24 Α' 2012

ΝΟΜΟΣ 4042/2012

Ποινική προστασία του περιβάλλοντος − Εναρμόνιση με την Οδηγία 2008/99/ΕΚ − Πλαίσιο παραγωγής και διαχείρισης αποβλήτων − Εναρμόνιση με την Οδηγία 2008/98/ΕΚ − Ρύθμιση θεμάτων Υπουργείου Περιβάλλοντος, Ενέργειας και Κλιματικής Αλλαγής.

ΚΕΦΑΛΑΙΟ Γ΄ - ΣΧΕΔΙΑ ΚΑΙ ΠΡΟΓΡΑΜΜΑΤΑ
ΜΕΡΟΣ B΄ - ΒΑΣΙΚΕΣ ΑΡΧΕΣ – ΚΑΤΕΥΘΥΝΣΕΙΣ – ΣΤΟΧΟΙ
13 Φεβρουαρίου 2012

ΕΦΗΜΕΡΙΣ ΤΗΣ ΚΥΒΕΡΝΗΣΕΩΣ
ΤΗΣ ΕΛΛΗΝΙΚΗΣ ΔΗΜΟΚΡΑΤΙΑΣ
ΤΕΥΧΟΣ ΠΡΩΤΟ Αρ. Φύλλου 24
13 Φεβρουαρίου 2012

ΝΟΜΟΣ ΥΠ’ ΑΡΙΘ. 4042
Ποινική προστασία του περιβάλλοντος − Εναρμόνιση με την Οδηγία 2008/99/ΕΚ − Πλαίσιο παραγωγής και διαχείρισης αποβλήτων − Εναρμόνιση με την Οδηγία 2008/98/ΕΚ − Ρύθμιση θεμάτων Υπουργείου Περιβάλλοντος, Ενέργειας και Κλιματικής Αλλαγής.
Ο ΠΡΟΕΔΡΟΣ ΤΗΣ ΕΛΛΗΝΙΚΗΣ ΔΗΜΟΚΡΑΤΙΑΣ

