Στο Υπουργείο Αγροτικής Ανάπτυξης και Τροφίμων δημιουργείται Μητρώο Αγροτών και Αγροτικών Εκμεταλλεύσεων (Μ.Α.Α.Ε.), στο οποίο εγγράφονται υποχρεωτικά όλα τα ενήλικα φυσικά πρόσωπα και τα νομικά πρόσωπα που ασκούν στην Επικράτεια αγροτική δραστηριότητα ή κατέχουν αγροτική εκμετάλλευση.

Σκοπός του Μητρώου Αγροτών και Αγροτικών Εκμεταλλεύσεων είναι η καταγραφή όλων των επαγγελματιών αγροτών και των αγροτικών εκμεταλλεύσεων της χώρας, με όλες τις απαραίτητες αλφαριθμητικές και χαρτογραφικές πληροφορίες, για τη λήψη αποφάσεων και την άσκηση της Αγροτικής Πολιτικής.

Για την εφαρμογή των διατάξεων του παρόντος νόμου, οι παρακάτω ορισμοί έχουν αντίστοιχα την εξής έννοια: α. Επαγγελματίας Αγρότης είναι το ενήλικο φυσικό πρόσωπο που έχει δικαίωμα εγγραφής στο Μητρώο Αγροτών και Αγροτικών Εκμεταλλεύσεων, εφόσον πληροί σωρευτικά τις ακόλουθες προϋποθέσεις: αα) Είναι κάτοχος αγροτικής εκμετάλλευσης. αβ) Ασχολείται επαγγελματικά με αγροτική δραστηριότητα στην εκμετάλλευση τουλάχιστον κατά 30% του συνολικού ετήσιου χρόνου εργασίας του. αγ) Λαμβάνει από την απασχόλησή του σε αγροτική δραστηριότητα το 35% τουλάχιστον του συνολικού ετήσιου εισοδήματός του και αδ) Είναι ασφαλισμένος στον Οργανισμό Γεωργικής Ασφάλισης (Ο.Γ.Α.) εκτός εάν εμπίπτει στις εξαιρέσεις από την ασφάλιση στον Ο.Γ.Α., της παραγράφου 4 του παρόντος άρθρου. β) Επαγγελματίας αγρότης θεωρείται και το απασχολούμενο στην αλιεία (θαλάσσια, εσωτερικών υδάτων, σπογγαλιεία, οστρακαλιεία, υδατοκαλλιέργεια) ενήλικο φυσικό πρόσωπο, εφόσον σωρευτικά: βα) Είναι ιδιοκτήτης ή συνιδιοκτήτης ή μισθωτής ή συμμετέχει με οποιονδήποτε τρόπο στην εκμετάλλευση επαγγελματικού αλιευτικού σκάφους εκτός από σκάφη υπερπόντιας αλιείας ή απασχολείται στην υδατοκαλλιέργεια ως κάτοχος ή μισθωτής υδατοκαλλιεργητικής εκμετάλλευσης, τουλάχιστον κατά 30% του συνολικού ετήσιου χρόνου εργασίας του και λαμβάνει από την απασχόλησή του αυτή το 35% τουλάχιστον του ετήσιου εισοδήματος και είναι κάτοχος ατομικής επαγγελματικής άδειας αλιείας. ββ) Προμηθεύεται ως ιδιοκτήτης ή συνιδιοκτήτης ή μισθωτής επαγγελματικού αλιευτικού σκάφους καύσιμα θαλάσσης για την κίνηση του σκάφους του τουλάχιστον μία φορά κάθε τρία έτη και βγ) Είναι ασφαλισμένος στον Ο.Γ.Α., είτε στο Ν.Α.Τ., υπό την προϋπόθεση της απασχόλησής του σε αλιευτικά επαγγελματικά σκάφη τουλάχιστον επί μία πενταετία, είτε στο Ι.Κ.