβαλλόμενου να έχουν ως αποτέλεσμα το διακανονισμό των υποχρεώσεων με την έκδοση συμμετοχικών τίτλων, δεν επηρεάζουν την τα- ξινόμησή τους. Γνωστοποίηση (Disclosure). Το σύνολο των πληροφο- ριών που περιλαμβάνονται στις χρηματοοικονομικές κα- ταστάσεις, συμπεριλαμβανομένων των επεξηγηματικών πληροφοριών και αναλύσεων. Δαπάνη (Expenditure). Το σύνολο των ταμειακών διαθεσίμων ή ταμειακών ισοδύναμων ή η εύλογη αξία άλλου ανταλλάγματος που διατίθεται για την απόκτηση περιουσιακού στοιχείου ή υπηρεσίας. Λογιστικά, η διε- νέργεια δαπάνης δημιουργεί είτε περιουσιακό στοιχείο είτε έξοδο. Δέσμευση (Obligation). Καθήκον ή ευθύνη για ενέρ- γεια ή συμπεριφορά με συγκεκριμένο τρόπο. Οι δεσμεύ- σεις μπορεί να επιβάλλονται από νόμο ως αποτέλεσμα δεσμευτικής σύμβασης ή νομοθετικής απαίτησης. Δε- σμεύσεις μπορεί επίσης να προκύπτουν από συνήθη επιχειρηματική πρακτική, συνήθεια και επιθυμία διατή- ρησης καλών επιχειρηματικών σχέσεων ή ενέργειας με δίκαιο τρόπο. Δικαιώματα μειοψηφίας (Minority interest). Η αναλογία του πλεονάσματος ή του ελλείμματος και των καθαρών περιουσιακών στοιχείων/καθαρής θέσης μιας ελεγχόμε- νης οντότητας που αφορά τo μέρος εκείνο των εν λόγω στοιχείων, που δεν κατέχονται άμεσα ή έμμεσα, μέσω ελεγχόμενων οντοτήτων, από την ελέγχουσα (μητρική) οντότητα. Δουλευμένο (Accrued). Παραδοχή κατά την οποία οι συναλλαγές και τα γεγονότα καταχωρούνται στο λογι- στικό σύστημα της οντότητας και αναγνωρίζονται στις χρηματοοικονομικές καταστάσεις όταν οι συναλλαγές και τα γεγονότα λαμβάνουν χώρα και όχι μόνον όταν διακανονίζονται ταμιακά, Διευθύνουσα ή μητρική οντότητα (Controlling entity). Η οντότητα που έχει μία ή περισσότερες διευθυνόμενες οντότητες. Διεύθυνση (Control). Η ικανότητα καθορισμού των χρηματοοικονομικών και λειτουργικών πολιτικών άλλης οντότητας ώστε να αποκτάται όφελος από τις δραστη- ριότητές της. Έλλειμμα (Deficit). Η καθαρή ζημία που προκύπτει από τη διαφορά μεταξύ εσόδων και εξόδων της περιόδου αναφοράς. Ενδεχόμενη υποχρέωση (Contingent liability). Είναι: (α) μια πιθανή δέσμευση που προκύπτει από γεγονότα του παρελθόντος η ύπαρξη της οποίας θα επιβεβαιωθεί μόνο από το εάν συμβεί ή δεν συμβεί ένα ή περισσότερα αβέβαια μελλοντικά γεγονότα, τα οποία δεν είναι υπό την έλεγχο της οντότητας, ή (β) μια παρούσα δέσμευση που προκύπτει από γεγο- νότα του παρελθόντος για την οποία: (ι) δεν είναι σφόδρα πιθανό ότι θα απαιτηθεί εκροή πόρων που ενσωματώνουν οικονομικά οφέλη ή δυνα- τότητα παροχής υπηρεσιών, για το διακανονισμό της δέσμευσης και (ιι) το ποσό της δέσμευσης δεν μπορεί να επιμετρηθεί με επαρκή αξιοπιστία. Οι ενδεχόμενες υποχρεώσεις δεν αναγνωρίζονται ως υποχρεώσεις στις χρηματοοικονομικές καταστάσεις. Ενδεχόμενο περιουσιακό στοιχείο (Contingent asset). Ένα πιθανό περιουσιακό στοιχείο που προκύπτει από γεγονότα του παρελθόντος, η ύπαρξη του οποίου θα επιβεβαιωθεί μόνο από το εάν συμβούν ή δεν συμβούν ένα ή περισσότερα αβέβαια μελλοντικά γεγονότα, τα οποία δεν είναι πλήρως υπό τον έλεγχο της οντότητας. Τα ενδεχόμενα περιουσιακά στοιχεία δεν αναγνωρίζο- νται ως περιουσιακά στοιχεία στις χρηματοοικονομικές καταστάσεις. Ενοποιημένες χρηματοοικονομικές καταστάσεις (Consolidated financial statements). Είναι οι χρηματο- οικονομικές καταστάσεις μιας οικονομικής οντότητας που παρουσιάζονται όπως οι χρηματοοικονομικές κα- ταστάσεις μιας επί μέρους οντότητας. Ενσώματα πάγια (Fixed assets). Στοιχεία που έχουν φυσική μορφή τα οποία: (α) κατέχονται για χρήση στην παραγωγή την παροχή αγαθών και υπηρεσιών, για ενοικίαση