Εκδίδομε τον ακόλουθο νόμο που ψήφισε η Βουλή:
2. επικίνδυνα απόβλητα: τα απόβλητα που εμφανίζουν
μία ή περισσότερες από τις επικίνδυνες ιδιότητες που α-
ναφέρονται στο Παράρτημα ΙΙΙ,
3. απόβλητα έλαια: τα ορυκτέλαια ή τα συνθετικά λι-
παντικά ή τα βιομηχανικά έλαια που δεν είναι πλέον κα-
τάλληλα για τη χρήση, για την οποία αρχικώς προορίζο-
νταν, όπως τα χρησιμοποιημένα έλαια κινητήρων εσωτε-
ρικής καύσης, τα έλαια κιβωτίων ταχυτήτων, τα λιπαντι-
κά έλαια, τα έλαια για στροβίλους και τα υδραυλικά έ-
λαια,
4. βιολογικά απόβλητα (βιοαπόβλητα): τα βιοαποδομή-
σιμα απόβλητα κήπων και πάρκων, τα απορρίμματα τρο-
φών και μαγειρείων από σπίτια, εστιατόρια, εγκαταστά-
σεις ομαδικής εστίασης και χώρους πωλήσεων λιανικής
και τα συναφή απόβλητα από εγκαταστάσεις μεταποίη-
σης τροφίμων,
5. παραγωγός αποβλήτων: κάθε πρόσωπο, του οποίου
οι δραστηριότητες παράγουν απόβλητα (αρχικός παρα-
γωγός αποβλήτων) ή κάθε πρόσωπο που πραγματοποιεί
εργασίες προεπεξεργασίας, ανάμειξης ή άλλες οι οποί-
ες οδηγούν σε μεταβολή της φύσης ή της σύνθεσης των
αποβλήτων αυτών,
6. κάτοχος αποβλήτων: ο παραγωγός αποβλήτων ή το
φυσικό ή νομικό πρόσωπο, στην κατοχή του οποίου ευρί-
σκονται τα απόβλητα,
7. έμπορος: οποιαδήποτε επιχείρηση, η οποία ενεργεί
ως εντολέας για την αγορά και την περαιτέρω πώληση
αποβλήτων, συμπεριλαμβανομένων των εμπόρων που
δεν καθίστανται υλικοί κάτοχοι των αποβλήτων,
8. μεσίτης: οποιαδήποτε επιχείρηση, η οποία οργανώ-
νει την ανάκτηση ή τη διάθεση αποβλήτων για λογαρια-
σμό τρίτων, συμπεριλαμβανομένων των μεσιτών που δεν
καθίστανται υλικοί κάτοχοι των αποβλήτων,
9. διαχείριση αποβλήτων: η συλλογή, μεταφορά, ανά-
κτηση και διάθεση αποβλήτων, συμπεριλαμβανομένης
της εποπτείας των εργασιών αυτών, καθώς και της επί-
βλεψης των χώρων διάθεσης (disposal sites) και των ε-
νεργειών στις οποίες προβαίνουν οι έμποροι ή οι μεσί-
τες,
10. συλλογή: η συγκέντρωση αποβλήτων, συμπεριλαμ-
βανομένης της προκαταρκτικής διαλογής και της προκα-
ταρκτικής αποθήκευσης αποβλήτων με σκοπό τη μετα-
φορά τους σε εγκατάσταση επεξεργασίας αποβλήτων,
11. χωριστή συλλογή: η συλλογή όπου μια ροή απο-
βλήτων διατηρείται χωριστά με βάση τον τύπο και τη φύ-
ση για να διευκολυνθεί η ειδική επεξεργασία,
12. πρόληψη: τα μέτρα, τα οποία λαμβάνονται πριν μία
ουσία, υλικό ή προϊόν καταστούν απόβλητα, και τα οποία
μειώνουν:
α) την ποσότητα των αποβλήτων, μέσω επαναχρησιμο-
ποίησης ή παράτασης της διάρκειας ζωής των προϊό-
ντων,
β) τις αρνητικές επιπτώσεις των παραγόμενων απο-
βλήτων στο περιβάλλον και την ανθρώπινη υγεία, ή
γ) την περιεκτικότητα των υλικών και προϊόντων σε ε-
πικίνδυνες ουσίες,
13. επαναχρησιμοποίηση: κάθε εργασία με την οποία
προϊόντα ή συστατικά στοιχεία που δεν είναι απόβλητα
χρησιμοποιούνται εκ νέου για τον ίδιο σκοπό για τον ο-
ποίο σχεδιάστηκαν,
14. επεξεργασία: οι εργασίες ανάκτησης ή διάθεσης,
στις οποίες συμπεριλαμβάνεται η προετοιμασία πριν από
την ανάκτηση ή τη διάθεση,
15. ανάκτηση: οποιαδήποτε εργασία της οποίας το κύ-
ριο αποτέλεσμα είναι ότι απόβλητα εξυπηρετούν ένα
χρήσιμο σκοπό αντικαθιστώντας άλλα υλικά τα οποία, υ-
πό άλλες συνθήκες, θα έπρεπε να χρησιμοποιηθούν για
την πραγματοποίηση συγκεκριμένης λειτουργίας, ή ότι
απόβλητα υφίστανται προετοιμασία για την πραγματο-
ποίηση αυτής της λειτουργίας, είτε στην εγκατάσταση
είτε στο γενικότερο πλαίσιο της οικονομίας. Στο Παράρ-
τημα ΙΙ παρατίθεται μη εξαντλητικός κατάλογος των ερ-
γασιών ανάκτησης,
16. προετοιμασία για επαναχρησιμοποίηση: κάθε ερ-
γασία ανάκτησης που συνιστά έλεγχο, καθαρισμό ή επι-
σκευή, με την οποία προϊόντα ή συστατικά στοιχεία
προϊόντων που αποτελούν πλέον απόβλητα προετοιμά-
ζονται προκειμένου να επαναχρησιμοποιηθούν χωρίς
άλλη προεπεξεργασία,
17. ανακύκλωση: οποιαδήποτε εργασία ανάκτησης με
την οποία τα απόβλητα μετατρέπονται εκ νέου σε προϊό-
ντα, υλικά ή ουσίες που προορίζονται είτε να εξυπηρετή-
σουν και πάλι τον αρχικό τους σκοπό είτε άλλους σκο-
πούς. Περιλαμβάνει την επανεπεξεργασία οργανικών υ-
λικών αλλά όχι την ανάκτηση ενέργειας και την επανε-
πεξεργασία σε υλικά που πρόκειται να χρησιμοποιηθούν
ως καύσιμα ή σε εργασίες επίχωσης,
18. αναγέννηση αποβλήτων ελαίων: οποιαδήποτε ερ-
γασία ανακύκλωσης με την οποία μπορούν να παρα-
χθούν βασικά έλαια με τη διύλιση αποβλήτων ορυκτελαί-
ων, και συγκεκριμένα με την αφαίρεση των προσμίξεων,
των προϊόντων οξείδωσης και των προσθέτων που πε-
ριέχονται στα έλαια αυτά,
19. διάθεση: οποιαδήποτε εργασία η οποία δεν συνι-
στά ανάκτηση, ακόμη και στην περίπτωση που η εργασία
έχει ως δευτερογενή συνέπεια την ανάκτηση ουσιών ή
ενέργειας. Στο Παράρτημα Ι παρατίθεται μη εξαντλητι-
κός κατάλογος των εργασιών διάθεσης,
20. βέλτιστες διαθέσιμες τεχνικές: οι βέλτιστες διαθέ-
σιμες τεχνικές κατά την έννοια της παραγράφου 10 του
άρθρου 3 της Οδηγίας 2010/75/ΕΕ του Ευρωπαϊκού Κοι-
νοβουλίου και του Συμβουλίου της 24ης Νοεμβρίου
2010, περί βιομηχανικών εκπομπών (ολοκληρωμένη πρό-
ληψη και έλεγχος της ρύπανσης) – (EE L 334/
17/17.12.2010).