Α., υπό την προϋπόθεση της απασχόλησής του σε αλιευτικά επαγγελματικά σκάφη τουλάχιστον από το 2003. Οι προϋποθέσεις της απόληψης του 35% τουλάχιστον του συνολικού ετήσιου εισοδήματος και της προμήθειας καυσίμων θαλάσσης δεν απαιτείται να συντρέχουν για τους ιδιοκτήτες επαγγελματικών αλιευτικών σκαφών ολικού μήκους μέχρι έξι (6) μέτρων. Το ποσοστό του 35% τουλάχιστον του συνολικού ετήσιου εισοδήματος που αναφέρεται στα εδάφια αγ΄ και βα΄του παρόντος ορίζεται σε 25% τουλάχιστον του συνολικού ετήσιου εισοδήματος για τους ασχολούμενους σε αγροτική δραστηριότητα σε νησιά με πληθυσμό μέχρι 100.000 κατοίκους. γ) Κάτοχος αγροτικής εκμετάλλευσης είναι το ενήλικο φυσικό πρόσωπο ή το νομικό πρόσωπο που είναι: γα) Κύριος, συγκύριος ή νομέας αγροτικής εκμετάλλευσης. γβ) Μισθωτής ή αγρολήπτης της αγροτικής εκμετάλλευσης, εφόσον η μίσθωση ή η επίμορτη αγροληψία έχει συναφθεί εγγράφως και έχει θεωρηθεί από την αρμόδια Δημόσια Οικονομική Υπηρεσία (Δ.Ο.Υ.) ή γγ) Μισθωτής υδάτινης έκτασης προκειμένου για υδατοκαλλιέργεια. δ) Αγροτική εκμετάλλευση είναι η μονάδα παραγωγής προς πώληση αγροτικών προϊόντων, όπως αυτά ορίζονται στην περίπτωση ζ΄ της παραγράφου αυτής. Στις δραστηριότητες της αγροτικής εκμετάλλευσης περιλαμβάνεται εκτός από την παραγωγή των προϊόντων και η αποθήκευση, τυποποίηση, συσκευασία και η εν γένει τοποθέτηση μέχρι και του σταδίου της χονδρικής και λιανικής πώλησης αποκλειστικά των προϊόντων που παράγει η ίδια η αγροτική εκμετάλλευση, καθώς και η πρώτη χωρική ή οικοτεχνική μεταποίησή τους, η θαλάσσια αλιεία, η αλιεία εσωτερικών υδάτων, η σπογγαλιεία, η οστρακαλιεία, η υδατοκαλλιέργεια, ως και η διαχείριση ανανεώσιμων πηγών ενέργειας έως 100 KW και η λειτουργία αγροτοτουριστικών μονάδων. ε) Μικτές αγροτικές εκμεταλλεύσεις είναι τα φυσικά ή νομικά πρόσωπα τα οποία, εκτός από τον κλάδο της αγροτικής οικονομίας, δραστηριοποιούνται και σε άλλους τομείς της οικονομίας. στ) Αγροτική δραστηριότητα είναι κάθε επαγγελματική δραστηριότητα σε έναν τουλάχιστον από τους κλάδους της αγροτικής οικονομίας, δηλαδή της φυτικής, της ζωικής ή της θαλάσσιας αλιείας, της σπογγαλιείας, της οστρακαλιείας, της αλιείας εσωτερικών υδάτων και της υδατοκαλλιέργειας, που αποσκοπεί στην παραγωγή αγροτικών προϊόντων, στη διαχείριση ανανεώσιμων πηγών ενέργειας έως 100 KW, στη λειτουργία αγροτοτουριστικών μονάδων έως 10 δωματίων και στη δασική παραγωγή. ζ) Αγροτικά προϊόντα είναι τα προϊόντα του εδάφους, της κτηνοτροφίας, της θαλάσσιας αλιείας, της σπογγαλιείας, της οστρακαλιείας, της αλιείας εσωτερικών υδάτων, της υδατοκαλλιέργειας, της δασοπονίας, της θηραματοπονίας και των κάθε είδους εκτροφών και τα προϊόντα που προέρχονται από το πρώτο στάδιο επεξεργασίας ή μεταποίησης αυτών, καθώς και κάθε άλλο προϊόν που προέρχεται από την αγροτική εν γένει δραστηριότητα.