σε άλλους ή για διοικητικούς σκοπούς, και (β) αναμένεται να χρησιμοποιούνται κατά τη διάρκεια περισσότερων της μιας περιόδων αναφοράς. Τα ενσώματα πάγια περιουσιακά στοιχεία είναι στοι- χεία που χρησιμοποιούνται σε επαναλαμβανόμενη ή συνεχή βάση στην παραγωγική διαδικασία για πε- ρισσότερα του ενός έτη. Το διακριτικό γνώρισμα των παγίων περιουσιακών στοιχείων δεν είναι ότι είναι δι- αρκή από φυσικής άποψης, αλλά ότι μπορούν να χρη- σιμοποιούνται σε επαναλαμβανόμενη ή συνεχή βάση στην παραγωγή για μεγάλο χρονικό διάστημα πέραν του ενός έτους. Κάποια αγαθά όπως τα ορυκτά (π.χ. ο γαιάνθρακας που χρησιμοποιείται ως καύσιμο), μπορεί από φυσικής άποψης να έχουν μεγάλη διάρκεια, δεν εί- ναι όμως πάγια περιουσιακά στοιχεία διότι μπορούν να χρησιμοποιηθούν μόνο μια φορά. Έξοδα (Expenses). Μειώσεις οικονομικού οφέλους ή δυνατότητας παροχής υπηρεσιών κατά τη διάρκεια της περιόδου με τη μορφή εκροών ή ανάλωσης περιουσια- κών στοιχείων ή ανάληψης υποχρεώσεων, που καταλή- γουν σε μείωση των καθαρών περιουσιακών στοιχείων/ καθαρής θέσης, εξαιρουμένων αυτών που σχετίζονται με διανομές στους ιδιοκτήτες. Εκροές που διενεργούνται για λογαριασμό άλλης οντότητας, από την οποία και θα ανακτηθούν, δεν αποτελούν έξοδα, αλλά περιουσιακά στοιχεία (απαιτήσεις). Επαληθευσιμότητα (Verifiability). Οι χρηματοοικονο- μικές αναφορές πληρούν το χαρακτηριστικό της επα- ληθευσιμότητας όταν επιτρέπουν στους χρήστες τους να επιβεβαιώνουν ότι οι πληροφορίες που περιέχουν αντιπροωπεύουν πιστά τα οικονομικά και άλλα φαινό- μενα που προορίζονται να αντιπροσωπεύουν. Επενδυτικά ακίνητα (Investment property). Είναι ακί- νητα (γη ή κτίριο/μέρος κτιρίου ή και τα δύο), που κα- τέχονται για αποκόμιση εσόδων από ενοίκια ή κέρδος κεφαλαίου, ή και για τα δύο, και όχι για: (α) χρήση στην παραγωγή ή παροχή αγαθών ή υπηρεσιών, ή για διοι- κητικούς σκοπούς, ή (β) πώληση στα πλαίσια των συνήθων δραστηριοτή- των. Επενδυτικές δραστηριότητες (Investing activities). Αφορούν την απόκτηση ή/και διάθεση μακροπρόθε- σμων περιουσιακών στοιχείων και άλλων επενδύσεων που δεν περιλαμβάνονται στα ταμιακά διαθέσιμα και ισοδύναμα. Επικαιρότητα (Timeliness). Οι χρηματοοικονομικές αναφορές πληρούν το κριτήριο της επικαιρότητας όταν είναι διαθέσιμες στους χρήστες τους, πριν χάσουν την ικανότητά τους να είναι χρήσιμες για σκοπούς λογοδο- σίας και λήψης αποφάσεων. Επιμέτρηση (Measurement). H διαδικασία προσδιο- ρισμού για λογιστικούς σκοπούς, της χρηματικής αξίας ενός στοιχείου των χρηματοοικονομικών καταστάσεων, είτε κατά την αρχική του αναγνώριση είτε μεταγενέστερα. Έρευνα (research). H πρωτότυπη και σχεδιασμένη δι- ερεύνηση που αναλαμβάνεται με την προσδοκία από- κτησης νέας επιστημονικής ή τεχνικής γνώσεως και κατανόησης. Έσοδα (Revenue). Μικτές εισροές οικονομικού οφέ- λους ή δυνατότητας παροχής υπηρεσιών κατά τη δι- άρκεια της περιόδου, οι οποίες καταλήγουν σε αύξηση των καθαρών περιουσιακών στοιχείων/καθαρής θέσης, εξαιρουμένων των αυξήσεων που σχετίζονται με εισφο- ρές από τους ιδιοκτήτες. Εισροές σε χρήμα ή σε είδος που λαμβάνονται για λογαριασμό άλλης οντότητας, στην οποία και θα μεταβιβαστούν, δεν αποτελούν έσοδα αλλά υποχρεώσεις. Εύλογη αξία (Fair value). Το ποσό για το οποίο ένα περιουσιακό στοιχείο θα μπορούσε να ανταλλαχθεί ή μια υποχρέωση να διακανονισθεί, μεταξύ μερών που γνωρίζουν και επιθυμούν τη διενέργεια συναλλαγής με εμπορικούς όρους. Ημερομηνία αναφοράς (Reporting date). Η ημερομη- νία της τελευταίας ημέρας της περιόδου αναφοράς των χρηματοοικονομικών