ΜΕΡΟΣ B΄ΒΑΣΙΚΕΣ ΑΡΧΕΣ – ΚΑΤΕΥΘΥΝΣΕΙΣ – ΣΤΟΧΟΙ
Άρθρο 24(άρθρο 15 της Οδηγίας) Ευθύνη για τη διαχείριση των αποβλήτωνΠΑΡΑΓΡΑΦΟΣ 1

Οι αρχικοί παραγωγοί ή άλλοι κάτοχοι αποβλήτων πραγματοποιούν οι ίδιοι την επεξεργασία των αποβλή- των ή αναθέτουν την επεξεργασία σε έμπορο ή σε οργα- νισμό ή σε επιχείρηση που εκτελεί εργασίες επεξεργα- σίας αποβλήτων ή μέσω διακανονισμού με δημόσιο ή ι- διωτικό οργανισμό συλλογής αποβλήτων σύμφωνα με τα άρθρα 14 και 29.

ΠΑΡΑΓΡΑΦΟΣ 2

Όταν τα απόβλητα μεταφέρονται από τον αρχικό παραγωγό ή κάτοχο σε ένα ή περισσότερα νομικά πρό- σωπα, που αναφέρονται στην παράγραφο 1, για προκα- ταρκτική επεξεργασία, αυτό δεν συνεπάγεται, κατά γενι- κό κανόνα, απαλλαγή από την ευθύνη για τη διεξαγωγή μιας εργασίας πλήρους ανάκτησης ή διάθεσης.

Άρθρο 25(άρθρο 8 της Οδηγίας) Διευρυμένη ευθύνη του παραγωγούΠΑΡΑΓΡΑΦΟΣ 1

Προκειμένου να ενισχυθούν η επαναχρησιμοποίηση και πρόληψη, η ανακύκλωση και άλλες μορφές ανάκτη- σης αποβλήτων, λαμβάνονται νομοθετικά και μη νομοθε- τικά μέτρα για να εξασφαλίζουν ότι τα φυσικά ή νομικά πρόσωπα, τα οποία κατ’ επάγγελμα αναπτύσσουν, κατα- σκευάζουν, μεταποιούν, επεξεργάζονται, πωλούν ή εισά- γουν προϊόντα (παραγωγός του προϊόντος), φέρουν δι- ευρυμένη ευθύνη παραγωγού.

ΠΑΡΑΓΡΑΦΟΣ 2

Για την εφαρμογή της διευρυμένης ευθύνης παρα- γωγού, λαμβάνονται υπόψη το τεχνικώς εφικτό και το οι- κονομικώς βιώσιμο, καθώς και το σύνολο των επιπτώσε- ων στο περιβάλλον, στην ανθρώπινη υγεία και οι κοινωνι- κές επιπτώσεις και μεριμνάται η διασφάλιση της εύρυθ- μης λειτουργίας της εσωτερικής αγοράς.

ΠΑΡΑΓΡΑΦΟΣ 3

Η διευρυμένη ευθύνη του παραγωγού εφαρμόζεται με την επιφύλαξη της ευθύνης για τη διαχείριση των α- ποβλήτων, βάσει της παραγράφου 1 του άρθρου 24, και με την επιφύλαξη της ειδικής υφιστάμενης νομοθεσίας για τις κατηγορίες αποβλήτων και τα προϊόντα.