Στο Μητρώο εγγράφονται οι επαγγελματίες αγρότες, καθώς και τα φυσικά ή νομικά πρόσωπα στα οποία περιλαμβάνονται και οι μικτές αγροτικές εκμεταλλεύσεις, που είναι αποδεδειγμένα κάτοχοι, με οποιονδήποτε νόμιμο τρόπο, αγροτικής εκμετάλλευσης στην Επικράτεια.

Αν η αγροτική εκμετάλλευση ανήκει λόγω συγκυριότητας ή συνεκμετάλλευσης σε περισσότερα πρόσωπα, έχουν δικαίωμα εγγραφής στο Μητρώο όλοι οι συγκύριοι ή συμμετέχοντες στην εκμετάλλευση, εφόσον είναι επαγγελματίες αγρότες, σύμφωνα με όσα ορίζονται στην παράγραφο 1 περιπτώσεις α΄ και β΄ του άρθρου αυτού. Αν δεν έχουν τις προϋποθέσεις αυτές ή αν είναι νομικά πρόσωπα, έχουν δικαίωμα εγγραφής στο Μητρώο ως κάτοχοι αγροτικής εκμετάλλευσης.

Φυσικά πρόσωπα απασχολούμενα στη διαχείριση ανανεώσιμων πηγών ενέργειας έως 100 KW ή στη λειτουργία αγροτοτουριστικών μονάδων έως 10 δωματίων που δεν είναι ασφαλισμένα στον Ο.Γ.Α., έχουν δικαίωμα εγγραφής στο Μητρώο, ως επαγγελματίες αγρότες, εφόσον πληρούν τις λοιπές προϋποθέσεις της παραγράφου 1 εδάφιο α΄ του παρόντος άρθρου. Αν ο επαγγελματίας αγρότης που είναι ασφαλισμένος στον Ο.Γ.Α. αλλάξει κύριο κλάδο κύριας ασφάλισης, λόγω λειτουργίας αγροτουριστικών μονάδων ή μονάδων διαχείρισης ανανεώσιμων πηγών ενέργειας, διατηρεί την εγγραφή του στο Μητρώο.

Για την εγγραφή τους στο Μητρώο Αγροτών και Αγροτικών Εκμεταλλεύσεων, οι επαγγελματίες αγρότες και οι κάτοχοι αγροτικών εκμεταλλεύσεων, είτε είναι δικαιούχοι ενιαίας ενίσχυσης είτε όχι, συμπληρώνουν και υποβάλλουν μηχανογραφικό έντυπο αίτησης που απευθύνεται στις κατά τόπους Περιφερειακές Διευθύνσεις του Οργανισμού Πληρωμών και Ελέγχου Κοινοτικών Ενισχύσεων Προσανατολισμού και Εγγυήσεων (Ο.Π.Ε.Κ.Ε.Π.Ε.), ταυτόχρονα με την αίτηση που υποβάλλουν οι δικαιούχοι, για ενεργοποίηση των δικαιωμάτων ενιαίας ενίσχυσης. Το έντυπο αυτό επέχει θέση υπεύθυνης δήλωσης του άρθρου 8 του ν. 1599/1986 (ΦΕΚ 75 Α΄) και επισύρει τις συνέπειες αυτού, σε περίπτωση ψευδούς ή ανακριβούς συμπλήρωσής του. Για την εγγραφή στο Μητρώο διενεργείται διασταύρωση με τα στοιχεία του ψηφιακού υποβάθρου που τηρείται στον Ο.Π.Ε.Κ.Ε.Π.Ε., όσον αφορά στις δηλούμενες εκτάσεις και εκμεταλλεύσεις.

Η παράλειψη υποβολής ή η ανακριβής συμπλήρωση της αίτησης από τους υπόχρεους επιφέρει έκπτωση από τα ευεργετήματα που παρέχονται στους αγρότες ή τις αγροτικές εκμεταλλεύσεις, όπως προβλέπονται από το άρθρο 78 του ν. 2960/2001 (ΦΕΚ 265 Α΄), όπως ισχύει μετά την τροποποίησή του με την παρ. 4 του άρθρου 22 του ν. 3634/2008 και στις παραφράφους 2 και 3 του άρθρου 13 του ν. 634/1977, όπως ισχύουν μετά την τροποποίησή τους με την παρ. 1 του άρθρου 5 του ν. 2520/1997 και την παρ. 1 του άρθρου 8 του ν. 3220/2004.

Η εκπρόθεσμη υποβολή της αίτησης εγγραφής στο Μητρώο αίρει τις συνέπειες της παραγράφου 2 από την ημερομηνία υποβολής της, εκτός εάν αυτή οφείλεται σε λόγους ανώτερης βίας ή ανυπέρβλητου κωλύματος, οπότε επιτρέπεται η άρση των συνεπειών αυτών αναδρομικά από το χρόνο επέλευσής τους, εφόσον αυτό είναι εφικτό.

Η ενημέρωση του Μητρώου Αγροτών και Αγροτικών Εκμεταλλεύσεων ανατίθεται στις κατά τόπους Περιφερειακές Διευθύνσεις του Ο.Π.Ε.Κ.Ε.Π.Ε.. Με απόφαση του Υπουργού Αγροτικής Ανάπτυξης και Τροφίμων η ενημέρωση του Μητρώου μπορεί να ανατεθεί σε άλλο φορέα ή υπηρεσία του Υπουργείου.

Η υποβολή της αίτησης και η εγγραφή στο Μητρώο γίνεται στην έδρα της Περιφερειακής Διεύθυνσης του Ο.Π.Ε.Κ.Ε.Π.Ε., στην Περιφέρεια της οποίας ο επαγγελματίας αγρότης έχει την αγροτική του εκμετάλλευση. Οι κάτοχοι αγροτικής εκμετάλλευσης, που είναι φυσικά πρόσωπα και δεν είναι επαγγελματίες αγρότες, υποβάλουν αίτηση και η εγγραφή στο Μητρώο γίνεται στην Περιφερειακή Διεύθυνση του Ο.Π.Ε.Κ.Ε.Π.Ε., στην Περιφέρεια της οποίας βρίσκεται η Δ.Ο.Υ. στην οποία υποβάλλουν την φορολογική τους δήλωση. Τα νομικά πρόσωπα, που είναι κάτοχοι αγροτικών εκμεταλλεύσεων, υποβάλουν αίτηση και η εγγραφή γίνεται στην Περιφερειακή Διεύθυνση του Ο.Π.Ε.Κ.Ε.Π.Ε., στην Περιφέρεια της οποίας έχουν την έδρα τους.