αναφορών. Περίοδος αναφοράς είναι η χρονική περίοδος μεταξύ δύο διαδοχικών ημε- ρομηνιών αναφοράς. Ημερομηνία έγκρισης των χρηματοοικονομικών / αναφορών (Financialreports approval date). Είναι η ημερομηνία, μετά την ημερομηνία αναφοράς των χρη- ματοοικονομικών αναφορών, κατά την οποία οι χρημα- τοοικονομικές αναφορές εγκρίνονται προς έκδοση από το αρμόδιο διοικητικό όργανο της οντότητας. Θυγατρική οντότητα (subsidiary)/Διευθυνόμενη οντό- τητα (Controlled entity). Οντότητα που διευθύνεται από μητρική οντότητα, άμεσα ή έμμεσα. Ιδιοχρησιμοποιούμενα ακίνητα (Owner - occupied property). Είναι ακίνητα (γη – κτίρια) που κατέχονται κατά κυριότητα ή/και με χρηματοδοτική μίσθωση, για χρήση στην παραγωγή ή για τον εφοδιασμό αγαθών ή υπηρεσιών, ή για διοικητικούς σκοπούς. Καθαρή θέση/Καθαρά περιουσιακά στοιχεία (Equity/ Net assets). Το υπολειμματικό συμφέρον επί των περι- ουσιακών στοιχείων μιας οντότητας, μετά την αφαίρε- ση όλων των υποχρεώσεων (περιλαμβανομένων των προβλέψεων). Καθαρή ρευστοποιήσιμη αξία (Net realizable value). H εκτιμώμενη τιμή πώλησης στα πλαίσια των συνήθων λειτουργιών, μείον τα εκτιμώμενα κόστη ολοκλήρωσης και τα εκτιμώμενα κόστη που είναι αναγκαία για την πώ- ληση, ανταλλαγή ή διανομή. Κατανοητότητα (Understantability). Οι χρηματοοι- κονομικές αναφορές είναι κατανοητές όταν οι χρήστες αντιλαμβάνονται το νόημά τους. Καταστροφικές ζημίες (Catastrophic losses). Mετα- βολές στην ποσότητα που προκύπτουν από μεγάλης κλίμακας, διακριτά και αναγνωρίσιμα γεγονότα που κα- ταστρέφουν περιουσιακά στοιχεία. Κατασχέσεις χωρίς αποζημίωση (Seizures). Καλύπτουν περιπτώσεις απόκτησης περιουσιακών στοιχείων άλ- λων οντοτήτων, χωρίς πλήρη αποζημίωση, για λόγους άλλους εκτός από την πληρωμή φόρων, προστίμων ή παρόμοιων επιβαρύνσεων. Η κατάσχεση περιουσίας που σχετίζεται με εγκληματική δραστηριότητα θεωρεί- ται πρόστιμο. Καταχώρηση (Recording). Είναι η διαδικασία εισαγω- γής πληροφοριών και δεδομένων στο λογιστικό σύστη- μα για πρώτη φορά. Για παράδειγμα, η υποβολή, από υπόχρεο φορολογούμενο, δήλωσης οφειλόμενου φόρου στο σύστημα παρακολούθησης των φόρων του κράτους, συνιστά καταχώριση. Ομοίως, η εντολή για έκδοση από το σύστημα βεβαιώσεων οφειλόμενων φόρων ή εισφο- ρών προς τους υπόχρεους, συνιστά καταχώριση. Κοινή διευθέτηση (Joint arrangement). Διευθέτηση κατά την οποία δύο ή περισσότερα μέρη έχουν κοινή κατεύθυνση. Οι κοινές διευθετήσεις διακρίνονται σε κοινοπραξίες και κοινές λειτουργίες/δραστηριότητες. Κοινή λειτουργία/δραστηριότητα (Joint operation). Κοινή διευθέτηση βάσει της οποίας τα μέρη που έχουν κοινή κατεύθυνση της διευθέτησης έχουν δικαιώματα στα περιουσιακά στοιχεία και τις δεσμεύσεις των υπο- χρεώσεων που σχετίζονται με αυτή (διευθέτηση). Κοινή διεύθυνση (Joint control). Δεσμευτική συμφωνία κατανομής διευθέτησης, που υφίσταται μόνο όταν οι αποφάσεις για τις σχετικές δραστηριότητες απαιτούν την ομόφωνη συναίνεση των μερών που μοιράζονται την διεύθυνση. Κοινοπρακτών (Venturer). Συμμετέχων σε κοινοπραξία που έχει κοινή διεύθυνση επί αυτής Κοινοπραξία (Joint venture). Κοινή διευθέτηση βάσει της οποίας τα μέρη που έχουν κοινή διεύθυνση της δι- ευθέτησης έχουν δικαιώματα στα καθαρά περιουσιακά στοιχεία της (διευθέτησης). Κόστος (Cost). Το ποσό ταμιακών διαθεσίμων ή τα- μιακών ισοδύναμων που πληρώνεται ή η εύλογη αξία άλλου ανταλλάγματος που δίδεται για την απόκτηση περιουσιακού στοιχείου κατά το χρόνο της απόκτησής του ή κατασκευής του. Κόστος δανεισμού (Borrowing costs). Αφορά τόκους και άλλα έξοδα που αναλαμβάνονται