Άρθρο 26(άρθρο 10 της Οδηγίας) ΑνάκτησηΠΑΡΑΓΡΑΦΟΣ 1

Ο παραγωγός ή ο κάτοχος των αποβλήτων υποβάλ- λει τα απόβλητα, κατά προτεραιότητα, σε εργασίες ανά- κτησης, σύμφωνα με τα άρθρα 14 και 29 του παρόντος.

ΠΑΡΑΓΡΑΦΟΣ 2

Εφόσον απαιτείται συμμόρφωση προς την παράγρα- φο 1 και για τη διευκόλυνση ή τη βελτίωση της ανάκτη- σης, τα απόβλητα συλλέγονται χωριστά και, εάν είναι ε- φικτό από τεχνικής, περιβαλλοντικής και οικονομικής ά- ποψης, δεν αναμιγνύονται με άλλα απόβλητα ή με άλλα υλικά με διαφορετικές ιδιότητες.

Άρθρο 27(άρθρο 11 της Οδηγίας) Επαναχρησιμοποίηση και ανακύκλωσηΠΑΡΑΓΡΑΦΟΣ 1

Το Υπουργείο Περιβάλλοντος, Ενέργειας και Κλιμα- τικής Αλλαγής, σύμφωνα και με τις προβλέψεις του ν. 2939/2001 (Α΄179) για τις συσκευασίες, όπως τροπο- ποιήθηκε με το ν. 3854/2010 (Α΄ 94), λαμβάνει τα κατάλ- ληλα μέτρα για την προώθηση της επαναχρησιμοποίη- σης προϊόντων και δραστηριοτήτων προετοιμασίας προς επαναχρησιμοποίηση, ενθαρρύνοντας ιδίως τη δημιουρ- γία και τη στήριξη δικτύων επαναχρησιμοποίησης και ε- πισκευής, τη χρήση οικονομικών μέσων, κριτηρίων προ- μηθειών, ποσοτικών στόχων ή άλλων μέτρων. Λαμβάνει επίσης μέτρα για την προώθηση ανακύκλωσης υψηλής ποιότητας και για το σκοπό αυτόν καθιερώνει χωριστή συλλογή αποβλήτων όπου αυτό είναι τεχνικά, περιβαλ- λοντικά και οικονομικά εφικτό και ενδεδειγμένο για να ε- πιτευχθούν τα αναγκαία ποιοτικά πρότυπα στους αντί- στοιχους τομείς ανακύκλωσης. Με την επιφύλαξη του άρθρου 26 παράγραφος 2, έως το 2015 χωριστή συλλο- γή καθιερώνεται τουλάχιστον για τα ακόλουθα: χαρτί, μέταλλο, πλαστικό και γυαλί.

ΠΑΡΑΓΡΑΦΟΣ 2

Για την επίτευξη των στόχων του παρόντος και τη μετάβαση σε μια Κοινωνία Ανακύκλωσης, με υψηλό επί- πεδο αποδοτικότητας των πόρων, λαμβάνονται τα ανα- γκαία μέτρα ώστε να εξασφαλισθεί η επίτευξη των ακό- λουθων στόχων: α) έως το 2020 η προετοιμασία για την επαναχρησιμο- ποίηση και την ανακύκλωση των υλικών αποβλήτων, ό- πως τουλάχιστον το χαρτί, το μέταλλο, το πλαστικό και το γυαλί από τα νοικοκυριά και ενδεχομένως άλλης προ- έλευσης στο βαθμό που τα απόβλητα αυτά είναι παρό- μοια με τα απόβλητα των νοικοκυριών, πρέπει να αυξηθεί κατ’ ελάχιστον στο 50% κατά βάρος, β) έως το 2020 η προετοιμασία για την επαναχρησιμο- ποίηση, η ανακύκλωση και η ανάκτηση άλλων υλικών, συμπεριλαμβανομένων των εργασιών επίχωσης (backfill-

Άρθρο 33(άρθρο 32 της Οδηγίας)

Συνεργασία Η κατάρτιση των σχεδίων διαχείρισης αποβλήτων και των προγραμμάτων για την πρόληψη της δημιουργίας α- ποβλήτων, σύμφωνα με τα άρθρα 22 και 23, μπορεί να γί- νεται και σε συνεργασία με άλλα ενδιαφερόμενα κράτη - μέλη της Ευρωπαϊκής Ένωσης, καθώς και με την Ευρω- παϊκή Επιτροπή.