Οι βάσεις δεδομένων του υπάρχοντος Μητρώου Αγροτών και Αγροτικών Εκμεταλλεύσεων που τηρείται σύμφωνα με το άρθρο 1 του ν. 2332/1995 (ΦΕΚ 181 Α΄) και η βάση δεδομένων του Συστήματος Υποστήριξης της Λήψης Αποφάσεων Σχεδιασμού Διαρθρωτικών Μέτρων Αγροτικής Πολιτικής του Υπουργείου Αγροτικής Ανάπτυξης και Τροφίμων, ενοποιούνται σε μια ενιαία βάση δεδομένων, που στο εξής ονομάζεται Μητρώο Αγροτών και Αγροτικών Εκμεταλλεύσεων (Μ.Α.Α.Ε.). Η βάση αυτή περιλαμβάνει τόσο αλφαριθμητικές όσο και χαρτογραφικές πληροφορίες.

Η ενημέρωση του Μ.Α.Α.Ε. γίνεται ηλεκτρονικά, μέσω του δικτύου υπολογιστών του Υπουργείου Αγροτικής Ανάπτυξης και Τροφίμων και του Ο.Π.Ε.Κ.Ε.Π.Ε..

Τα υφιστάμενα κατά τη δημοσίευση του παρόντος νόμου Μητρώα επιμέρους κλάδων ή καλλιεργειών, εφόσον δεν επιβάλλεται η χωριστή τήρησή τους από Κανονισμούς της Ευρωπαϊκής Ένωσης ή από τις ανάγκες εφαρμογής αυτών, μπορούν με απόφαση του Υπουργού Αγροτικής Ανάπτυξης και Τροφίμων να εντάσσονται στο Μητρώο Αγροτών και Αγροτικών Εκμεταλλεύσεων και να διέπονται από τις διατάξεις τους παρόντος, εφόσον δεν επιβάλλεται η χωριστή τήρησή τους από Κανονισμούς της Ευρωπαϊκής Ένωσης.

Με απόφαση του Υπουργού Αγροτικής Ανάπτυξης και Τροφίμων που εκδίδεται μέσα σε έξι (6) μήνες από την έναρξη ισχύος του παρόντος νόμου καθορίζονται: α) το αναλυτικό περιεχόμενο και οι πληροφορίες που περιέχει το Μητρώο Αγροτών και Αγροτικών Εκμεταλλεύσεων, β) η διαδικασία και οι προθεσμίες για τη συμπλήρωση, υποβολή και έλεγχο του εντύπου της αίτησης, γ) ο τρόπος προσδιορισμού της ετήσιας απασχόλησης σύμφωνα με τις δηλώσεις εκμετάλλευσης που υποβάλλουν οι αγρότες και τους δείκτες Μονάδων Ανθρώπινης Εργασίας (Μ.Α.Ε.), που προκύπτουν από τα στοιχεία του Δικτύου Λογιστικής Πληροφόρησης της Ευρωπαϊκής Ένωσης, δ) τα όργανα και η διαδικασία προσωρινής ή οριστικής διαγραφής από το Μητρώο όταν παύσουν να συντρέχουν οι προϋποθέσεις εγγραφής στο Μητρώο, καθώς και τα όργανα και η διαδικασία διοικητικής επίλυσης των αμφισβητήσεων που ανακύπτουν, ε) η αναγκαία επαγγελματική κατάρτιση όσων φυσικών προσώπων−επαγγελματιών αγροτών εγγράφονται στο Μητρώο, στ) η διαδικασία και ο αρμόδιος φορέας ή υπηρεσία για την έκδοση των πιστοποιητικών εγγραφής, καθώς και κάθε άλλο σχετικό θέμα.

Με απόφαση των Υπουργών Αγροτικής Ανάπτυξης και Τροφίμων και Οικονομικών, που εκδίδεται μέσα σε έξι (6) μήνες από την έναρξη ισχύος του παρόντος νόμου, καθορίζονται τα εισοδήματα που προσμετρώνται και αυτά που δεν προσμετρώνται στο συνολικό ετήσιο ατομικό εισόδημα για τον υπολογισμό του αγροτικού εισοδήματος, καθώς και κάθε αναγκαία τεχνική λεπτομέρεια.