αναφορικά με δα- νειακά κεφάλαια. Κόστη συναλλαγής (Tranasaction costs). Επαυξητικά κόστη που αποδίδονται ευθέως στην απόκτηση, έκδοση ή διάθεση χρηματοοικονομικών περιουσιακών στοιχεί- ων ή χρηματοοικονομικών υποχρεώσεων. Επαυξητικά κόστη είναι εκείνα που θα είχαν αποφευχθεί αν δεν είχε γίνει απόκτηση, έκδοση ή διάθεση των χρηματοοικο- νομικών μέσων. Κυκλοφορούντα περιουσιακά στοιχεία (Current assets). Τα περιουσιακά στοιχεία ταξινομούνται ως κυ- κλοφορούντα όταν συντρέχει κάποιο από τα κατωτέρω κριτήρια: (α) αναμένεται να ρευστοποιηθούν, ή κρατούνται για πώληση ή ανάλωση εντός του κανονικού λειτουργικού κύκλου της οντότητας, (β) κρατούνται πρωτίστως για εμπορικούς σκοπούς, (γ) αναμένεται να ρευστοποιηθούν εντός 12 μηνών από την ημερομηνία αναφοράς των χρηματοοικονομι- κών καταστάσεων, (δ) αφορούν ταμιακά διαθέσιμα ή ταμιακά ισοδύνα- μα, εξαιρουμένων των εν λόγω στοιχείων για τα οποία υπάρχει περιορισμός στην ανταλλαγή τους ή τη χρησι- μοποίησή τους για τον διακανονισμό υποχρεώσεων για 12 τουλάχιστον μήνες από την ημερομηνία αναφοράς των χρηματοοικονομικών καταστάσεων. Όλα τα άλλα περιουσιακά στοιχεία ταξινομούνται ως μη κυκλοφορούντα. Λειτουργικές δραστηριότητες (Operating activities). Αφορούν δραστηριότητες της οντότητας εκτός των επενδυτικών και των χρηματοδοτικών δραστηριοτήτων. Λειτουργική μίσθωση (Operating lease). Μια μίσθωση που δεν είναι χρηματοδοτική. Λειτουργικό νόμισμα (Functional currency). Το νόμι- σμα του πρωταρχικού οικονομικού περιβάλλοντος στο οποίο λειτουργεί η οντότητα. Λογιστικά αρχεία (Accounting records). Είναι ηλεκτρο- νικά ή φυσικά μέσα, στα οποία περιέχονται πληροφορίες αναγκαίες για την κατάρτιση και τον έλεγχο των χρημα- τοοικονομικών καταστάσεων, καθώς και τη σύνταξη του προϋπολογισμού και του απολογισμού της οντότητας. Τα λογιστικά αρχεία περιλαμβάνουν βάσεις πρωτογε- νών πληροφοριακών δεδομένων, λογιστικά στοιχεία (παραστατικά) και βιβλία στα οποία καταχωρούνται και συγκεντρώνονται τα δεδομένα. Όταν στην τήρηση των αρχείων χρησιμοποιούνται συντομεύσεις ή σύμβολα, το νόημά τους ορίζεται με σαφήνεια. Λογιστικά στοιχεία ή παραστατικά (Accounting documents). Λογιστικά στοιχεία ή παραστατικά είναι τα πάσης φύσεως στοιχεία, που τηρούνται ή και εκδίδονται από την οντότητα ή από τρίτο σε έντυπη ή ηλεκτρονική μορφή, για την τεκμηρίωση των δραστηριοτήτων της. Λογιστικές πολιτικές (Accounting policies). Οι συγκε- κριμένες αρχές, βάσεις επιμέτρησης, παραδοχές, κανό- νες και πρακτικές που εφαρμόζονται από τις οντότητες για την κατάρτιση και παρουσίαση των χρηματοοικονο- μικών αναφορών. Λογιστική αξία (Accounting or book value). Το ποσό με το οποίο ένα στοιχείο εμφανίζεται στις χρηματοοικο- νομικές καταστάσεις. Λογιστικό σύστημα (Accounting system). Το λογιστικό σύστημα περιλαμβάνει τα λογιστικά αρχεία και τις διαδι- κασίες για την καταγραφή των συναλλαγών, γεγονότων και λοιπών πράξεων, καθώς και για την κατάρτιση των χρηματοοικονομικών καταστάσεων, του προϋπολογι- σμού, του απολογισμού και των εθνικών λογαριασμών. Η εισαγωγή, των χρηματοοικονομικών πληροφοριών στο λογιστικό σύστημα και η επεξεργασία τους πρέπει να γίνεται με τρόπο που διασφαλίζει την αξιόπιστη πα- ραγωγή αναφορών για διοικητικούς, λογιστικούς και λοιπούς σκοπούς. Μακροπρόθεσμες υποχρεώσεις (Long term liabilities). Οι υποχρεώσεις που δεν εντάσσονται ως βραχυπρόθε- σμες, βάσει του σχετικού ορισμού. Μέθοδος αποτελεσματικού επιτοκίου (Effective interest rate method). Μέθοδος υπολογισμού του απο- σβέσιμου κόστους κτήσης ενός