Άρθρο 34(άρθρο 33 της Οδηγίας) Πληροφορίες που υποβάλλονται στην ΕπιτροπήΠΑΡΑΓΡΑΦΟΣ 1

Το Τμήμα Διαχείρισης Στερεών Αποβλήτων του Υ- πουργείου Περιβάλλοντος, Ενέργειας και Κλιματικής Αλλαγής ενημερώνει την Ευρωπαϊκή Επιτροπή για τα σχέδια διαχείρισης αποβλήτων και τα προγράμματα για την πρόληψη της δημιουργίας αποβλήτων που αναφέρο- νται στα άρθρα 22 και 23, μόλις αυτά εγκριθούν, και για τυχόν ουσιαστικές αναθεωρήσεις των σχεδίων και των προγραμμάτων.

ΠΑΡΑΓΡΑΦΟΣ 2

Για την εφαρμογή της παραγράφου 1 ακολουθείται το μορφότυπο για την κοινοποίηση πληροφοριών, που θεσπίζεται από την Ευρωπαϊκή Επιτροπή.

Αθήνα, 13 Φεβρουαρίου 2012
Ο ΠΡΟΕΔΡΟΣ ΤΗΣ ΔΗΜΟΚΡΑΤΙΑΣ
ΚΑΡΟΛΟΣ ΓΡ. ΠΑΠΟΥΛΙΑΣ
ΟI ΥΠΟΥΡΓΟI
ΔΙΟΙΚΗΤΙΚΗΣ ΜΕΤΑΡΡΥΘΜΙΣΗΣ
ΚΑΙ ΗΛΕΚΤΡΟΝΙΚΗΣ ΔΙΑΚΥΒΕΡΝΗΣΗΣ ΕΣΩΤΕΡΙΚΩΝ ΟΙΚΟΝΟΜΙΚΩΝ
ΔΗΜΗΤΡΙΟΣ ΡΕΠΠΑΣ ΑΝΑΣΤΑΣΙΟΣ ΓΙΑΝΝΙΤΣΗΣ ΕΥΑΓΓΕΛΟΣ ΒΕΝΙΖΕΛΟΣ ΑΝΑΠΤΥΞΗΣ, ΠΕΡΙΒΑΛΛΟΝΤΟΣ, ΥΠΟΔΟΜΩΝ,
ΑΝΤΑΓΩΝΙΣΤΙΚΟΤΗΤΑΣ ΚΑΙ ΝΑΥΤΙΛΙΑΣ ΕΝΕΡΓΕΙΑΣ ΚΑΙ ΚΛΙΜΑΤΙΚΗΣ ΑΛΛΑΓΗΣ ΜΕΤΑΦΟΡΩΝ ΚΑΙ ΔΙΚΤΥΩΝ ΜΙΧΑΗΛ ΧΡΥΣΟΧΟΪΔΗΣ ΓΕΩΡΓΙΟΣ ΠΑΠΑΚΩΝΣΤΑΝΤΙΝΟΥ ΜΑΥΡΟΥΔΗΣ ΒΟΡΙΔΗΣ ΥΓΕΙΑΣ ΑΓΡΟΤΙΚΗΣ ΑΝΑΠΤΥΞΗΣ ΔΙΚΑΙΟΣΥΝΗΣ, ΔΙΑΦΑΝΕΙΑΣ
ΚΑΙ ΚΟΙΝΩΝΙΚΗΣ ΑΛΛΗΛΕΓΓΥΗΣ ΚΑΙ ΤΡΟΦΙΜΩΝ ΚΑΙ ΑΝΘΡΩΠΙΝΩΝ ΔΙΚΑΙΩΜΑΤΩΝ ΑΝΔΡΕΑΣ ΛΟΒΕΡΔΟΣ ΚΩΝΣΤΑΝΤΙΝΟΣ ΣΚΑΝΔΑΛΙΔΗΣ ΜΙΛΤΙΑΔΗΣ ΠΑΠΑΪΩΑΝΝΟΥ ΠΟΛΙΤΙΣΜΟΥ ΚΑΙ ΤΟΥΡΙΣΜΟΥ
ΠΑΥΛΟΣ ΓΕΡΟΥΛΑΝΟΣ
Θεωρήθηκε και τέθηκε η Μεγάλη Σφραγίδα του Κράτους.
Αθήνα, 13 Φεβρουαρίου 2012
Ο ΕΠΙ ΤΗΣ ΔΙΚΑΙΟΣΥΝΗΣ ΥΠΟΥΡΓΟΣ
ΜΙΛΤΙΑΔΗΣ ΠΑΠΑΪΩΑΝΝΟΥ