χρηματοοικονομικού περιουσιακού στοιχείου ή μιας χρηματοοικονομικής υποχρέωσης και κατανομής του τόκου ως εσόδου ή εξό- δου στη σχετική περίοδο. Το αποτελεσματικό επιτόκιο είναι το επιτόκιο που προεξοφλεί ακριβώς τις εκτιμώμε- νες μελλοντικές χρηματοροές στην αναμενόμενη ζωή του χρηματοοικονομικού μέσου ή κατά περίπτωση σε μικρότερη περίοδο, στην καθαρή λογιστική αξία του χρηματοοικονομικού περιουσιακού στοιχείου ή της χρη- ματοοικονομικής υποχρέωσης. Μέθοδος καθαρής θέσης (Equity method). Λογιστική μέθοδος βάσει της οποίας μια επένδυση αναγνωρίζεται αρχικά στο κόστος κτήσης και προσαρμόζεται στη συνέ- χεια, με τις μετά την απόκτηση μεταβολές στην αναλογία των καθαρών περιουσιακών στοιχείων/καθαρής θέσης της επένδυσης. Το έσοδο/έξοδο (πλεόνασμα/έλλειμμα) του επενδυτή περιλαμβάνει την αναλογία του επί του πλεονάσματος ή του ελλείμματος της επένδυσης. Μέθοδος ολικής ενοποίησης (Full consolidation method). Λογιστική μέθοδος βάσει της οποίας μια μητρική (διευθύνουσα) οντότητα, περιλαμβάνει στις χρηματοοικονομικές καταστάσεις της, τα κονδύλια των χρηματοοικονομικών καταστάσεων μιας θυγατρικής (διευθυνόμενης) από αυτή οντότητας, γραμμή προς γραμμή, προσθέτοντας αυτά με τα όμοια δικά της κον- δύλια, έτσι ώστε οι ενοποιημένες χρηματοοικονομικές καταστάσεις αυτών των οντοτήτων να παρουσιάζουν τις χρηματοοικονομικές πληροφορίες, ως οι ενοποιούμενες οντότητες να ήταν μία οντότητα. Μέθοδος ποσοστού ολοκλήρωσης (Percentage of completion method). Μέθοδος στην οποία τα έσοδα από συμβάσεις παροχής υπηρεσίας ή κατασκευαστικά συμβόλαια αναγνωρίζονται με βάση το ποσοστό ολο- κλήρωσης της σύμβασης. Σύμφωνα με τη μέθοδο αυτή, το έσοδο συσχετίζεται με το κόστος που έχει αναληφθεί, σε σχέση με το συνολικό απαιτούμενο κόστος, για να επιτευχθεί το στάδιο ολοκλήρωσης της σύμβασης στο τέλος της περιόδου αναφοράς του πωλητή, με αποτέλε- σμα να προκύπτουν έσοδα και έξοδα που αναλογούν στο μέρος της υπηρεσίας ή του έργου που έχει ολοκληρωθεί. Μελλοντικό οικονομικό όφελος ή δυνατότητα πα- ροχής υπηρεσίας (Future economic benefit or service potential). Τα περιουσιακά στοιχεία χρησιμοποιούνται από τις οντότητες για την επίτευξη των στόχων τους. Όταν τα εν λόγω περιουσιακά στοιχεία δεν δημιουργούν άμεσα χρηματοροές, αναφέρονται ως στοιχεία που εν- σωματώνουν δυνατότητα παροχής υπηρεσίας, ενώ όταν χρησιμοποιούνται για τη δημιουργία καθαρών χρημα- τοροών αναφέρονται ως στοιχεία που ενσωματώνουν μελλοντικό οικονομικό όφελος. Συνεπώς, για την κάλυψη όλων των σκοπών για τους οποίους προορίζονται τα πε- ριουσιακά στοιχεία, χρησιμοποιείται ο όρος μελλοντικό οικονομικό όφελος ή δυνατότητα παροχής υπηρεσίας. Μίσθωση (Lease). Συμφωνία βάσει της οποίας ο εκμι- σθωτής μεταφέρει στον μισθωτή, σε αντάλλαγμα μιας πληρωμής ή σειράς πληρωμών, το δικαίωμα χρήσης ενός περιουσιακού στοιχείου για συμφωνημένη χρονική πε- ρίοδο. Νόμισμα παρουσίασης (Presentation currency). Το νόμισμα στο οποίο παρουσιάζονται οι χρηματοοικονο- μικές καταστάσεις. Το νόμισμα παρουσίασης μπορεί να ταυτίζεται με το λειτουργικό νόμισμα ή να είναι διαφο- ρετικό από αυτό. Νομισματικά στοιχεία (Monetary items). Μονάδες νο- μίσματος και περιουσιακά στοιχεία και υποχρεώσεις που θα εισπραχθούν ή πληρωθούν σε σταθερό ή προσδιο- ρίσιμο αριθμό μονάδων νομίσματος. Ξένο νόμισμα (Foreign currency). Ένα νόμισμα άλλο από το λειτουργικό νόμισμα της οντότητας. Οικονομική εμφάνιση (Economic appearance). Αναφέ- ρεται στην αύξηση της ποσότητας παγίων περιουσιακών στοιχείων που δεν είναι αποτέλεσμα παραγωγής, π.χ. ιστορικά μνημεία, τιμαλφή και πόροι υπεδάφους, όταν η αξία τους αναγνωρίζεται για πρώτη φορά στις χρημα- τοοικονομικές καταστάσεις. Οικονομική εξαφάνιση (Economic disappearance). Αναφέρεται στην εξάντληση φυσικών πόρων, υποτίμηση της αξίας αποκτηθείσας υπεραξίας και παρόμοιες ροές μη παραγόμενων περιουσιακών στοιχείων. Οικονομική ζωή (Economic life). Είτε: (α) η περίοδος στην οποία ένα περιουσιακό στοιχείο αναμένεται να αποφέρει οικονομικά οφέλη ή να έχει τη δυνατότητα παροχής υπηρεσιών σε ένα ή περισσότε- ρους χρήστες, είτε (β) ο αριθμός των μονάδων παραγωγής ή παρόμοιων μονάδων που αναμένεται να αποκτηθούν από το περι- ουσιακό στοιχείο από έναν ή περισσότερους χρήστες. Οικονομική οντότητα (Economic entiy). Όμιλος οντο- τήτων που αποτελούνται από μια διευθύνουσα οντότητα και μία ή περισσότερες διευθυνόμενες οντότητες. Ουσιώδης επιρροή (Significant influence). Η ικανότη- τα μια οντότητας (επενδυτής) να επηρεάζει τις χρημα- τοοικονομικές και λειτουργικές αποφάσεις μιας άλλης οντότητας, χωρίς να έχει την διεύθυνση ή την από κοι- νού διεύθυνση αυτής. Τεκμαίρεται ότι υπάρχει ουσιώδης επιρροή όταν η οντότητα κατέχει άμεσα ή έμμεσα το 20% τουλάχιστον των δικαιωμάτων ψήφου της άλλης οντότητας, εκτός εάν μπορεί να τεκμηριωθεί ότι αυτό δεν συμβαίνει. Πάγια και αποθέματα μακράς περιόδου κατασκευής ή παραγωγής (Qualifying asset). Είναι ενσώματα πάγια, άυλα στοιχεία, ή αποθέματα που υποχρεωτικά απαιτούν σημαντική περίοδο χρόνου μέχρις ότου καταστούν έτοι- μα για την προοριζόμενη χρήση ή πώλησή τους. Παράγωγο (Derivative). Είναι χρηματοοικονομικό μέσο ή άλλη σύμβαση που πληροί και τα τρία κατωτέρω χα- ρακτηριστικά: (α) η αξία του μεταβάλλεται σε σχέση με την μεταβολή συγκεκριμένου επιτοκίου, τιμής χρηματοοικονομικού μέσου, τιμής εμπορεύματος, συναλλαγματικής ισοτιμί- ας, δείκτη τιμών, πιστωτικής διαβάθμισης ή πιστωτικού δείκτη, ή άλλης μεταβλητής, με την προϋπόθεση στην περίπτωση μη χρηματοοικονομικής μεταβλητής, ότι η μεταβλητή δεν είναι ειδική μέρους της σύμβασης, (κα- λούμενη συνήθως το «υποκείμενο»), (β) δεν απαιτεί αρχική καθαρή επένδυση ή απαιτεί αρχική καθαρή επένδυση μικρότερη από αυτή που θα απαιτείτο για άλλους τύπους συμβάσεων που θα ανα- μενόταν να έχουν παρόμοια ανταπόκριση σε μεταβολές παραγόντων της αγοράς, και (γ) διακανονίζεται σε μελλοντική ημερομηνία. Περιουσιακά στοιχεία (Assets). Πόροι που κατευθύνο- νται από την οντότητα ως αποτέλεσμα γεγονότων του παρελθόντος, από τους οποίους αναμένεται να εισρεύ- σουν στη οντότητα μελλοντικά οικονομικά οφέλη ή οι οποίοι ενσωματώνουν τη δυνατότητα παροχής υπηρε- σιών. Πιστή απεικόνιση (Faithfull representation). Οι χρη- ματοοικονομικές αναφορές πληρούν το χαρακτηριστι- κό της πιστής απεικόνισης όταν οι πληροφορίες που παρέχουν είναι πλήρεις, ουδέτερες και δεν περιέχουν ουσιώδη λάθη. Πλεόνασμα (Surplus).To καθαρό κέρδος που προκύ- πτει από τη διαφορά μεταξύ εσόδων και εξόδων της περιόδου αναφοράς. Πρόβλεψη (Provision). Μια υποχρέωση σαφώς καθο- ρισμένης φύσης η οποία κατά την ημερομηνία σύνταξης των χρηματοοικονομικών καταστάσεων είναι περισσό- τερο πιθανό να συμβεί από το να μη συμβεί, αλλά εί- ναι αβέβαιη ως προς το ποσό ή/και το χρόνο που θα προκύψει. Η πρόβλεψη αντιπροσωπεύει την βέλτιστη εκτίμηση του ποσού που θα απαιτηθεί για την κάλυψη της σχετικής υποχρέωσης. Προκαταβολή (Prepayment). Αφορά τη χορήγηση τα- μιακών διαθεσίμων ή/και άλλων περιουσιακών στοιχεί- ων, έναντι των οποίων θα ληφθούν αγαθά ή υπηρεσίες. Σημαντικό – Σημαντικότητα (Material - Materiality). Παραλείψεις ή σφάλματα στοιχείων είναι σημαντικά εάν θα μπορούσαν ατομικά ή συνολικά να επηρεάσουν τις αποφάσεις ή τις εκτιμήσεις των χρηστών που βασίζονται στις χρηματοοικονομικές αναφορές. Η σημαντικότητα εξαρτάται από τη φύση και το μέγεθος της παράλειψης ή του σφάλματος, όπως αυτά κρίνονται στις εκάστοτε περιστάσεις. Η φύση ή το μέγεθος των στοιχείων ή συν- δυασμός και των δύο θα μπορούσε να είναι καθοριστι- κός παράγοντα. Σταθερή μέθοδος απόσβεσης (Straight line method of depreciation). Η σταθερή μέθοδος απόσβεσης αφο- ρά την ισομερή κατανομή της αποσβέσιμης αξίας ενός στοιχείου στη διάρκεια της ωφέλιμης ζωής του με την προϋπόθεση ότι δεν αλλάζει η υπολειμματική αξία του. Συγγενής οντότητα (associated entity). Μια οντότητα, περιλαμβανομένης μιας οντότητας χωρίς νομική μορφή όπως ένας συνεταιρισμός, επί της οποίας ο επενδυτής έχει ουσιώδη επιρροή, και η οποία δεν είναι ούτε θυγα- τρική ούτε κοινοπραξία. Συγκρισιμότητα (Comparability). Οι χρηματοοικονομι- κές αναφορές πληρούν το κριτήριο της συγκρισιμότητας όταν παρέχουν την ικανότητα στους χρήστες τους, να εντοπίζουν ομοιότητες και διαφορές μεταξύ δύο κατα- στάσεων. Συναλλαγματική ισοτιμία (Exchange rate). Η σχέση ανταλλαγής δύο νομισμάτων. Συναλλαγές ανταλλαγής (Exchange transactions). Συναλλαγές κατά τις οποίες η οντότητα λαμβάνει περι- ουσιακά στοιχεία ή υπηρεσίες, ή παύει να αναγνωρίζει υποχρεώσεις, δίνοντας κατευθείαν ως αντάλλαγμα σε άλλη οντότητα περίπου ίσης αξίας ταμιακά διαθέσιμα, αγαθά, υπηρεσίες ή τη χρήση περιουσιακών στοιχείων της. Συναλλαγές που δεν αφορούν ανταλλαγή (Non - exchange transactions). Συναλλαγές κατά τις οποίες η οντότητα είτε λαμβάνει αξία από άλλη οντότητα χωρίς να δώσει κατευθείαν αντάλλαγμα περίπου ίσης αξίας, είτε δίδει αξία σε άλλη οντότητα χωρίς να λάβει κατευθείαν αντάλλαγμα ίσης περίπου αξίας. Συνέχιση της δραστηριότητας (Going concern). Παρα- δοχή κατά την οποία η οντότητα που καταρτίζει χρημα- τοοικονομικές αναφορές, θα συνεχίσει να λειτουργεί και να ανταποκρίνεται στις νομικές και άλλες δεσμεύσεις της στο προβλεπτό μέλλον. Σφόδρα πιθανό (probable). Η πολύ υψηλή πιθανότητα επέλευσης ενός γεγονότος, ενδεικτικά άνω του 75%. Σχετικότητα (Relevance). Οι χρηματοοικονομικές αναφορές πληρούν το χαρακτηριστικό της σχετικότη- τας όταν παρέχουν την δυνατότητα της επιβεβαίωσης ή και της πρόβλεψης των πληροφοριών. Ταμιακά διαθέσιμα ή μετρητά (Cash). Μετρητά εις χεί- ρας και καταθέσεις όψεως. Ταμιακά ισοδύναμα (Cash equivalents). Βραχυπρό- θεσμες υψηλής ρευστοποίησης επενδύσεις που είναι άμεσα μετατρέψιμες σε γνωστά ποσά μετρητών και οι οποίες υπόκεινται σε ασήμαντο κίνδυνο μεταβολής της αξίας τους. Τεκμαιρόμενη δέσμευση (Constructive obligation). Δέσμευση που προέρχεται από ενέργειες της οντότητας, όπου: (α) από καθιερωμένο πρόγραμμα πρακτικής του πα- ρελθόντος, δημοσιευμένες πολιτικές ή από επαρκώς καθορισμένη τρέχουσα δήλωση, η οντότητα έχει δείξει σε άλλα μέρη ότι θα αποδεχθεί ορισμένες ευθύνες και, (β) ως αποτέλεσμα, η οντότητα έχει δημιουργήσει βά- σιμη προσδοκία στην πλευρά των άλλων μερών ότι θα εκπληρώσει αυτές τις ευθύνες της. Υβριδικό ή συνδυαστικό μέσο (Hybrid or combined instrument). Χρηματοοικονομικό μέσο που περιλαμβά- νει κύρια σύμβαση και ένα ή περισσότερα (ενσωματω- μένα) παράγωγα. Υπολειμματική αξία (Ρesidual value). Το εκτιμώμενο ποσό που η οντότητα θα αποκτούσε από την διάθεση ενός περιουσιακού στοιχείου μετά την αφαίρεση του εκτιμώμενου κόστους διάθεσης, εάν το περιουσιακό στοιχείο ήταν ήδη στη ηλικία και στις συνθήκες που αναμένονται κατά το τέλος της ωφέλιμης ζωής του. Η υπολειμματική αξία, όταν γίνεται χρήση της, επανεκτι- μάται σε κάθε ημερομηνία αναφοράς των χρηματοοικο- νομικών καταστάσεων. Υποχρεώσεις (Liabilities). Παρούσες δεσμεύσεις της οντότητας που προκύπτουν από γεγονότα του παρελ- θόντος, ο διακανονισμός των οποίων αναμένεται να καταλήξει σε εκροή πόρων από την οντότητα, οι οποίοι ενσωματώνουν οικονομικά οφέλη ή δυνατότητα παρο- χής υπηρεσιών. Χρηματοδοτικές δραστηριότητες (Financing activi- ties). Δραστηριότητες που καταλήγουν σε μεταβολή του μεγέθους και της σύνθεσης του εισφερθέντος κεφαλαίου και των δανείων της οντότητας. Χρηματοδοτική μίσθωση (Finance or Capital lease). Μί- σθωση που μεταβιβάζει ουσιωδώς όλους τους κινδύνους και τις ανταμοιβές της ιδιοκτησίας ενός περιουσιακού στοιχείου. Ο τίτλος ιδιοκτησίας στο τέλος μπορεί είτε να μεταβιβάζεται είτε όχι. Χρηματοοικονομικό μέσο (Financial instrument). Σύμ- βαση η οποία δημιουργεί χρηματοοικονομικό περιου- σιακό στοιχείο σε μια οντότητα και χρηματοοικονομική υποχρέωση ή συμμετοχικό τίτλο σε άλλη οντότητα. Χρηματοοικονομικό περιουσιακό στοιχείο (Financial asset). Κάθε στοιχείο που είναι: (α) ταμιακά διαθέσιμα (μετρητά), (β) συμμετοχικός τίτλος άλλης οντότητας, (γ) συμβατικό δικαίωμα: (ι) για λήψη μετρητών ή άλλου χρηματοοικονομικού περιουσιακού στοιχείου από άλλη οντότητα ή (ιι) για ανταλλαγή χρηματοοικονομικών περιουσιακών στοιχείων ή χρηματοοικονομικών υποχρεώσεων με άλλη οντότητα υπό συνθήκες που είναι πιθανά ευνοϊκές για την οντότητα, ή (δ) σύμβαση που μπορεί να διακανονισθεί σε ίδιους συμμετοχικούς τίτλους της οντότητας και είναι: (ι) μη παράγωγο για το οποίο η οντότητα είναι υπο- χρεωμένη, ή μπορεί να υποχρεωθεί να λάβει μεταβλητό αριθμό συμμετοχικών τίτλων της, ή (ιι) παράγωγο το οποίο θα διακανονισθεί ή μπορεί να διακανονισθεί με οποιοδήποτε τρόπο εκτός από ανταλ- λαγή σταθερού ποσού ταμιακών διαθεσίμων ή άλλου χρηματοοικονομικού περιουσιακού στοιχείου με στα- θερό αριθμό συμμετοχικών τίτλων της. Χρηματοοικονομική υποχρέωση (Financial liability). Κάθε υποχρέωση που αφορά: (α) Συμβατική δέσμευση: (ι) για παράδοση ταμιακών διαθεσίμων (μετρητών) ή άλλου χρηματοοικονομικού περιουσιακού στοιχείου σε άλλη οντότητα, ή (ιι) για ανταλλαγή χρηματοοικονομικών περιουσιακών στοιχείων ή χρηματοοικονομικών υποχρεώσεων με άλλη οντότητα υπό συνθήκες που είναι πιθανά δυσμενείς για την οντότητα, ή (β) σύμβαση που θα διακανονισθεί ή μπορεί να διακα- νονισθεί με ίδιους συμμετοχικούς τίτλους της οντότητας και είναι: (ι) μη παράγωγο για το οποίο η οντότητα είναι υποχρε- ωμένη ή μπορεί να υποχρεωθεί να παραδώσει μεταβλη- τό αριθμό συμμετοχικών τίτλων της, ή (ιι) παράγωγο το οποίο θα διακανονισθεί ή μπορεί να διακανονισθεί με οποιοδήποτε τρόπο εκτός από ανταλ- λαγή σταθερού ποσού ταμιακών διαθεσίμων ή άλλου χρηματοοικονομικού περιουσιακού στοιχείου για στα- θερό αριθμό συμμετοχικών τίτλων της. Χρηματοροές ή ταμιακές ροές (Cash flows). Εισροές και εκροές μετρητών και ταμιακών ισοδύναμων. Ωφέλιμη ζωή (Useful life). Ωφέλιμη ζωή ενός περιου- σιακού στοιχείου είναι είτε: (α) η περίοδος κατά την οποία το περιουσιακό στοι- χείο αναμένεται να είναι διαθέσιμο για χρήση από την οντότητα, ή (β) ο αριθμός των μονάδων παραγωγής ή παρόμοιων μονάδων που η οντότητα αναμένει να αποκτήσει από αυτό. Η ωφέλιμη ζωή επανεκτιμάται σε κάθε ημερομηνία αναφοράς των χρηματοοικονομικών καταστάσεων. Στον Υπουργό Οικονομικών αναθέτουμε τη δημοσίευ- ση και εκτέλεση του παρόντος διατάγματος.